Θέμα: Κοινοποίηση διατάξεων του Μέρους Α' του ν. 4955/2022 και των κατ’ εξουσιοδότηση και εκτελεστικών κανονισμών (E.E.) αναφορικά με τη διακίνηση προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης, οι οποίες τίθενται σε ισχύ από 13.02.2023

ΣΧΕΤ. Η με αριθμ. πρωτ. Ε.2055/21-07-2022 εγκύκλιος Διοικητή ΑΑΔΕ (ΑΔΑ: Ψ3ΖΚ46ΜΠ3Ζ – ΨΚΔ).

Σκοπός της παρούσας εγκυκλίου είναι η ενημέρωση των φυσικών ή νομικών προσώπων και των αρμόδιων τελωνειακών αρχών, για την ομοιόμορφη εφαρμογή των διατάξεων του κοινοποιούμενου νόμου και των κοινοποιούμενων κανονισμών, αναφορικά με την έναρξη λειτουργίας της Φάσης 4.0 του EMCS και τη διενέργεια των διακινήσεων προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης που έχουν τεθεί σε ανάλωση μέσω του μηχανοργανωμένου συστήματος.

ΜΕΡΟΣ Α'

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΤΟΥ ΜΕΡΟΥΣ Α' ΤΟΥ Ν. 4955/2022

Ειδικότερα:

Με τις κοινοποιούμενες διατάξεις, οι οποίες τίθενται σε εφαρμογή από 13-02-2023, ενσωματώνονται στον Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα οι διατάξεις της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262 του Συμβουλίου της 19ης Δεκεμβρίου 2019 για τη θέσπιση του γενικού καθεστώτος των ειδικών φόρων κατανάλωσης (αναδιατύπωση).

Ειδικότερα, επί των άρθρων 1 – 25 του Μέρους Α' του ανωτέρω νόμου, σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Άρθρο 1 - Σκοπός

Με το άρθρο 1 καθορίζεται ο σκοπός του νόμου, ήτοι η ενσωμάτωση στον Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262 του Συμβουλίου της 19ης Δεκεμβρίου 2019 για τη θέσπιση του γενικού καθεστώτος των ειδικών φόρων κατανάλωσης με την οποία αναδιατυπώνονται για λόγους σαφήνειας και εναρμόνισης οι όροι επιβολής του ειδικού φόρου κατανάλωσης.

2. Άρθρο 2 – Αντικείμενο

Με το άρθρο 2 καθορίζεται το αντικείμενο του εν λόγω νόμου, ο οποίος αφορά στην αναθεώρηση των όρων του γενικού καθεστώτος για τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης που επιβάλλονται σε προϊόντα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης (ενεργειακά προϊόντα και ηλεκτρική ενέργεια που εμπίπτουν στην Οδηγία 2003/96/ΕΚ, αλκοόλη και αλκοολούχα ποτά που εμπίπτουν στις Οδηγίες 92/83/ΕΟΚ και 92/84/ΕΟΚ και βιομηχανοποιημένα καπνά που εμπίπτουν στην Οδηγία 2011/64/ΕΕ).

3. Άρθρο 3 – Εφαρμογή του ενωσιακού τελωνειακού κώδικα στα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα – Εδαφική εφαρμογή – Γενεσιουργό γεγονός επιβολής του φόρου – Τροποποίηση άρθρου 54 του ν.2960/2001 (παρ. 1, 2 και 4 άρθρου 2, παρ. 2, 3, 4 και 5 άρθρου 4, άρθρο 5 και παρ. 1 άρθρου 6 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 3 τροποποιείται το άρθρο 54 του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα αναφορικά με την εφαρμογή των διατυπώσεων στις περιπτώσεις που προϊόντα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης μεταφέρονται μεταξύ των εδαφών τα οποία ορίζονται ως τμήμα του τελωνειακού εδάφους της Ένωσης και για τα οποία προβλέπεται ότι εφαρμόζονται οι ενωσιακές τελωνειακές διατάξεις για την είσοδο και έξοδο των εμπορευμάτων (παρ. 3 και 5). Επιπλέον, προβλέπεται ότι μεταξύ των γενεσιουργών αιτίων του φόρου είναι και η παράτυπη είσοδος στη χώρα προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης (περ. β) της παρ. 1).

4. Άρθρο 4 - Ορισμοί – Τροποποίηση άρθρου 55 του ν. 2960/2001 (άρθρο 3 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 4 τροποποιείται το άρθρο 55 του ν.2960/2001 στο οποίο περιλαμβάνονται εκ νέου οι ορισµοί για την εφαρµογή των διατάξεων του τρίτου Μέρους του Ε.Τ.Κ.. Για λόγους εναρμόνισης με τον ενωσιακό τελωνειακό κώδικα [Κανονισμός (ΕΕ) 952/2013 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου (L269)] επικαιροποιείται ο ορισμός της «εισαγωγής» ενώ απαλείφεται ο ορισμός της «τελωνειακής διαδικασίας αναστολής». Σημειώνεται ότι στις περ. (β) και (ε) όπου γίνεται αναφορά στις «Συνθήκες», νοούνται η Συνθήκη για την Ευρωπαϊκή Ένωση (ΣΕΕ) και η Συνθήκη για τη Λειτουργία της Ευρωπαϊκής Ένωσης (ΣΛΕΕ). Πέραν των υφιστάµενων ορισµών, που µεταφέρονται αναδιατυπωµένοι στο νέο άρθρο, εισάγονται δύο νέοι ορισµοί, του πιστοποιημένου αποστολέα και του πιστοποιημένου παραλήπτη στο πλαίσιο της ηλεκτρονικής παρακολούθησης των ενδοενωσιακών διακινήσεων προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης που έχουν τεθεί σε ανάλωση, ενώ προβλέπονται και ορισμοί για τις περιπτώσεις της παράτυπης εισόδου, του κράτους μέλους προορισμού, του κράτους μέλους αποστολής, του κράτους μέλους εξαγωγής, της διαγραφής, της επιστροφής, καθώς και του μηχανοργανωμένου συστήματος.

5. Άρθρο 5 – Χρόνος και τόπος όπου καθίσταται απαιτητός ο φόρος – Τροποποίηση άρθρου 56 του ν.2960/2001 (παρ. 2, 3 και 4 άρθρου 6, άρθρο 7 και πρώτο εδάφιο άρθρου 8 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 5 τροποποιείται το άρθρο 56 του ν.2960/2001 και αναδιατυπώνονται οι περιπτώσεις κατά τις οποίες τα προϊόντα ΕΦΚ θεωρείται ότι τίθενται σε ανάλωση και εισάγεται επιπλέον μία νέα περίπτωση θέσης σε ανάλωση, ήτοι η αποθήκευση υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης, προϊόντων, συμπεριλαμβανομένων των περιπτώσεων παρατυπίας, εκτός καθεστώτος αναστολής [περ. β)] της παρ. 2). Επιπλέον, στην περίπτωση της παραγωγής συμπεριλαμβάνεται πλέον και η περίπτωση της μεταποίησης [(περ. γ) της παρ. 2)], ενώ προβλέπεται ότι και η παράτυπη είσοδος προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης θεωρείται πλέον θέση σε ανάλωση, εκτός αν η τελωνειακή οφειλή έχει αποσβεσθεί σύμφωνα με το άρθρο 124 του Κανονισμού (ΕΕ) 952/2013. Περαιτέρω διευκρινίζεται ότι η εφαρμογή της περ. δ) της παρ. 2 για οφειλές που αποσβένονται λόγω δήμευσης των εμπορευμάτων, σύμφωνα με το στοιχείο ε) της παρ. 1 του άρθρου 124 του Κανονισμού (ΕΕ) 952/2013 είναι ανεξάρτητη από την επιβολή και είσπραξη των πολλαπλών τελών της παρ. 1 του άρθρου 150 του ν.2960/01 και την εφαρμογή των διατάξεων του Πέμπτου Μέρους του ν.2960/01, όταν συντρέχει λαθρεμπορία.

6. Άρθρο 6 – Διακινήσεις υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων που έχουν τεθεί σε ανάλωση στο έδαφος ενός κράτους μέλους της Ε.Ε., προκειμένου να παραδοθούν στο έδαφος άλλου κράτους μέλους για εμπορικούς σκοπούς και γενεσιουργός αιτία του ειδικού φόρου κατανάλωσης - Αντικατάσταση άρθρου 57 του ν. 2960/2001 (άρθρα 33 και 34 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 6 αντικαθίσταται το άρθρο 57 του ν.2960/2001 αναφορικά με τις διακινήσεις υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων που έχουν τεθεί σε ανάλωση στο έδαφος ενός κράτους μέλους και διακινούνται προς το έδαφος άλλου κράτους μέλους προκειμένου να παραδοθούν σε αυτό για εμπορικούς σκοπούς ή να χρησιμοποιηθούν εκεί. Συγκεκριμένα προβλέπονται δύο νέοι ρόλοι οικονομικού φορέα, αυτοί του πιστοποιημένου αποστολέα και του πιστοποιημένου παραλήπτη με την εγγραφή τους σε μητρώο (παρ. 1) και ορίζεται η έννοια της παράδοσης για εμπορικούς σκοπούς (παρ. 2). Επιπλέον, καθορίζεται πότε θεωρείται ότι αρχίζει και λήγει μια διακίνηση υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων που πρόκειται να παραδοθούν για εμπορικούς σκοπούς (παρ. 3 και 4) καθώς και το πρόσωπο που είναι υπεύθυνο για την καταβολή του ειδικού φόρου κατανάλωσης και η χρονική στιγμή καταβολής του (παρ. 6). Τέλος, προβλέπεται ότι με απόφαση του Διοικητή της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων καθορίζονται οι διατυπώσεις, οι προϋποθέσεις, η διαδικασία εγγραφής στο μητρώο, η αρμόδια αρχή για την εγγραφή και κάθε σχετικό θέμα.

Επισημαίνεται ότι, από 13-02-2023, σε περίπτωση που ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο, στο πλαίσιο των επιχειρηματικών του δραστηριοτήτων, θέλει να αποστείλει υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα τα οποία έχουν τεθεί σε ανάλωση (ήτοι προϊόντα για τα οποία έχει καταβληθεί ο ΕΦΚ) στο εσωτερικό της χώρας, και στη συνέχεια διακινούνται προς το έδαφος άλλου κ-μ, αναγκαία προϋπόθεση για την πραγματοποίηση της εν λόγω διακίνησης είναι η απόκτηση της ιδιότητας του πιστοποιημένου αποστολέα.

Αντίστοιχα, σε περίπτωση που ένα φυσικό ή νομικό πρόσωπο, στο πλαίσιο των επιχειρηματικών του δραστηριοτήτων, θέλει να παραλάβει υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα τα οποία έχουν τεθεί σε ανάλωση στο έδαφος άλλου κ-μ και στη συνέχεια διακινούνται προς το εσωτερικό της χώρας, αναγκαία προϋπόθεση για την πραγματοποίηση της εν λόγω διακίνησης είναι η απόκτηση της ιδιότητας του πιστοποιημένου παραλήπτη.

7. Άρθρο 7 - Προϋποθέσεις διακίνησης υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων που έχουν τεθεί σε ανάλωση στο έδαφος ενός κράτους μέλους, προκειμένου να παραδοθούν στο έδαφος άλλου κράτους μέλους για εμπορικούς σκοπούς - Ηλεκτρονικό απλουστευμένο διοικητικό έγγραφο και αναφορά παραλαβής - Προσθήκη άρθρου 57Α στον ν. 2960/2001 (άρθρα 35, 36 και 37 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 7 προστίθεται στον ν.2960/2001 άρθρο 57Α, με το οποίο καθορίζονται οι προϋποθέσεις διακίνησης υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων τα οποία έχουν τεθεί σε ανάλωση. Με την εν λόγω διάταξη προβλέπεται πλέον η χρήση του μηχανοργανωμένου συστήματος (Excise Movement and Control System-EMCS) για τις διακινήσεις των υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων τα οποία έχουν τεθεί σε ανάλωση, οι οποίες πραγματοποιούνται με την κάλυψη ηλεκτρονικού απλουστευμένου διοικητικού εγγράφου (παρ. 1 και 7 έως 11). Επίσης καθορίζονται οι υποχρεώσεις με τις οποίες πρέπει να συμμορφώνονται ο πιστοποιημένος αποστολέας και ο πιστοποιημένος παραλήπτης, συμπεριλαμβανομένων και αυτών που περιστασιακά μόνο αποστέλλουν ή παραλαμβάνουν υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα τα οποία έχουν τεθεί σε ανάλωση, ενώ προβλέπεται η παροχή εγγύησης για τη διακίνηση προϊόντων ειδικού φόρου κατανάλωσης, τα οποία έχουν τεθεί σε ανάλωση, ο υπόχρεος για την προσκόμιση αυτής καθώς και η γεωγραφική ισχύς της (παρ. 2, 3 και 6). Ταυτόχρονα παρέχεται και σε εγκεκριμένους αποθηκευτές ή εγγεγραμμένους αποστολείς η δυνατότητα να ενεργούν ως πιστοποιημένοι αποστολείς, καθώς και σε εγκεκριμένους αποθηκευτές ή εγγεγραμμένους παραλήπτες η δυνατότητα να ενεργούν ως πιστοποιημένοι παραλήπτες (παρ. 4 και 5). Επιπλέον, προβλέπεται η χρησιμοποίηση ηλεκτρονικής αναφοράς παραλαβής ως απόδειξη ότι η διακίνηση έληξε ικανοποιητικά και περιγράφεται η διαδικασία που επακολουθεί (παρ. 12 έως 15). Τέλος παρέχεται η κανονιστική αρμοδιότητα στον Υπουργό Οικονομικών για την έκδοση απόφασης, με την οποία καθορίζονται το είδος, η παροχή και η ισχύς της εγγύησης, οι όροι και οι προϋποθέσεις για την εγγραφή στο μητρώο σύμφωνα με την παρ. 6 καθώς και κάθε σχετικό θέμα.

8. Άρθρο 8 - Εφεδρικές διαδικασίες και έγγραφα - Ανάκτηση δεδομένων - Εναλλακτικές αποδείξεις παραλαβής προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης και που έχουν τεθεί σε ανάλωση στο έδαφος ενός κράτους μέλους, προκειμένου να παραδοθούν στο έδαφος άλλου κράτους μέλους για εμπορικούς σκοπούς - Προσθήκη άρθρου 57Β στον ν. 2960/2001 (άρθρα 38, 39, 40 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 8 προστίθεται άρθρο 57Β στον ν.2960/2001 με το οποίο καθορίζονται οι διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται όταν το μηχανοργανωμένο σύστημα δεν είναι διαθέσιμο στο κράτος μέλος αποστολής (παρ. 1 και 4) καθώς και η διαδικασία που ακολουθείται στις περιπτώσεις αποκατάστασης της διαθεσιμότητας του μηχανοργανωμένου συστήματος (παρ. 2 και 3). Ειδικότερα, προβλέπεται ότι στις περιπτώσεις που το μηχανοργανωμένο σύστημα δεν είναι διαθέσιμο στο κ-μ αποστολής, ο πιστοποιημένος αποστολέας μπορεί να αρχίζει διακίνηση υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων υπό την προϋπόθεση ότι τα προϊόντα συνοδεύονται από εφεδρικό έγγραφο το οποίο παρέχει τα ίδια στοιχεία με το σχέδιο του ηλεκτρονικού απλουστευμένου διοικητικού εγγράφου (e-ΑΔΕ) και ο πιστοποιημένος αποστολέας ενημερώνει τις αρμόδιες αρχές του κ-μ αποστολής πριν την έναρξη της διακίνησης. Επιπλέον, καθορίζονται οι διαδικασίες στις περιπτώσεις που δεν είναι δυνατό να υποβληθεί η αναφορά παραλαβής κατά τη λήξη της διακίνησης των προϊόντων για τους λόγους που αναφέρονται στην παρ. 5 (παρ. 5 και 6), καθώς και για λοιπές περιπτώσεις πλην των αναφερομένων στην παρ. 5, όπου προβλέπεται η δυνατότητα προσκόμισης εναλλακτικής απόδειξης με θεώρηση των αρμόδιων αρχών του κράτους μέλους προορισμού (παρ. 7 και 8).

9. Άρθρο 9 - Διακίνηση προϊόντων που έχουν τεθεί σε ανάλωση μεταξύ δύο τόπων στο έδαφος της χώρας μέσω του εδάφους άλλου κράτους μέλους της Ε.Ε. - Αντικατάσταση άρθρου 58 του ν. 2960/2001 (παρ. 1 άρθρου 42 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 9 αντικαθίσταται το άρθρο 58 του ν.2960/2001 αναφορικά με τη διακίνηση προϊόντων που έχουν τεθεί σε ανάλωση στο εσωτερικό της χώρας και μεταφέρονται διαμέσου εδάφους άλλου κράτους μέλους προκειμένου να παραδοθούν πάλι στο εσωτερικό της χώρας. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι οι εν λόγω διακινήσεις πραγματοποιούνται με την κάλυψη του ηλεκτρονικού απλουστευμένου διοικητικού εγγράφου και ο πιστοποιημένος παραλήπτης βεβαιώνει την παραλαβή των προϊόντων σύμφωνα με τους ισχύοντες κανόνες.

10. Άρθρο 10 - Πωλήσεις εξ αποστάσεως - Τροποποίηση άρθρου 60 του ν. 2960/2001 (άρθρο 44 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 10 τροποποιείται το άρθρο 60 του ν. 2960/2001 αναφορικά με τις πωλήσεις εξ αποστάσεως. Ειδικότερα, επαναδιατυπώνεται η διάταξη με την προσθήκη και της έννοιας του πιστοποιημένου παραλήπτη (παρ. 1) ενώ αντικαθίσταται η έννοια του πωλητή από τον αποστολέα ο οποίος ασκεί ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα. Ως εκ τούτου, προβλέπεται ότι στις περιπτώσεις που υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα τα οποία έχουν ήδη τεθεί σε ανάλωση στο έδαφος άλλου κράτους μέλους της Ε.Ε. και αγοράζονται από πρόσωπο που δεν έχει την ιδιότητα του εγκεκριμένου αποθηκευτή, του εγγεγραμμένου παραλήπτη ή του πιστοποιημένου παραλήπτη, το οποίο είναι εγκατεστημένο στο εσωτερικό της χώρας και δεν ασκεί ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα, και τα οποία αποστέλλονται ή μεταφέρονται στο εσωτερικό της χώρας άμεσα ή έμμεσα από αποστολέα που ασκεί ανεξάρτητη οικονομική δραστηριότητα ή για λογαριασμό του, υπόχρεος για την καταβολή του ειδικού φόρου κατανάλωσης είναι ο αποστολέας ή ο φορολογικός αντιπρόσωπος αυτού (παρ. 1 και 3). Επιπλέον, καθορίζονται οι υποχρεώσεις προς τις οποίες πρέπει να συμμορφώνεται ο αποστολέας ή ο φορολογικός αντιπρόσωπος αυτού στην περίπτωση αποστολής προϊόντων από άλλο κράτος μέλος της Ε.Ε. στο εσωτερικό της χώρας (παρ. 4) καθώς και η διαδικασία επιστροφής του ειδικού φόρου κατανάλωσης που επιβλήθηκε στο εσωτερικό της χώρας στην περίπτωση αποστολής προϊόντων από το εσωτερικό της χώρας σε άλλο κράτος-μέλος της Ε.Ε., κατόπιν αιτήματος του αποστολέα (παρ. 5).

11. Άρθρο 11 - Καταστροφές και απώλειες υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων που έχουν τεθεί σε ανάλωση στο έδαφος ενός κράτους μέλους κατά τη μεταφορά τους στο έδαφος κράτους μέλους άλλου από το κράτος μέλος στο οποίο τέθηκαν σε ανάλωση - Αντικατάσταση άρθρου 61 του ν. 2960/2001 (άρθρο 45 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 11 αντικαθίσταται το άρθρο 61 του ν.2960/2001 αναφορικά με τις καταστροφές και απώλειες προϊόντων ειδικού φόρου κατανάλωσης κατά τη μεταφορά τους στο έδαφος κράτους μέλους άλλου από το κράτος μέλος στο οποίο τέθηκαν σε ανάλωση. Ειδικότερα, ορίζεται ότι σε περίπτωση ολικής καταστροφής ή ανεπανόρθωτης απώλειας των υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων κατά τη μεταφορά τους στο έδαφος κράτους μέλους άλλου από το κράτος μέλος στο οποίο τέθηκαν σε ανάλωση, εξαιτίας τυχαίου συμβάντος ή ανωτέρας βίας ή κατόπιν έγκρισης των αρμόδιων αρχών για την καταστροφή των προϊόντων ο ειδικός φόρος κατανάλωσης δεν καθίσταται απαιτητός στο εν λόγω κράτος μέλος (παρ. 1). Επιπλέον, προβλέπεται ότι στην περίπτωση που οι μερικές απώλειες των προϊόντων οφείλονται στη φύση των προϊόντων κατά τη μεταφορά τους στο έδαφος κράτους μέλους άλλου από το κράτος μέλος στο οποίο τέθηκαν σε ανάλωση, ο ειδικός φόρος κατανάλωσης δεν καθίσταται απαιτητός, εφόσον το ποσό της απώλειας εμπίπτει στο κοινό όριο μερικής απώλειας για προϊόντα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης. Επιπλέον, προβλέπεται ότι τα κοινά όρια μερικών απωλειών για τις εν λόγω διακινήσεις καθορίζονται από την Ευρωπαϊκη Επιτροπή (παρ. 2).

Επισημαίνεται ότι επί του παρόντος δεν έχουν καθορισθεί κοινά όρια όρια μερικών απωλειών από την Ευρωπαϊκη Επιτροπή.

12. Άρθρο 12 - Παραγωγή, μεταποίηση, κατοχή, αποθήκευση - Τροποποίηση άρθρου 62 του ν. 2960/2001 (άρθρο 14 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 12 τροποποιείται η παρ. 1 του άρθρου 62 του ν. 2960/2001 και προβλέπεται ότι η παραγωγή, η μεταποίηση, η κατοχή και η αποθήκευση προϊόντων ειδικού φόρου κατανάλωσης του άρθρου 53 του ν. 2960/01 διενεργούνται σύμφωνα με τις διατάξεις του τρίτου μέρους του Ε.Τ.Κ ενώ ορίζεται ότι όταν δεν έχει καταβληθεί ο ειδικός φόρος κατανάλωσης τα ανωτέρω πραγματοποιούνται σε φορολογική αποθήκη.

13. Άρθρο 13 - Προϋποθέσεις αναγνώρισης εγκεκριμένου αποθηκευτή - Τροποποίηση άρθρου 64 του ν. 2960/2001 (άρθρο 15 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 13 τροποποιείται το άρθρο 64 του ν. 2960/01. Ειδικότερα, προστίθεται και η έννοια της αποθήκευσης μεταξύ των δραστηριoτήτων που ασκεί ο εγκεκριμένος αποθηκευτής. Επιπλέον, αναδιατυπώνονται και επέρχονται νομοτεχνικές βελτιώσεις στις παρ. 1, 2 και 3 όσον αφορά τις προϋποθέσεις χορήγησης άδειας εγκεκριμένου αποθηκευτή και τις υποχρεώσεις προς τις οποίες αυτός πρέπει να συμμορφώνεται.

Αναφορικά με τις διατάξεις της περ. β) της παρ. 2 του άρθρου 64 σχετικές οδηγίες έχουν δοθεί με την ανωτέρω σχετική εγκύκλιο Διοικητή ΑΑΔΕ.

14. Άρθρο 14 - Καταστροφές και απώλειες προϊόντων που τελούν υπό καθεστώς αναστολής - Τροποποίηση άρθρου 65 του ν. 2960/2001 (παρ. 5, 6, 7, 8, 9 και 10 άρθρου 6 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 14 τροποποιείται το άρθρο 65 του ν. 2960/2001 αναφορικά με τις καταστροφές και απώλειες προϊόντων ειδικού φόρου κατανάλωσης που τελούν υπό καθεστώς αναστολής. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι η ολική καταστροφή ή ανεπανόρθωτη απώλεια, ολική ή μερική, προϊόντων ειδικού φόρου κατανάλωσης υπό καθεστώς αναστολής, από αιτία οφειλόμενη στην ίδια τη φύση του προϊόντος, σε τυχαίο γεγονός ή ανωτέρα βία ή με την άδεια των αρμόδιων αρχών για καταστροφή των προϊόντων δεν θεωρείται θέση σε ανάλωση (παρ. 1). Επιπλέον, καθορίζεται ότι μερική απώλεια η οποία οφείλεται στη φύση των προϊόντων και επέρχεται κατά τη διακίνηση υπό καθεστώς αναστολής μεταξύ κρατών μελών δεν θεωρείται θέση σε ανάλωση εφόσον το ποσό της απώλειας είναι χαμηλότερο από το καθοριζόμενο κοινό όριο ενώ προκειμένου να διασφαλισθεί η ενιαία αντιμετώπιση των μερικών απωλειών αναφορικά με διακινήσεις μεταξύ κρατών μελών, προβλέπεται ότι τα κοινά όρια μερικών απωλειών για τις εν λόγω διακινήσεις καθορίζονται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή (παρ. 2Α).

Επισημαίνεται ότι όπως προβλέπεται στο δεύτερο εδάφιο της παρ. 10 του άρθρου 6 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262, μέχρι τον καθορισμό των κοινών ορίων μερικών απωλειών από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή συνεχίζουν να εφαρμόζονται οι εθνικές διατάξεις με τις οποίες έχουν προβλεφθεί όρια απωλειών.

15. Άρθρο 15 - Επιστροφή και διαγραφή - Βεβαίωση και είσπραξη εκ των υστέρων - Τροποποίηση άρθρου 66 του ν. 2960/2001 (άρθρο 10 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 15 τροποποιείται το άρθρο 66 του ν. 2960/2001 αναφορικά με τις περιπτώσεις και τη διαδικασία επιστροφής και διαγραφής του ειδικού φόρου κατανάλωσης. Ειδικότερα αποσαφηνίζεται σε ποιες περιπτώσεις προβλέπεται η επιστροφή και σε ποιες η διαγραφή του ειδικού φόρου κατανάλωσης. Επιπλέον, στην παρ. 5 προσδιορίζεται η ανεπανόρθωτη απώλεια ως ολική ή μερική.

16. Άρθρο 16 - Πιστοποιητικό απαλλαγής - Τροποποίηση άρθρου 68 του ν. 2960/2001 (άρθρο 12 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 16 τροποποιείται το άρθρο 68 του ν. 2960/2001. Με την εν λόγω διάταξη ορίζεται το περιεχόμενο του πιστοποιητικού απαλλαγής που χρησιμοποιείται για διακινήσεις προϊόντων ειδικού φόρου κατανάλωσης υπό καθεστώς αναστολής, τα οποία υπόκεινται στην απαλλαγή που αναφέρεται στην παρ. 1 του άρθρου 68. Επιπλέον, προβλέπεται ότι το έντυπο του εν λόγω πιστοποιητικού καθορίζεται από την Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

17. Άρθρο 17 - Πωλήσεις προϊόντων που έχουν τεθεί σε ανάλωση από καταστήματα πλοίων και αεροσκαφών - Τροποποίηση παρ. 2 άρθρου 70 του ν. 2960/2001

Με το άρθρο 17 τροποποιείται η παρ. 2 του άρθρου 70 του ν. 2960/2001 και αντικαθίσταται η προβλεπόμενη παραπομπή με αναφορά πλέον στο e-ΑΔΕ που προβλέπεται στην παρ. 1 του άρθρου 57Α του ν. 2960/2001, ενώ ο όρος «φορολογικός εκπρόσωπος» αντικαθίσταται με τον ορθό όρο «φορολογικός αντιπρόσωπος».

18. Άρθρο 18 - Μικροί οινοπαραγωγοί - Αντικατάσταση άρθρου 71 του ν. 2960/2001 (άρθρο 48 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 18 αντικαθίσταται το άρθρο 71 του ν. 2960/2001 αναφορικά με τους μικρούς οινοπαραγωγούς και αναδιατυπώνεται η σχετική διάταξη.

19. Άρθρο 19 - Τόπος αποστολής και προορισμού της διακίνησης υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων υπό καθεστώς αναστολής. Εγγύηση - Τροποποίηση άρθρου 112 του ν. 2960/2001 (άρθρα 16, 17 και 19 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 19 τροποποιείται το άρθρο 112 του ν. 2960/2001 όσον αφορά τον τόπο αποστολής και προορισμού της διακίνησης υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων υπό καθεστώς αναστολής. Ειδικότερα, προβλέπεται ότι το τελωνείο εξόδου καθίσταται πλέον ενδεχόμενος προορισμός όσον αφορά τα προϊόντα ειδικού φόρου κατανάλωσης στην περίπτωση που προβλέπεται από το άρθρο 329 παρ. 5 του Κανονισμού 2015/2447, το οποίο είναι ταυτόχρονα τελωνείο αναχώρησης για το καθεστώς εξωτερικής διαμετακόμισης. Επιπλέον, με την προσθήκη της παραγράφου 1Α προβλέπεται ότι, προκειμένου να διασφαλίζεται η συνοχή μεταξύ του ηλεκτρονικού διοικητικού εγγράφου και της τελωνειακής διασάφησης κατά την εισαγωγή, παρέχονται στις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους αποστολής πληροφορίες σχετικά με τον αποστολέα και τον παραλήπτη, καθώς και στοιχεία που αποδεικνύουν ότι τα εισαγόμενα προϊόντα θα αποσταλούν από το κράτος μέλος εισαγωγής σε άλλο κράτος μέλος.

Επιπλέον, και αναφορικά με τη λήξη της διακίνησης προϊόντων ειδικού φόρου κατανάλωσης υπό καθεστώς αναστολής προβλέπεται νέα περίπτωση λήξης της διακίνησης όταν τα προϊόντα υπαχθούν στο καθεστώς εξωτερικής διαμετακόμισης. Τέλος, και αναφορικά με τους κανόνες που διέπουν την εγγύηση, αίρεται πλέον η υποχρέωση για σύσταση εγγύησης για διακινήσεις ενεργειακών προϊόντων μεταξύ κρατών μελών της Ε.Ε., μέσω σταθερών αγωγών.

20. Άρθρο 20 - Εγγεγραμμένος παραλήπτης - Τροποποίηση παρ. 1 άρθρου 113 του ν. 2960/2001 (παρ. 1 άρθρου 18 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 20 τροποποιείται η παρ. 1 του άρθρου 113 του ν. 2960/2001 και προστίθενται και οι περιπτώσεις της παραγωγής, της μεταποίησης και της αποθήκευσης μεταξύ των δραστηριοτήτων στις οποίες δεν δύναται να προβαίνει ο εγγεγραμμένος παραλήπτης.

21. Άρθρο 21 - Διακίνηση υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων υπό καθεστώς αναστολής μέσω μηχανοργανωμένου συστήματος - Τροποποίηση άρθρου 114 του ν. 2960/2001 (άρθρα 20, 21, 22, 24 και 25 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 21 τροποποιείται το άρθρο 114 του ν. 2960/2001 αναφορικά με το ηλεκτρονικό διοικητικό έγγραφο και ειδικότερα αναφορικά με τη διεκπεραίωσή του όσον αφορά τα εξαγόμενα προϊόντα. Συγκεκριμένα, καθορίζονται οι κανόνες που πρέπει να τηρούνται όταν υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα πρόκειται να εξαχθούν ή να εξέλθουν από το έδαφος της Ένωσης. Ειδικότερα, θεσπίζεται υποχρέωση του διασαφιστή να γνωστοποιεί στις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους εξαγωγής τον μοναδικό διοικητικό κωδικό αναφοράς προκειμένου να διασφαλιστεί η συνοχή μεταξύ του ηλεκτρονικού διοικητικού εγγράφου και της τελωνειακής διασάφησης κατά την εξαγωγή. Επιπλέον, ορίζεται ότι πριν από την παράδοση των προϊόντων προς εξαγωγή, οι αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους εξαγωγής πρέπει να επαληθεύουν ότι τα δεδομένα που περιλαμβάνονται στο ηλεκτρονικό διοικητικό έγγραφο αντιστοιχούν στα δεδομένα που περιέχονται στην τελωνειακή διασάφηση ενώ καθορίζονται οι διαδικασίες σε περίπτωση εντοπισμού αναντιστοιχιών, καθώς και σε περίπτωση που τα προϊόντα δεν πρόκειται πλέον να εξέλθουν από το έδαφος της Ένωσης (παρ. 5).

Επιπλέον, αναδιατυπώνεται η παρ. 6 προκειμένου να διευκρινίζεται ότι σε περίπτωση που κανείς δεν συνοδεύει τα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα (επί παραδείγματι στην περίπτωση εμπορευματοκιβωτίου που μετακινείται σιδηροδρομικώς ή δια θαλάσσης) ο αποστολέας Θα πρέπει να παρέχει τον μοναδικό διοικητικό κωδικό αναφοράς (ΑRC) στον μεταφορέα. Ο αποστολέας θα έχει τη δυνατότητα να αποφασίζει τον τρόπο με τον οποίο Θα παρέχει τον κωδικό αυτό αναφοράς.

Επιπλέον, εισάγεται η δυνατότητα αλλαγής (διαζευκτικά με τη δυνατότητα αλλαγής προορισμού), μέσω του μηχανοργανωμένου συστήματος, του παραλήπτη των προϊόντων ειδικού φόρου κατανάλωσης κατά τη διάρκεια της διακίνησης υπό καθεστώς αναστολής (παρ. 8). Στην περίπτωση αυτή ο αποστολέας υποβάλλει σχέδιο ηλεκτρονικού εγγράφου αλλαγής προορισμού στις αρμόδιες αρχές του κράτους μέλους αποστολής μέσω του μηχανοργανωμένου συστήματος..

Τέλος, προβλέπονται οι διατυπώσεις που πρέπει να εφαρμόζονται κατά τη λήξη της διακίνησης εξαγόμενων προϊόντων (παρ. 11).

22. Άρθρο 22 - Διαδικασίες σε περίπτωση που το μηχανοργανωμένο σύστημα είναι μη διαθέσιμο - Τροποποίηση άρθρου 115 του ν. 2960/2001 (άρθρα 26 και 27 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 22 τροποποιείται το άρθρο 115 του ν. 2960/2001 αναφορικά με τις διαδικασίες που πρέπει να ακολουθούνται όταν το μηχανοργανωμένο σύστημα δεν είναι διαθέσιμο στο κράτος μέλος αποστολής. Επιπλέον, καθορίζεται η ακολουθητέα διαδικασία για τις περιπτώσεις του καθεστώτος εξαγωγής καθώς και για τις περιπτώσεις στις οποίες το καθεστώς εξαγωγής ακολουθείται από το καθεστώς εξωτερικής διαμετακόμισης (παρ. 4) ενώ εισάγεται, σε περίπτωση που τα προϊόντα δεν πρόκειται να εξέλθουν από το τελωνειακό έδαφος της Ένωσης, η υποχρέωση γνωστοποίησης αναφορικά με το ότι τα προϊόντα δεν θα εξέλθουν πλέον από το έδαφος της Ένωσης (παρ. 6).

23. Άρθρο 23 - Εναλλακτική απόδειξη παραλαβής και αποδεικτικά στοιχεία για την έξοδο - Τροποποίηση άρθρου 116 του ν. 2960/2001 (άρθρο 28 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 23 τροποποιείται το άρθρο 116 του ν. 2960/2001 αναφορικά με την εναλλακτική απόδειξη παραλαβής και τα αποδεικτικά στοιχεία για την έξοδο. Ειδικότερα, ορίζεται ότι αν δεν υπάρχει αναφορά παραλαβής ή αναφορά εξαγωγής, πρέπει να προσκομίζεται εναλλακτική απόδειξη αναφορικά με τη λήξη της διακίνησης. Επιπλέον, καθορίζεται τυποποιημένος ελάχιστος κατάλογος με εναλλακτικά αποδεικτικά στοιχεία για την έξοδο, τα οποία πρέπει να λαμβάνονται υπόψη προκειμένου να διαπιστωθεί ότι τα προϊόντα έχουν εξέλθει από το έδαφος της Ένωσης (παρ. 2).

24. Άρθρο 24 - Παρατυπίες κατά τη διακίνηση υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων τα οποία έχουν τεθεί σε ανάλωση - Τροποποίηση άρθρου 119 του ν. 2960/2001 (άρθρο 46 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 24 τροποποιείται το άρθρο 119 του ν. 2960/2001 αναφορικά με τις παρατυπίες κατά τη διακίνηση. Ειδικότερα θεσπίζεται πλέον αλληλέγγυος και εις ολόκληρον ευθύνη για την καταβολή του ειδικού φόρου κατανάλωσης σε περίπτωση που υπάρχουν περισσότεροι υπόχρεοι για την καταβολή του ίδιου ειδικού φόρου κατανάλωσης (παρ. 3). Επιπλέον, προστίθεται ρύθμιση με την οποία προβλέπεται ότι οποιαδήποτε απουσία εγγραφής ή πιστοποίησης ενός ή όλων των προσώπων που εμπλέκονται στη διακίνηση, αποτελεί παρατυπία (παρ. 5).

25. Άρθρο 25 - Μεταβατικές διατάξεις (άρθρο 54 της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262)

Με το άρθρο 25 προβλέπεται μεταβατική περίοδος έως την 31 Δεκεμβρίου 2023 αναφορικά με την εφαρμογή των διατυπώσεων που προβλέπονται σχετικά με την παραλαβή υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων τα οποία έχουν ήδη τεθεί σε ανάλωση σε άλλο κράτος μέλος, και κατέχονται για εμπορικούς σκοπούς στο εσωτερικό της χώρας καθώς και προϊόντων ειδικού φόρου κατανάλωσης τα οποία έχουν τεθεί σε ανάλωση στο εσωτερικό της χώρας και μεταφέρονται διαμέσου εδάφους άλλου κράτους μέλους προκειμένου να παραδοθούν πάλι στο εσωτερικό της χώρας (άρθρα 57 και 58 του ν. 2960/2001). Ως εκ τούτου, επισημαίνεται ότι αναφορικά με διακινήσεις προϊόντων ΕΦΚ που έχουν ξεκινήσει πριν από τις 13-02-2023 υπό την κάλυψη του Απλουστευμένου Συνοδευμένου Διοικητικού Εγγράφου (ΑΣΔΕ), η παραλαβή των εν λόγω προϊόντων θα πραγματοποιηθεί με την ίδια διαδικασία.

Τονίζεται ότι από 13-02-2023 δεν επιτρέπεται η έναρξη διακινήσεων προϊόντων ΕΦΚ που έχουν τεθεί σε ανάλωση στο έδαφος ενός κ-μ και διακινούνται προς άλλο κ-μ με την κάλυψη του ΑΣΔΕ.

Τέλος, με την παρ. 2 του άρθρου 68 του κοινοποιούμενου νόμου ορίζεται ότι η ισχύς των διατάξεων αρχίζει από τις 13-02-2023, εξαιρουμένων των διατάξεων της περ. β'της παρ. 2 του άρθρου 64 του ν. 2960/01 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 13 του κοινοποιούμενου νόμου και της παρ. 3 του άρθρου 65 του ν.2960/01 όπως τροποποιήθηκε με το άρθρο 14 του κοινοποιούμενου νόμου, οι οποίες ισχύουν από τη δημοσίευση του νόμου, ήτοι από 14-07-2022.

ΜΕΡΟΣ Β'

ΚΟΙΝΟΠΟΙΗΣΗ ΔΙΑΤΑΞΕΩΝ ΚΑΝΟΝΙΣΜΩΝ

Ι. Στο πλαίσιο αναθεώρησης της Οδηγίας 2008/118/ΕΚ σχετικά με το γενικό καθεστώς των ειδικών φόρων κατανάλωσης και για την κατάργηση της Οδηγίας 92/12/ΕΟΚ (L 9) εκδόθηκε η Οδηγία (ΕΕ) 2020/262 του Συμβουλίου της 19ης Δεκεμβρίου 2019 για τη θέσπιση του γενικού καθεστώτος των ειδικών φόρων κατανάλωσης (αναδιατύπωση) (L 58). Σημειώνεται ότι οι διατάξεις της εν λόγω Οδηγίας, οι οποίες έχουν ενσωματωθεί στον Εθνικό Τελωνειακό Κώδικα με τον ν. 4955/2022, οι διατάξεις του οποίου κοινοποιούνται στο Μέρος Α'της παρούσας εγκυκλίου, θα ξεκινήσουν να εφαρμόζονται από τις 13-02-2023.

Σύμφωνα με τις διατάξεις της ως άνω Οδηγίας προβλέπεται ότι οι διακινήσεις προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης υπό καθεστώς αναστολής, καθώς και προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης τα οποία έχουν τεθεί σε ανάλωση στο έδαφος ενός κράτους μέλους και διακινούνται στο έδαφος άλλου κράτους μέλους προκειμένου να παραδοθούν εκεί για εμπορικούς σκοπούς, πρέπει να παρακολουθούνται από το μηχανοργανωμένο σύστημα (Excise Movement and Control System-EMCS), που αναφέρεται στο άρθρο 1 της απόφασης (ΕΕ) 2020/263 του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου. Με την εν λόγω απόφαση καταργείται η με αριθμό 1152/2003/ΕΚ Απόφαση του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου της 16ης Ιουνίου 2003 «για την εισαγωγή της πληροφορικής στη διακίνηση και τους ελέγχους των προϊόντων που υπόκεινται σε ΕΦΚ» (L 162) με την οποία είχε συμφωνηθεί σε κοινοτικό επίπεδο η εφαρμογή του συστήματος EMCS βάσει του οποίου τα κράτη μέλη είναι σε θέση να παρακολουθούν ηλεκτρονικά σε πραγματικό χρόνο τη διακίνηση των προϊόντων ΕΦΚ τα οποία διακινούνται υπό καθεστώς αναστολής.

Ως εκ τούτου, πλέον και από 13-02-2023, τόσο οι διακινήσεις προϊόντων ΕΦΚ υπό καθεστώς αναστολής όσο και οι διακινήσεις προϊόντων ΕΦΚ τα οποία έχουν τεθεί σε ανάλωση και διακινούνται μεταξύ κ-μ, παρακολουθούνται ηλεκτρονικά μέσω του συστήματος EMCS.

ΙΙ. Στο πλαίσιο εφαρμογής των διατάξεων της Οδηγίας (ΕΕ) 2020/262, θεσπίστηκαν οι κάτωθι Κανονισμοί (ΕΕ), οι οποίοι σας κοινοποιούνται ως ακολούθως:

1.α. Κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμός (ΕΕ) 2022/1636 της Επιτροπής της 5ης Ιουλίου 2022 «για τη συμπλήρωση της οδηγίας (ΕΕ) 2020/262 του Συμβουλίου με τον καθορισμό της διάρθρωσης και του περιεχομένου των εγγράφων που ανταλλάσσονται στο πλαίσιο της διακίνησης υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντων και τον καθορισμό κατώτατου ορίου για τις απώλειες που οφείλονται στη φύση των προϊόντων» (L 247).

Με τον εν λόγω κανονισμό καθορίζεται, μεταξύ άλλων, η διάρθρωση και το περιεχόμενο του ηλεκτρονικού διοικητικού εγγράφου και του ηλεκτρονικού απλουστευμένου διοικητικού εγγράφου που ανταλλάσσονται μέσω του μηχανοργανωμένου συστήματος.

Ειδικότερα, με το άρθρο 1 ορίζεται κοινό κατώτατο όριο μερικής απώλειας για τα βιομηχανοποιημένα καπνά στο 0%, προκειμένου να διασφαλιστεί η ενιαία αντιμετώπιση των μερικών απωλειών σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση και λαμβανομένων ιδίως υπόψη της φύσης των προϊόντων, των φυσικών και των χημικών χαρακτηριστικών τους και των υφιστάμενων εθνικών κατώτατων ορίων.

Με το άρθρο 2 του ως άνω κανονισμού, προβλέπεται ότι τα μηνύματα που ανταλλάσσονται μέσω του μηχανογραφημένου συστήματος (EMCS) σύμφωνα με τα άρθρα 20 έως 25 της οδηγίας (ΕΕ) 2020/262, για διακινήσεις υποκείμενων σε ΕΦΚ προϊόντων υπό καθεστώς αναστολής, και σύμφωνα με τα άρθρα 36 και 37 της ως άνω οδηγίας για διακινήσεις υποκείμενων σε ΕΦΚ προϊόντων που έχουν τεθεί σε ανάλωση στο έδαφος ενός κμ και διακινούνται προς το έδαφος άλλου κμ προκειμένου να παραδοθούν εκεί για εμπορικούς σκοπούς, συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις που προβλέπονται στις διατάξεις του παραρτήματος Ι του εν λόγω κανονισμού. Οι κωδικοί που χρησιμοποιούνται για τη συμπλήρωση ορισμένων στοιχείων δεδομένων στα μηνύματα αυτά, όπου απαιτούνται, απαριθμούνται στο παράρτημα II του εν λόγω κανονισμού.

Με τα άρθρα 3 και 4 του ως άνω κανονισμού, προβλέπεται ότι το σχέδιο e-ΔΕ και το e-ΔΕ στο οποίο έχει δοθεί διοικητικός κωδικός αναφοράς (ARC), καθώς και το σχέδιο e-ΑΔΕ και το e-ΑΔΕ στο οποίο έχει δοθεί διοικητικός κωδικός αναφοράς (ARC) συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις που προβλέπονται στις διατάξεις του παραρτήματος Ι (πίνακας 1) του εν λόγω κανονισμού.

Με τα άρθρα 5 έως 9 του ως άνω κανονισμού προβλέπεται ότι τα μηνύματα σχετικά με την ακύρωση του e-ΔΕ, με την αλλαγή προορισμού της διακίνησης προϊόντων ΕΦΚ, με τη διαίρεση της διακίνησης ενεργειακών προϊόντων τα οποία τελούν υπό καθεστώς αναστολής του ΕΦΚ, με τη λήξη της διακίνησης υποκείμενων σε ΕΦΚ προϊόντων (αναφορά παραλαβής και αναφορά εξαγωγής), καθώς και τα εφεδρικά έγγραφα συμμορφώνονται με τις απαιτήσεις που προβλέπονται στις διατάξεις του παραρτήματος Ι (πίνακες 2, 3, 4, 5 και 6) του εν λόγω κανονισμού.

Τέλος, με το άρθρο 10 του Κανονισμού προβλέπεται η κατάργηση των Κανονισμών:

ι) (ΕΟΚ) αριθ. 3649/92 της Επιτροπής της 17ης Δεκεμβρίου 1992 «σχετικά με απλουστευμένο συνοδευτικό έγγραφο για την ενδοκοινοτική κυκλοφορία προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης, για τα οποία έχει καταβληθεί φόρος και τα οποία έχουν διατεθεί στην κατανάλωση στο κράτος μέλος αποστολής» (L 369) καθώς και

ιι) (ΕΚ) αριθ. 684/2009 της Επιτροπής, της 24ης Ιουλίου 2009, για την εφαρμογή της οδηγίας 2008/118/ΕΚ του Συμβουλίου όσον αφορά τις μηχανοργανωμένες διαδικασίες για τη διακίνηση προϊόντων που υπόκεινται σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης υπό καθεστώς αναστολής των φόρων αυτών (L 197).

Σημειώνεται ότι κατά παρέκκλιση του ανωτέρω εδαφίου i), ο κανονισμός (ΕΟΚ) αριθ. 3649/92 αναφορικά με τη χρήση του απλουστευμένου συνοδευτικού διοικητικού εγγράφου (ΑΣΔΕ) εφαρμόζεται έως τις 31 Δεκεμβρίου 2023 για τις διακινήσεις προϊόντων με ημερομηνία έναρξης πριν από τις 13 Φεβρουαρίου 2023.

1.β. Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2022/1637 της Επιτροπής της 5ης Ιουλίου 2022 «για τη θέσπιση των κανόνων εφαρμογής της οδηγίας (ΕΕ) 2020/262 του Συμβουλίου όσον αφορά τη χρήση εγγράφων στο πλαίσιο της διακίνησης προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης υπό καθεστώς αναστολής και της διακίνησης προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης μετά τη θέση σε ανάλωση, και για τον καθορισμό του εντύπου που πρέπει να χρησιμοποιείται για το πιστοποιητικό απαλλαγής» (L 247).

Με τον εν λόγω Κανονισμό καθορίζονται οι κανόνες όσον αφορά τη χρήση εγγράφων στο πλαίσιο της διακίνησης προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης υπό καθεστώς αναστολής και της διακίνησης προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης τα οποία έχουν τεθεί σε ανάλωση, καθώς και το έντυπο που πρέπει να χρησιμοποιείται για το πιστοποιητικό απαλλαγής.

Ειδικότερα, με το άρθρο 1 καθορίζεται το έντυπο που πρέπει να χρησιμοποιείται για το πιστοποιητικό απαλλαγής που συνοδεύει προϊόντα υποκείμενα σε ΕΦΚ που διακινούνται από το έδαφος ενός κμ στο έδαφος άλλου κμ υπό καθεστώς αναστολής και υπόκεινται σε απαλλαγή από την καταβολή του ΕΦΚ, σύμφωνα με τα άρθρα 11 και 12 της οδηγίας (ΕΕ) 2020/262. Τα κμ ενημερώνουν την Επιτροπή σχετικά με τη χρήση του πιστοποιητικού απαλλαγής, γνωστοποιούν τις εθνικές αρχές τους που είναι αρμόδιες για την επίθεση σφραγίδας και ενημερώνουν την Επιτροπή σχετικά με τυχόν απαλλαγή του παραλήπτη από την υποχρέωση επίθεσης σφραγίδας. Η Επιτροπή με τη σειρά της κοινοποιεί στα κμ τις ως άνω πληροφορίες εντός προθεσμίας ενός μηνός.

Με τα άρθρα 2 έως 5 καθορίζονται οι διατυπώσεις που προβλέπονται πριν από την έναρξη της διακίνησης προϊόντων υποκείμενων σε ΕΦΚ υπό καθεστώς αναστολής σχετικά με τη συμπλήρωση και την υποβολή σχεδίου ηλεκτρονικού διοικητικού εγγράφου (e-ΔΕ), καθώς και οι κανόνες που αφορούν την ακύρωση του e-ΔΕ, την αλλαγή προορισμού, την αλλαγή παραλήπτη και τη διαίρεση της διακίνησης ενεργειακών προϊόντων που διακινούνται υπό καθεστώς αναστολής.

Με τα άρθρα 6 και 7 καθορίζονται οι διατυπώσεις που προβλέπονται πριν από την έναρξη της διακίνησης προϊόντων υποκείμενων σε ΕΦΚ που έχουν τεθεί σε ανάλωση σχετικά με τη συμπλήρωση και την υποβολή σχεδίου ηλεκτρονικού απλουστευμένου διοικητικού εγγράφου (eΑΔΕ), καθώς και οι κανόνες που αφορούν την αλλαγή προορισμού στις εν λόγω διακινήσεις.

Τέλος, με τον εν λόγω Κανονισμό καταργείται ο κανονισμός (ΕΚ) αριθ. 31/96 της Επιτροπής, της 10ης Ιανουαρίου 1996, σχετικά με το πιστοποιητικό απαλλαγής από ειδικούς φόρους κατανάλωσης (L 8), δεδομένου ότι με τον κανονισμό (ΕΕ) 2022/1637 καθιερώνεται νέο έντυπο για το πιστοποιητικό απαλλαγής.

2.α. Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2022/2449 της Επιτροπής της 13ης Δεκεμβρίου 2022 «για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 612/2013 όσον αφορά τα δεδομένα που καταχωρίζονται στα μηνύματα σχετικά με την καταχώριση των οικονομικών φορέων που συμμετέχουν σε διακινήσεις προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης τα οποία τίθενται σε ανάλωση σε ένα κράτος μέλος και διακινούνται σε άλλο κράτος μέλος προκειμένου να παραδοθούν εκεί για εμπορικούς σκοπούς» (L 320)

Με τον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 612/2013 της Επιτροπής, της 25ης Ιουνίου 2013, για τη λειτουργία του μητρώου οικονομικών φορέων και φορολογικών αποθηκών, των σχετικών στατιστικών δεδομένων και την κοινοποίηση στοιχείων σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 389/2012 του Συμβουλίου για τη διοικητική συνεργασία στον τομέα των ειδικών φόρων κατανάλωσης (L 173), καθορίζονται οι πληροφορίες που πρέπει να καταχωρίζονται στα μηνύματα σχετικά με την καταχώριση των οικονομικών φορέων και των φορολογικών αποθηκών που συμμετέχουν στη διακίνηση προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης υπό καθεστώς αναστολής.

Το παράρτημα I του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 612/2013 καθορίζει τη δομή και το περιεχόμενο των μηνυμάτων όσον αφορά την καταχώριση των οικονομικών φορέων και των φορολογικών αποθηκών στα εθνικά μητρώα και στο κεντρικό μητρώο, στον τομέα των ειδικών φόρων κατανάλωσης κατά τη διακίνηση προϊόντων υπό καθεστώς αναστολής.

Το παράρτημα II του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 612/2013 καθορίζει τους κωδικούς που απαιτούνται για τη συμπλήρωση ορισμένων πεδίων δεδομένων στα μηνύματα που αφορούν την άδεια οικονομικών φορέων και φορολογικών αποθηκών στα εθνικά μητρώα και στο κεντρικό μητρώο, που αναφέρονται στο άρθρο 19 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 389/2012. Οι άδειες για τη διακίνηση προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης παρέχονται από τις αρμόδιες αρχές στους οικονομικούς φορείς και σε κάθε άδεια αποδίδεται ένας μοναδικός αριθμός ειδικού φόρου κατανάλωσης, όπως αναφέρεται στο άρθρο 19 παράγραφος 2 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 389/2012. Ένας οικονομικός φορέας μπορεί να λάβει περισσότερα του ενός είδη αδειών.

Με τον κοινοποιούμενο Κανονισμό (ΕΕ) 2022/2449 το πεδίο εφαρμογής του τροποποιούμενου κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 612/2013 επεκτείνεται ώστε να καλύπτει τις πληροφορίες που πρέπει να καταχωρίζονται στα μηνύματα σχετικά με την καταχώριση των οικονομικών φορέων που συμμετέχουν στη διακίνηση προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης τα οποία έχουν ήδη τεθεί σε ανάλωση (πιστοποιημένο παραλήπτη ή πιστοποιημένο αποστολέα).

Με το παράρτημα I το πεδίο εφαρμογής αναφορικά με τη δομή και το περιεχόμενο των μηνυμάτων που σχετίζονται με την καταχώριση των οικονομικών φορέων και των φορολογικών αποθηκών στα εθνικά μητρώα και στο κεντρικό μητρώο τροποποιείται ώστε να συμπεριλάβει τους νέους τύπους των οικονομικών φορέων που συμμετέχουν στη διακίνηση προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης τα οποία έχουν ήδη τεθεί σε ανάλωση.

Επιπλέον, με το παράρτημα II δίνεται η δυνατότητα στα κράτη μέλη να ομαδοποιούν τους πολλαπλούς μοναδικούς αριθμούς ειδικού φόρου κατανάλωσης ενός οικονομικού φορέα σε ενιαίο συνολικό αναγνωριστικό κωδικό συναλλασσομένου που υπόκειται σε ειδικό φόρο κατανάλωσης για τους σκοπούς του ελέγχου και της ανάλυσης κινδύνου. Για τον λόγο αυτό, προστίθεται κατάλογος κωδικών στο εν λόγω παράρτημα.

2.β. Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2022/2573 της Επιτροπής της 13ης Δεκεμβρίου 2022 «για την τροποποίηση του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2016/323 όσον αφορά τα μηνύματα σχετικά με τις διακινήσεις προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης υπό καθεστώς αναστολής σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 389/2012 του Συμβουλίου» (L 334)

Με τον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) 2016/323 της Επιτροπής, της 24ης Φεβρουαρίου 2016 θεσπίζονται λεπτομερείς κανόνες για τη συνεργασία και την ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ κρατών μελών σχετικά με προϊόντα που τελούν υπό καθεστώς αναστολής των ειδικών φόρων κατανάλωσης σύμφωνα με τον κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 389/2012 του Συμβουλίου (L 66).

Το Παράρτημα Ι του Εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 2016/323 καθορίζει τη δομή των ηλεκτρονικών μηνυμάτων που χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς της ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με προϊόντα υποκείμενα σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης υπό καθεστώς αναστολής των φόρων αυτών.

Στο Παράρτημα ΙΙ του Εκτελεστικού Κανονισμού (ΕΕ) 2016/323 περιλαμβάνεται κατάλογος κωδικών για τη συμπλήρωση ορισμένων πεδίων δεδομένων στα έγγραφα αμοιβαίας διοικητικής συνδρομής σύμφωνα με το παράρτημα I του εν λόγω Κανονισμού.

Με τον κοινοποιούμενο Κανονισμό (ΕΕ) 2022/2573 επεκτείνεται το πεδίο εφαρμογής του εκτελεστικού κανονισμού (ΕΕ) 2016/323 προκειμένου να συμπεριλάβει τις διακινήσεις προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης τα οποία έχουν τεθεί σε ανάλωση στο έδαφος ενός κράτους μέλους και διακινούνται στο έδαφος άλλου κράτους μέλους προκειμένου να παραδοθούν εκεί για εμπορικούς σκοπούς.

Το Παράρτημα Ι, όπως έχει τροποποιηθεί, καθορίζει τη δομή των ηλεκτρονικών μηνυμάτων που χρησιμοποιούνται για τους σκοπούς της ανταλλαγής πληροφοριών σχετικά με προϊόντα υποκείμενα σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης τα οποία έχουν ήδη τεθεί σε ανάλωση, πέραν των υποκειμένων σε ειδικούς φόρους κατανάλωσης υπό καθεστώς αναστολής των φόρων αυτών.

Στο Παράρτημα ΙΙ περιλαμβάνεται κατάλογος κωδικών για τη συμπλήρωση ορισμένων πεδίων δεδομένων στα έγγραφα αμοιβαίας διοικητικής συνδρομής που αφορούν, πέραν των διακινήσεων προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης σε καθεστώς αναστολής και οι διακινήσεις προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης τα οποία έχουν ήδη τεθεί σε ανάλωση.

3. Τροποποιήσεις του Κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 389/2012 του Συμβουλίου της 2ας Μαΐου 2012 «για την διοικητική συνεργασία στον τομέα των ειδικών φόρων κατανάλωσης και την κατάργηση του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 2073/2004» (L 121):

Mε τον Κανονισμό (ΕΕ) αριθ. 389/2012 θεσπίζεται ένα κοινό σύστημα στο πλαίσιο του οποίου, για τη διασφάλιση της ορθής εφαρμογής της νομοθεσίας για τους ειδικούς φόρους κατανάλωσης, αφενός, και την καταπολέμηση της φοροδιαφυγής και των στρεβλώσεων στην εσωτερική αγορά τις οποίες αυτή συνεπάγεται, αφετέρου, τα κράτη μέλη αλληλοβοηθούνται και συνεργάζονται με την Επιτροπή. Ειδικότερα, με το άρθρο 19 του εν λόγω κανονισμού προβλέπεται η υποχρέωση των κρατών μελών να τηρούν ηλεκτρονικά μητρώα αδειών που κατέχουν οικονομικοί φορείς και φορολογικές αποθήκες που σχετίζονται με τη διακίνηση προϊόντων υποκείμενων σε ειδικό φόρο κατανάλωσης.

α. Κανονισμός (ΕΕ) 2020/261 του Συμβουλίου της 19ης Δεκεμβρίου 2019 «για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 389/2012 για τη διοικητική συνεργασία στον τομέα των ειδικών φόρων κατανάλωσης, όσον αφορά το περιεχόμενο του ηλεκτρονικού μητρώου» (L 58)

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2020/261 του Συμβουλίου επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 19 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 389/2012, με ισχύ από τις 13 Φεβρουαρίου 2023, ώστε να συμπεριληφθούν στο ηλεκτρονικό μητρώο αδειών οικονομικών φορέων που αφορούν σε προϊόντα ΕΦΚ, δύο νέες κατηγορίες οικονομικών φορέων, και συγκεκριμένα οι πιστοποιημένοι αποστολείς και οι πιστοποιημένοι παραλήπτες οι οποίοι, στο πλαίσιο των επιχειρηματικών δραστηριοτήτων τους, διακινούν προϊόντα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης που έχουν ήδη τεθεί σε ανάλωση στο έδαφος ενός κράτους μέλους και στη συνέχεια διακινούνται προς το έδαφος άλλου κράτους μέλους.

β. Κανονισμός (ΕΕ) 2021/774 του Συμβουλίου της 10ης Μαΐου 2021 «για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 389/2012 για τη διοικητική συνεργασία στον τομέα των ειδικών φόρων κατανάλωσης, όσον αφορά το περιεχόμενο των ηλεκτρονικών μητρώων» (L 167)

Ο κανονισμός (ΕΕ) 2021/774 του Συμβουλίου επεκτείνει το πεδίο εφαρμογής του άρθρου 19 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 389/2012, με ισχύ από τις 13 Φεβρουαρίου 2023, ώστε να συμπεριληφθούν στο ηλεκτρονικό μητρώο αδειών οικονομικών φορέων που αφορούν σε προϊόντα ΕΦΚ δύο ακόμη νέες κατηγορίες οικονομικών φορέων, συγκεκριμένα οι πιστοποιημένοι αποστολείς και οι πιστοποιημένοι παραλήπτες που διακινούν μόνο περιστασιακά προϊόντα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης που έχουν ήδη τεθεί σε ανάλωση στο έδαφος ενός κράτους μέλους και στη συνέχεια διακινούνται προς το έδαφος άλλου κράτους μέλους.

γ. Κανονισμός (ΕΕ) 2023/246 του Συμβουλίου «για την τροποποίηση του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 389/2012 όσον αφορά την ανταλλαγή πληροφοριών που τηρούνται στα ηλεκτρονικά μητρώα σχετικά με τους οικονομικούς φορείς που διακινούν υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα μεταξύ κρατών μελών για εμπορικούς σκοπούς» (L 34)

Με τον εν λόγω Κανονισμό επεκτείνεται το πεδίο εφαρμογής των άρθρων 15, 19 και 20 του κανονισμού (ΕΕ) αριθ. 389/2012 σε όλα τα υποκείμενα σε ειδικό φόρο κατανάλωσης προϊόντα, ανεξάρτητα από το αν τελούν υπό καθεστώς αναστολής του ειδικού φόρου κατανάλωσης, προκειμένου να αποτυπωθεί η επέκταση της χρήσης του μηχανογραφημένου συστήματος, σύμφωνα με το άρθρο 36 της οδηγίας (ΕΕ) 2020/262 του Συμβουλίου και να θεσπιστεί η ανταλλαγή πληροφοριών τις οποίες τηρεί κάθε κμ στο ηλεκτρονικό μητρώο σχετικά με τους οικονομικούς φορείς που διακινούν προϊόντα που έχουν τεθεί προς ανάλωση στο έδαφος ενός κμ και στη συνέχεια διακινούνται στο έδαφος άλλου κμ προκειμένου να παραδοθούν εκεί για εμπορικούς σκοπούς.

Συνημμένα:

1. Απόσπασμα του ΦΕΚ Α'139/14/7/2022 (άρθρα 1 έως 25) του ν. 4955/2022
2. Κατ’ εξουσιοδότηση Κανονισμός (ΕΕ) 2022/1636 (L 247)
3. Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2022/1637 (L 247)
4. Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2022/2449 (L 320)
5. Εκτελεστικός Κανονισμός (ΕΕ) 2022/2573 (L 334)
6. Κανονισμός (ΕΕ) 2020/261 (L 58)
7. Κανονισμός (ΕΕ) 2021/774 (L 167) και
8. Κανονισμός (ΕΕ) 2023/246 (L 34)

Ο ΔΙΟΙΚΗΤΗΣ Α.Α.Δ.Ε.

ΓΕΩΡΓΙΟΣ ΠΙΤΣΙΛΗΣ