ΝΟΜΟΣ 4174/2013 :  Παραβάσεις και προβλεπόμενες ποινές. Βήμα προς τα εμπρός ή προς τα πίσω;

Του Γιάννη  Δούσκα,

Υπάλληλου Δ.Ο.Υ. Καλλιθέας.

Το Σεπτέμβριο του 1997 ψηφίσθηκε ο νόμος 2523/1997, ο οποίος αποτέλεσε τομή και ένα σπουδαίο εργαλείο στην προσπάθεια για αντικειμενικοποίηση των  επιβαλλόμενων προστίμων , όσον αφορά παραβάσεις της φορολογικής νομοθεσίας (ν. 2238/1994, ν.2859/2000,π.δ. 186/1992, ν.2960/2001 κλπ), ενώ παράλληλα ορίσθηκαν και οι ανάλογες ποινικές κυρώσεις.

Θα ασχοληθούμε καταρχήν με το άρθρο 5 του νόμου αυτού, μιας και αυτό είναι που ενδιαφέρει, μετά την ψήφιση του νόμου 4174/2013.

Οι φορολογικές παραβάσεις χωρίστηκαν σε δύο βασικές κατηγορίες, τις γενικές παραβάσεις και τις αυτοτελείς παραβάσεις.

Γενικές παραβάσεις είναι αυτές, για τις οποίες επιβάλλεται ένα ενιαίο πρόστιμο ανά διαχειριστική περίοδο, ανεξάρτητα από το πλήθος αυτών, ενώ αυτοτελείς παραβάσεις είναι αυτές, που ορίζονται στην παράγραφο 8 του άρθρου 5 του ν. 2523/1997, για τις οποίες επιβάλλεται ιδιαίτερο πρόστιμο για κάθε παράβαση.

Παράλληλα καθιερώθηκαν οι βάσεις υπολογισμού  1 & 2,  οι συντελεστές βαρύτητας  και το ανώτατο όριο (οροφή).

Ας δούμε δύο χαρακτηριστικά παραδείγματα:

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 1

Διαπιστώνεται κατά τη διάρκεια ελέγχου ότι η ελεγχόμενη επιχείρηση υπέπεσε κατά τη διαχειριστική περίοδο 01/01/2011-31/12/2011 στις ακόλουθες παραβάσεις :

α) Εξέδωσε ογδόντα (80) ΤΔΑ χωρίς να αναγράψει την ημερομηνία,

β) Καταχώρησε σαράντα (40) φορολογικά στοιχεία στο μήνα Ιούνιο αντί του μήνα Φεβρουαρίου,

γ) Διόρθωσε σε πέντε (5) περιπτώσεις ισάριθμες καταχωρήσεις φορολογικών στοιχείων στο βιβλίο εσόδων-εξόδων με τη χρήση διορθωτικού (μπλάνκο),

δ) Δεν εξέδωσε σε τριάντα (30) περιπτώσεις ισάριθμες ΑΛΠ αξίας εκάστης είκοσι πέντε (25) ευρώ (πρώτη φορά),

ε) Δε διαφύλαξε είκοσι (20) στελέχη (μπλοκ) εισιτηρίων θεαμάτων είκοσι πέντε (25) σελίδων έκαστον και

στ) Δε διαφύλαξε ένα βιβλίο εσόδων-εξόδων.

Για τις ανωτέρω παραβάσεις θα επιβληθούν πρόστιμα ως εξής  :

Για τις περιπτώσεις α,β,γ, με σύνολο παραβάσεων 125, θα επιβληθεί ένα ενιαίο πρόστιμο 600,00 ευρώ το οποίο με το συμβιβασμό θα περιορισθεί στα 200,00 ευρώ (600,00*1/3=200,00), καθώς πρόκειται για γενικές παραβάσεις.

Για την περίπτωση δ θα επιβληθεί πρόστιμο 800,00*15=12.000,00 ευρώ το οποίο με το συμβιβασμό θα περιορισθεί στα 6.000,00 ευρώ (12.000,00*1/2=6.000,00), καθώς πρόκειται για αυτοτελείς παραβάσεις.

Για τις περιπτώσεις ε & στ θα επιβληθεί πρόστιμο 600,00*11=6.600,00 ευρώ το οποίο με το συμβιβασμό θα περιορισθεί στα 2.200,00 ευρώ, καθώς πρόκειται για αυτοτελείς παραβάσεις.

Τον Ιούλιο του 2013 ψηφίσθηκε ο νόμος 4174/2013 (Κώδικας Φορολογικής Διαδικασίας), στα άρθρα 54 και 55 του οποίου ορίζονται οι διαδικαστικές παραβάσεις  και οι παραβάσεις φοροδιαφυγής αντίστοιχα.

Για λόγους συντομίας θα ασχοληθούμε με το άρθρο 54 και θα προσπαθήσουμε να επιβάλλουμε τα προβλεπόμενα πρόστιμα στο ίδιο παράδειγμα, με την παραδοχή ότι πρόκειται για τη διαχειριστική περίοδο από 01/01/2014-31/12/2014.

Για τις περιπτώσεις α,ε,στ, δεν προβλέπεται πρόστιμο.

Για την περίπτωση δ θα επιβληθεί πρόστιμο 30*250,00=7.500,00 ευρώ.

Για τις περιπτώσεις  β,γ, είναι αμφίβολο αν έχουν εφαρμογή τα οριζόμενα στο άρθρο 54 § 1 περ. η’  “ δεν συμμορφώνεται με κάθε υποχρέωση σχετική με την τήρηση βιβλίων, όπως ορίζονται στο άρθρο 13”, σύμφωνα με τα οποία επιβάλλεται πρόστιμο 2.500,00 ευρώ , (άρθρο 54 § 2 περ. ε’), χωρίς να διευκρινίζεται αν θα επιβληθεί ένα πρόστιμο και για τις σαράντα πέντε παραβάσεις.

Επισημαίνεται ότι η άποψη περί επιβολής προστίμου για απώλεια βιβλίων σύμφωνα με τα όσα ορίζονται στο άρθρο 54 § 1 περ. η’  “ δεν συμμορφώνεται με κάθε υποχρέωση σχετική με την τήρηση βιβλίων, όπως ορίζονται στο άρθρο 13”, δεν ευσταθεί διότι στο άρθρο 13 και στην παράγραφο 1 του ν. 4174/2013 ορίζεται ότι κάθε πρόσωπο με εισόδημα από επιχειρηματική δραστηριότητα υποχρεούται να τηρεί βιβλία και στοιχεία σύμφωνα με τη φορολογική  νομοθεσία  και τα λογιστικά πρότυπα που προβλέπονται στην ελληνική νομοθεσία, ενώ στην αμέσως επόμενη παράγραφο 2 ορίζεται η υποχρέωση  για τη διαφύλαξη των βιβλίων και στοιχείων.

Γίνεται αντιληπτό ότι  είναι άλλο πράγμα η υποχρέωση τήρησης βιβλίων και στοιχείων και άλλο πράγμα η υποχρέωση διαφύλαξης αυτών (στενή γραμματική ερμηνεία των φορολογικών διατάξεων).

ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑ 2

Ιατρός  κατά τη διάρκεια ελέγχου την 10/08/2014 διαπιστώθηκε :

α) ότι δεν είχε ενημερώσει το τηρούμενο χειρόγραφο βιβλίο εσόδων-εξόδων για το μήνα Ιούνιο 2014, αν και υπήρχαν παραστατικά προς καταχώρηση και

β) δεν εξέδωσε την 16/07/2014 μία (1) ΑΠΥ αξίας 4.999,00 ευρώ.

Για την περίπτωση α, είναι αμφίβολο αν έχουν εφαρμογή τα οριζόμενα στο άρθρο 54 § 1 περ. η’ του ν. 4174/2013: “ δεν συμμορφώνεται με κάθε υποχρέωση σχετική με την τήρηση βιβλίων, όπως ορίζονται στο άρθρο 13”, σύμφωνα με τα οποία επιβάλλεται πρόστιμο 2.500,00 ευρώ.

Για την περίπτωση β εφαρμογή έχουν τα οριζόμενα στο άρθρο 54 § 1 περ. θ’ και άρθρο 54§2 περ. γ’ του ν. 4174/2013, σύμφωνα με τα οποία επιβάλλεται πρόστιμο 250,00 ευρώ.

Δηλαδή για την “ ουσιαστική “ παράβαση της μη έκδοσης ΑΠΥ αξίας 4.999,00 ευρώ επιβάλλεται πρόστιμο 250,00 ευρώ, ενώ για την “ απλή “ παράβαση της εκπρόθεσμης ενημέρωσης  του βιβλίου εσόδων-εξόδων  επιβάλλεται (?) πρόστιμο 2.500,00 ευρώ.

Είναι προφανής η δυσαναλογία και η μη τήρηση της αρχής της αναλογικότητας  στα επιβαλλόμενα, κατά τα ανωτέρω, πρόστιμα.

Τα παραδείγματα που παρατέθηκαν αναδεικνύουν πανηγυρικά τη “ φτώχεια “ των διατάξεων του άρθρου 54 του ν. 4174/2013, γεγονός που τονίζει ακόμα περισσότερο την πληρότητα αυτών του άρθρου 5 του ν. 2523/1997.

Στην αρχή αυτού του άρθρου αναφέρθηκα στο νόμο 2523/1997 και συγκεκριμένα στο άρθρο 5. Λαμβανομένου υπόψη του γεγονότος ότι το άρθρο 5 δεν έχει ρητά καταργηθεί ( έχουν καταργηθεί μόνο η παράγραφος 10 του άρθρου 5 και το άρθρο 6 ), θα μπορούσε να υποστηριχθεί  π.χ. ότι για την απώλεια των βιβλίων & στοιχείων έχουν εφαρμογή τα όσα ορίζονται στην παράγραφο 8 περ. θ’ του άρθρου 5 του ν. 2523/1997, χωρίς όμως το δικαίωμα συμβιβασμού (άρθρο 66 § 44 ν. 4174/2013).

ΠΡΟΤΑΣΗ:

Σε κάθε περίπτωση και με δεδομένη την ύπαρξη νομοθετικού κενού, θα πρέπει κατά τη γνώμη μου η φορολογική διοίκηση να επανεξετάσει το καθεστώς των επιβαλλόμενων προστίμων, έχοντας σαν βάση τις διατάξεις του άρθρου 5 του ν. 2523/1997, οι οποίες, παρά την παρέλευση 17 ετών, εξακολουθούν να είναι επίκαιρες, προσαρμόζοντας αυτές στις σημερινές συνθήκες, όπου αυτό είναι αναγκαίο.

Γιάννης  Δούσκας, υπάλληλος Δ.Ο.Υ. Καλλιθέας.