ΘΕΜΑ: Απαλλαγή από ασφαλιστικές εισφορές των ποσών που προκύπτουν από των πάσης φύσεως προσαυξήσεων των επιδομάτων νυχτερινής εργασίας, αμοιβής υπερεργασίας, υπερωρίας και προσαύξησης αμοιβής για εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (Π.Δ. 62/25) εργαζομένων με καθεστώς πλήρους απασχόλησης. Τροποποίηση του άρθρου 41 του ν.5184/2025.

Σχετ.: Η με αρ.8/2025 Εγκύκλιος του e – ΕΦΚΑ.

Σε συνέχεια της υπ.’ αριθμ. 8/2025 εγκ. e-ΕΦΚΑ σχετικά με το αρ.41 του ν.5184/25 και του με αρ.πρωτ. 2036368/5-12-25 εγγράφου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικής Ασφάλισης με το οποίο δόθηκαν διευκρινιστικές οδηγίες για την εφαρμογή του άρθρου 73 του ν.5239/25 και κατόπιν της ανάκλησης της εγκ. e-ΕΦΚΑ 19/2025 (με το υπ.’ αριθμ. Γ.Ε. 2039469/5-12-25), σας κοινοποιούμε τις διατάξεις του άρθρου 73 του ν.5239/2025 (ΦΕΚ 178/Α'/17-10-25) με τις οποίες και τροποποιήθηκε η αρχική διάταξη του άρθρου 41 του ν.5184/2025 περί του υπολογισμού εισφορών μισθωτών πλήρους απασχόλησης και εργοδοτών στις περιπτώσεις των προσαυξήσεων νυχτερινής εργασίας, αμοιβής υπερεργασίας, υπερωρίας και εργασίας κατά τις Κυριακές και αργίες του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (Π.Δ. 62/25) και παρέχουμε τις ακόλουθες οδηγίες για την ενιαία εφαρμογή τους.

1. ΠΡΟΪΣΧΥΟΝ ΚΑΘΕΣΤΩΣ

Σύμφωνα με τις αρχικές διατάξεις του άρθρου 41 του ν.5184/2025 (ΦΕΚ 34/Α'/6-3-25) περί του υπολογισμού εισφορών μισθωτών πλήρους απασχόλησης και εργοδοτών στις περιπτώσεις των επιδομάτων νυχτερινής εργασίας, αμοιβής υπερεργασίας, υπερωρίας και προσαύξησης αμοιβής για εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (π. Π.Δ. 80/22), τα ποσά που αντιστοιχούσαν στις προσαυξήσεις, όπως προβλεπόταν από τα άρθρα 143, 184 και 209 του π. Π.Δ. 80/22, των ανωτέρω επιδομάτων, απαλλάσσονταν των ασφαλιστικών εισφορών (εγκ.e-ΕΦΚΑ 8/2025).

2. ΠΕΔΙΟ ΕΦΑΡΜΟΓΗΣ

Α) Σύμφωνα με το άρθρο 150 του Π.Δ. 62/25 σχετικά με το επίδομα νυκτερινής εργασίας ισχύουν τα κάτωθι:

Οι εργαζόμενοι κάθε φύσεως (υπάλληλοι, υπηρέτες και εργατοτεχνίτες) των επιχειρήσεων και εργασιών εν γένει συνεχούς ή μη λειτουργίας, όποτε απασχολούνται από τις 22:00 μέχρι τις 06:00, αμείβονται με τις νόμιμες αποδοχές που ισχύουν κάθε φορά, προσαυξημένες κατά 25%. Την προσαύξηση αυτή δικαιούνται όλοι οι εργαζόμενοι ανεξάρτητα από την ιδιότητα με την οποία υπηρετούν και από την κατά μόνιμο ή μη τρόπο απασχόλησή τους κατά τις ως άνω ώρες.

Επίσης, οι εργαζόμενοι που, λόγω της φύσης της εργασίας τους, παρέχουν αυτήν αποκλειστικά κατά τις νυκτερινές ώρες, δεν δικαιούνται το επίδομα νυκτερινής εργασίας μόνο εάν οι καταβαλλόμενες σε αυτούς αποδοχές είναι τουλάχιστον κατά ποσοστό 25% προσαυξημένες σε σχέση με τα ελάχιστα όρια που προβλέπονται από τις οικείες διατάξεις. Αν η ανωτέρω αύξηση είναι μικρότερη του 25%, καταβάλλεται η μικρότερη διαφορά που προκύπτει.

Β) Σύμφωνα με το άρθρο 194 του Π.Δ. 62/25 σχετικά με την αμοιβή υπερεργασίας και υπερωρίας ισχύουν τα κάτωθι:

Σε επιχειρήσεις, στις οποίες εφαρμόζεται συμβατικό ωράριο εργασίας έως σαράντα (40) ώρες την εβδομάδα, ο εργαζόμενος μπορεί να απασχολείται πέντε (5) επιπλέον ώρες την εβδομάδα κατά την κρίση του εργοδότη (υπερεργασία). Οι ώρες αυτές υπερεργασίας (41η, 42η, 43η, 44η, 45η ώρα) αμείβονται με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά είκοσι τοις εκατό (20%) και δεν συνυπολογίζονται στα επιτρεπόμενα, σύμφωνα με τις ισχύουσες διατάξεις, όρια υπερωριακής απασχόλησης. Για όσους εργαζομένους ισχύει σύστημα εργασίας έξι (6) εργάσιμων ημερών την εβδομάδα, η σύμφωνα με το προηγούμενο εδάφιο υπερεργασία ανέρχεται σε οκτώ (8) ώρες την εβδομάδα (από 41η έως 48η ώρα).

Επίσης, πέραν των σαράντα πέντε (45) ωρών την εβδομάδα απασχόληση του εργαζομένου στις παραπάνω επιχειρήσεις θεωρείται υπερωριακή απασχόληση ως προς όλες τις νόμιμες συνέπειες, διατυπώσεις και διαδικασίες έγκρισης. Για όσους εργαζομένουςισχύει σύστημα εργασίας έξι (6) εργάσιμων ημερών την εβδομάδα, υπερωριακή απασχόληση θεωρείται η εργασία πέραν των σαράντα οκτώ (48) ωρών την εβδομάδα. Σε κάθε περίπτωση, διατηρούνται σε ισχύ οι ρυθμίσεις για το νόμιμο ημερήσιο ωράριο εργασίας.

Επιπρόσθετα, οι εργαζόμενοι απασχολούμενοι υπερωριακά δικαιούνται για κάθε ώρα νόμιμης υπερωρίας, έως τρεις (3) ώρες ημερησίως και μέχρι τη συμπλήρωση εκατόν πενήντα (150) ωρών ετησίως, αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά σαράντα τοις εκατό (40%). Για κάθε ώρα παράνομης υπερωρίας, ο εργαζόμενος δικαιούται αποζημίωση ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά εκατόν είκοσι τοις εκατό (120%). Με αποφάσεις του αρμοδίου οργάνου του Υπουργείου Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων, δύναται να χορηγείται κατά περίπτωση άδεια υπερωριακής απασχόλησης των εργαζομένων όλων των επιχειρήσεων και εργασιών, επιπλέον των επιτρεπόμενων ανωτάτων ορίων υπερωριακής απασχόλησης ετησίως (>150 ώρες), σε περιπτώσεις επείγουσας φύσης εργασίας, η εκτέλεση της οποίας κρίνεται απολύτως επιβεβλημένη και δεν επιδέχεται αναβολή. Για την κατά τα ανωτέρω υπερωριακή απασχόληση, οι εργαζόμενοι δικαιούνται αμοιβή ίση με το καταβαλλόμενο ωρομίσθιο προσαυξημένο κατά εξήντα τοις εκατό (60%).

Γ) Σύμφωνα με το άρθρο 219 του ΠΔ. 62/25 που αφορούν την προσαύξηση αμοιβής για εργασία κατά τις Κυριακές και τις αργίες ισχύουν τα κάτωθι:

Οι εργαζόμενοι που απασχολούνται τις Κυριακές και στις εορτές που αναφέρονται παρακάτω δικαιούνται, ανεξαρτήτως του κύρους της συμφωνίας για την απασχόληση αυτή και των άλλων ενδεχόμενων συνεπειών, την προσαύξηση 75% που προβλέπεται από την υπ’ αρ. 8900/ 1946 Κοινή Απόφαση των Υπουργών Οικονομικών και Εργασίας, όπως αυτή ερμηνεύθηκε αυθεντικά με την υπ’αρ.25825/1951 απόφαση των ιδίων Υπουργών, σύμφωνα με όσα ορίζουν οι εν λόγω αποφάσεις, όπως αυτές ισχύουν σήμερα.

Επιπρόσθετα, οι εξαιρέσιμες γιορτές κατά τις οποίες παρέχεται η ανωτέρω προσαύξηση νοούνται:

α) η της 25ης Μαρτίου,

β) η της Δευτέρας του Πάσχα,

γ) η της 1ης Μαΐου,

δ) η της Κοιμήσεως της Θεοτόκου (15η Αυγούστου),

ε) η της 28ης Οκτωβρίου,

στ) η της Γεννήσεως του Χριστού (25 Δεκεμβρίου),

ζ) η της 26ης Δεκεμβρίου,

η) η της 1ης Ιανουαρίου και

θ) η της εορτής των Θεοφανίων (6η Ιανουαρίου).

Επισημαίνουμε ότι το πρώην Π.Δ. 80/22 περί κωδικοποίησης Εργατικού Δικαίου, αντικαταστάθηκε από το Π.Δ. 62/25 και επομένως τα πρώην άρθρα 143,184 και 209 αντιστοιχούν πλέον με το Π.Δ. 62/25 στα άρθρα 150, 194 και 219.

3. ΕΦΑΡΜΟΓΗ ΝΕΟΥ ΠΛΑΙΣΙΟΥ

Σύμφωνα με τις νέες κοινοποιούμενες διατάξεις του άρθρου 73 του ν.5239/2025 από 1.11.2025 (ημερομηνία έναρξης ισχύος/μισθολογική περίοδος Νοεμβρίου 2025) επεκτείνεται, το πεδίο εφαρμογής της, από την αρχική απαλλαγή ασφαλιστικών εισφορών επί των ποσοστών προσαυξήσεων που ρητά οριζόταν στα πρώην αρ.143, 184 και 209 του Π.Δ. 80/22 και ήδη στα νέα αντίστοιχα αρ.150, 194 και 219 του Π.Δ. 62/25 και στις περιπτώσεις χορήγησης επιπρόσθετης προσαύξησης, καταβαλλόμενης επιπλέον των προβλεπόμενων στα άρθρα αυτά προσαυξήσεων, η οποία προκύπτει είτε στο πλαίσιο Σ.Σ.Ε. είτε στο πλαίσιο οικειοθελούς παροχής, α. με την παροχή μεγαλύτερου ποσοστού προσαύξησης σε σχέση με την προβλεπόμενη στα προαναφερθέντα άρθρα της εργατικής νομοθεσίας, β. με την προσμέτρηση της προβλεπόμενης προσαύξησης στο συμφωνηθέν/καταβαλλόμενο ωρομίσθιο/ημερομίσθιο/μισθό ακόμα και όταν η διάταξη αναφέρεται στο νόμιμο μισθό (όπως στο 219 του Π.Δ. 62/25) και γ. με το συνδυασμό των α και β, δηλαδή με την παροχή μεγαλύτερου ποσοστού προσαύξησης σε σχέση με την προβλεπόμενη στα προαναφερθέντα άρθρα της εργατικής νομοθεσίας και την προσμέτρηση της προσαύξησης αυτής στο συμφωνηθέν/καταβαλλόμενο ωρομίσθιο/ημερομίσθιο/μισθό ακόμα και όταν η διάταξη αναφέρεται στο νόμιμο μισθό (όπως στο 219 του Π.Δ. 62/25).

Η παραπομπή της διάταξης στα συγκεκριμένα άρθρα 150 (νυχτερινή απασχόληση) και 219 (Κυριακές-αργίες) του Κώδικα Ατομικού Εργατικού Δικαίου (π.δ. 62/2025, Α'121), γίνεται προκειμένου να προσδιοριστεί σε τι αντιστοιχούν οι επιπλέον αποδοχές στις οποίες αναφέρεται ο νομοθέτης και όχι η βάση υπολογισμού της προσαύξησης, που απαλλάσσεται των ασφαλιστικών εισφορών.

Σκοπός της ρύθμισης είναι η μείωση του μη μισθολογικού κόστους, η αύξηση του συνολικού εισοδήματος των ασφαλισμένων, η διασφάλιση καταγραφής του πραγματικού χρόνου εργασίας και η μακροπρόθεσμη ενθάρρυνση καταβολής αυξημένων μισθολογικών απολαβών από τον εργοδότη, είτε οικειοθελώς είτε λόγω ΣΣΕ.

Στο πλαίσιο αυτό τροποποιήθηκε με το κοινοποιούμενο άρθρο 73 του ν 5239/2025 (178 Α') η προϊσχύουσα διάταξη του άρθρου 41 του ν.5184/2025 (Α' 34), έτσι ώστε να απαλλάσσεται των ασφαλιστικών εισφορών και το ποσό που αντιστοιχεί σε περίπτωση χορήγησης, από τον εργοδότη είτε οικειοθελώς είτε λόγω ΣΣΕ, μεγαλύτερης της προβλεπόμενης προσαύξησης των αποδοχών σε περιπτώσεις υπερεργασίας-υπερωρίας και απασχόλησης Κυριακές και αργίες, κατά παρέκκλιση κάθε γενικής ή ειδικής διάταξης και ανεξαρτήτως της βάσης υπολογισμού της.

Τέλος, διευκρινίζουμε ότι από την έναρξη εφαρμογής της αρχικής διάταξης (06/03/25) οι αναλογίες των προσαυξήσεων υπερεργασίας, υπερωριών, νυχτερινής απασχόλησης, Κυριακής και αργιών που τυχόν θα συνυπολογιστούν στα ημερομίσθια δώρων (Δώρο Χριστουγέννων, Δώρο Πάσχα), ΔΕΝ θα υπόκεινται σε ασφαλιστικές εισφορές κατά τα ποσά που είχαν απαλλαγεί κατά τις μηνιαίες μισθοδοσίες. Επομένως, στην ΑΠΔ θα πρέπει να δηλωθούν τα ποσά των δώρων τα οποία έχουν υπολογισθεί βάσει των αποδοχών, οι οποίες είχαν παρακράτηση ασφαλιστικών εισφορών.

4. ΠΑΡΑΔΕΙΓΜΑΤΑ

Α) Πωλήτρια, άγαμη χωρίς προϋπηρεσία, απασχολήθηκε σε εμπορικό κατάστημα δύο (2) Κυριακές τον μήνα Δεκέμβριο.

Υποπερίπτωση 1η :

Αμοιβή με νόμιμες αποδοχές και υπολογισμός της προσαύξησης στο νόμιμο ποσοστό

Η εργαζόμενη αμείβεται με ποσό 880,00€ μηνιαίως και ο εργοδότης υπολογίζει την αμοιβή της Κυριακής με το νόμιμο ποσοστό προσαύξησης, δηλαδή 75% επί του ημερομίσθιου.

Ημερομίσθιο: 880,00€/25η.α.= 35,20€

Αμοιβή για τις δύο Κυριακές: 35,20€*2=70,40€

Προσαύξηση: 70,40*75%=52,80€

Το ποσό της προσαύξησης 52,80€ απαλλάσσεται των ασφαλιστικών εισφορών. Επομένως, το ποσό που θα δηλωθεί στην ΑΠΔ είναι μόνο ο μηνιαίος μισθός ποσού 880,00 €.

Υποπερίπτωση 2η :

Αμοιβή με νόμιμες αποδοχές και υπολογισμός της προσαύξησης με μεγαλύτερο ποσοστό του νομίμου

Η εργαζόμενη αμείβεται με ποσό 880,00€ μηνιαίως και ο εργοδότης οικειοθελώς υπολογίζει την αμοιβή της Κυριακής με μεγαλύτερο του νομίμου ποσοστού προσαύξησης, για παράδειγμα 100% επί του ημερομίσθιου.

Ημερομίσθιο: 880,00€/25η.α.= 35,20€

Αμοιβή για τις δύο Κυριακές: 35,20€*2=70,40€

Προσαύξηση: 70,40*100%=70,40€

Το ποσό της προσαύξησης 70,40€ απαλλάσσεται των ασφαλιστικών εισφορών. Επομένως, το ποσό που θα δηλωθεί στην ΑΠΔ είναι μόνο ο μηνιαίος μισθός ποσού 880,00 €.

Υποπερίπτωση 3η :

Αμοιβή με μεγαλύτερες αποδοχές από τον νόμιμο μισθό και υπολογισμός της προσαύξησης στο νόμιμο ποσοστό

Η εργαζόμενη αμείβεται με ποσό 1.200,00€ και ο εργοδότης υπολογίζει την αμοιβή της Κυριακής με το νόμιμο ποσοστό προσαύξησης, δηλαδή 75% επί του ημερομίσθιου. Επιπλέον, ο εργοδότης οικειοθελώς συμφωνεί με τον εργαζόμενο να υπολογίζει το νόμιμο ποσοστό προσαύξησης (75%) στον καταβαλλόμενο μισθό και όχι στο νόμιμο.

Ημερομίσθιο: 1.200,00€/25η.α.= 48,00€

Αμοιβή για τις δύο Κυριακές: 48,00€*2=96,00€

Προσαύξηση: 96,00*75%=72,00€

Το ποσό της προσαύξησης 72,00€ απαλλάσσεται των ασφαλιστικών εισφορών. Επομένως, το ποσό που θα δηλωθεί στην ΑΠΔ είναι μόνο ο μηνιαίος μισθός ποσού 1.200,00 €.

Υποπερίπτωση 4η :

Αμοιβή με μεγαλύτερες αποδοχές από τον νόμιμο μισθό και υπολογισμός της προσαύξησης με μεγαλύτερο ποσοστό

Η εργαζόμενη αμείβεται με ποσό 1.200,00€ και ο εργοδότης οικειοθελώς υπολογίζει την αμοιβή της Κυριακής με το μεγαλύτερο του νόμιμου ποσοστού προσαύξησης, για παράδειγμα 100% επί του ημερομίσθιου. Επιπλέον, ο εργοδότης οικειοθελώς συμφωνεί με τον εργαζόμενο να υπολογίζει το ποσοστό προσαύξησης (100%) στον καταβαλλόμενο μισθό και όχι στο νόμιμο.

Ημερομίσθιο: 1.200,00€/25η.α.= 48,00€

Αμοιβή για τις δύο Κυριακές: 48,00€*2=96,00€

Προσαύξηση: 96,00*100%=96,00€

Το ποσό της προσαύξησης 96,00€ απαλλάσσεται των ασφαλιστικών εισφορών. Επομένως, το ποσό που θα δηλωθεί στην ΑΠΔ είναι μόνο ο μηνιαίος μισθός ποσού 1.200,00 €.

Β) Συμφωνημένη μεγαλύτερη προσαύξηση για την υπερεργασία

Υπάλληλος γραφείου σε επιχ/ση, με ατομική σύμβαση εξαρτημένης εργασίας 40 ωρών την εβδομάδα (πλήρης απασχόληση) και μηνιαίες αποδοχές 1.000,00 €. Εκτάκτως, απασχολήθηκε τρεις (3) ώρες επιπλέον τη μία εβδομάδα (μία ώρα/μέρα). Η επιχείρηση έχει συμφωνήσει με την ατομική σύμβαση εργασίας ότι η προσαύξηση που θα χορηγείται για την υπερεργασία θα είναι 40%, αντί του νόμιμου 20% όπως προβλέπεται στο άρθρο 194 του Π.Δ. 62/25.

Αρχικά πρέπει να υπολογίσουμε το ωρομίσθιο ως εξής:

Ημερομίσθιο: 1.000,00€:25 Η.Α.=40,00€/μέρα.

Ωρομίσθιο: 40€*(6/40ώρες)=6,00€/ώρα.

Για τις τρεις (3) ώρες υπερεργασίας, οι επιπλέον αποδοχές θα είναι: 6,00€*3=18,00€. Η προσαύξηση είναι 18,00€*40%=7,20€. Οι συνολικές εισφορές υπολογίζονται μόνο στο ποσό του μισθού και των επιπλέον αποδοχών υπερεργασίας, δηλαδή 1.000,00€+18,00€=1.018,00€ και όχι και της προσαύξησης επί της αμοιβής της υπερεργασίας ποσού 7,20€, δηλαδή επί των 1.025,20 (1.018,00 + 7,20)€.

Συνεπώς, στην Α.Π.Δ. θα δηλωθεί το ποσό των αποδοχών που υπόκειται σε ασφαλιστικές εισφορές, δηλαδή το ποσό των 1.018,00€.

Επομένως, με την παρούσα νομοθετική ρύθμιση απαλλάσσονται από ασφαλιστικές εισφορές το σύνολο των ποσών των προσαυξήσεων που προκύπτουν από τη νυχτερινή εργασία, την υπερεργασία, τις υπερωρίες και εργασία κατά τις Κυριακές και αργίες.

Τα ανωτέρω παραδείγματα είναι ενδεικτικά και δεν συμπεριλαμβάνουν λοιπές περιπτώσεις θεσμοθετημένων προσαυξήσεων ή σώρευσης προσαυξήσεων στις αποδοχές των ασφαλισμένων πλήρους απασχόλησης, π.χ. παράνομη υπερωρία 120% ή απασχόλησης νύχτας σε αργία.

Ζητήματα υπολογισμών ημερομισθίων, ωρομισθίων, ποσοστού προσαυξήσεων και σώρευσης αυτών ανά κατηγορία και λοιπά θέματα εργατικής νομοθεσίας, άπτονται του ελέγχου και της πληροφόρησης από τις αρμόδιες υπηρεσίες της Αρχής Επιθεώρησης Εργασίας.

5. ΕΝΑΡΞΗ ΙΣΧΥΟΣ

Η έναρξη ισχύος του αρ. 73 του ν. 5239/2025 σύμφωνα με την παρ.4 αρ.103 του ίδιου νόμου, αρχίζει από την πρώτη μέρα του επόμενου μήνα της δημοσίευσής του στην Εφημερίδα της Κυβερνήσεως, ήτοι από την 01/11/2025.

Του παρόντος να λάβει γνώση, με ευθύνη των Προϊσταμένων Διευθύνσεων και Τμημάτων το προσωπικό αρμοδιότητάς τους.

Η ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΗ ΓΕΝΙΚΗΣ ΔΙΕΥΘΥΝΣΗΣ ΕΙΣΦΟΡΩΝ

ΕΛΕΥΘΕΡΙΑΔΗ ΔΗΜΗΤΡΟΥΛΑ