Στην άμεση λήψη μέτρων για τη στήριξη της ιαπωνικής οικονομίας προσανατολίζονται η κυβέρνηση και η κεντρική τράπεζα της χώρας, παρά το γεγονός ότι η συνολική εικόνα της βιβλικής καταστροφής τόσο σε ανθρώπινο όσο και σε υλικό επίπεδο δεν έχει αποσαφηνιστεί. Η λίστα των νεκρών αυξάνεται συνεχώς, με τους τελευταίους υπολογισμούς να κάνουν λόγο για τουλάχιστον 10.000 θύματα, οι επιζώντες καλούνται να επιβιώσουν κάτω υπό ιδιαίτερα δυσμενείς συνθήκες, χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα και πόσιμο νερό, στη καρδιά του χειμώνα, αλλά και με την απειλή κατά της ζωής τους να μην έχει ξεπεραστεί, λόγω του πυρηνικού κινδύνου, αλλά και των συνεχιζόμενων ισχυρών μετασεισμών.

Τουλάχιστον 50.000 σπίτια έχουν καταστραφεί ολοκληρωτικά, καθώς ολόκληρα χωριά έχουν εξαφανιστεί από το χάρτη. Τουλάχιστον δύο εκατομμύρια νοικοκυριά έχουν μείνει χωρίς ηλεκτρικό ρεύμα, ενώ σε όλη τη χώρα οι αρχές προχωρούν και σε υποχρεωτικές διακοπές ρεύματος προκειμένου να εμποδίσουν πλήρη κατάρρευση του εναπομείνοντος δικτύου. Αντιστοίχως, 1,5 εκατ. άνθρωποι έχουν μείνει χωρίς πόσιμο νερό, ενώ στα πρόχειρα καταλύματα που έχουν στηθεί οι ελλείψεις σε νερό και τρόφιμα είναι τεράστιες, και αναμένεται να κλιμακωθούν μέσα στις επόμενες ώρες, καθώς τα αποθέματα εξαντλούνται.

Ζημιές 15 δισεκατομμυρίων δολαρίων

Αν και η εντυπωσιακή πρόοδος των Ιαπώνων σε θέματα αντισεισμικής προστασίας προστάτεψαν εκατομμύρια κτίρια, και βέβαια ανθρώπινες ζωές, με αποτέλεσμα το μεγαλύτερο μέρος της καταστροφής να οφείλεται στο τσουνάμι και όχι στο τρομακτικό χτύπημα του Εγκέλαδου (που χθες αναβαθμίστηκε στα 9 ρίχτερ), οι ζημιές υπολογίζονται τουλάχιστον στα 15 δισεκατομμύρια δολάρια. Μέσα σε λίγα λεπτά η μανία της φύσης υπολογίζεται ότι εξάλειψε περίπου το 8% του ΑΕΠ της τρίτης ισχυρότερης οικονομίας του πλανήτη. Όμως, στην πραγματικότητα ο συνολικός απολογισμός θα φανεί πολύ αργότερα, και θα εξαρτηθεί από τυχόν επιπλέον καταστροφές από τη σεισμική δραστηριότητα ή τα πυρηνικά εργοστάσια, και βέβαια από το πόσο διάστημα θα χρειαστεί η βιομηχανική δραστηριότητα της χώρας, που αποτελεί και τη ραχοκοκαλιά της οικονομίας, να επανέλθει σε κάπως φυσιολογικούς ρυθμούς.

Οι επιχειρήσεις

Η περιοχή που επλήγη αποτελούσε σημαντικό βιομηχανικό κέντρο αριθμώντας εργοστάσια όλων σχεδόν των μεγάλων ονομάτων της ιαπωνικής βιομηχανικής μηχανής, ενώ αποτελούσε και μείζον κέντρο του νευραλγικού κλάδου αυτοκινήτου. Είναι χαρακτηριστικό ότι όλα τα εργοστάσια έβαλαν προσωρινά λουκέτο, ενώ και οι τρεις κορυφαίες αυτοκινητοβιομηχανίες της χώρας ανακοίνωσαν ότι διακόπτουν, μέχρι νεοτέρας, την παραγωγή τους σε όλες τις μονάδες της χώρας. "Ακόμη και αν καταφέρουμε να παράγουμε κάποια προϊόντα, δεν έχουμε κανένα τρόπο να τα μετακινήσουμε, καθώς όλοι οι δρόμοι και το δίκτυο διανομής, έχει υποστεί τεράστιες καταστροφές" σχολίασε χαρακτηριστικά εκπρόσωπος της Honda Motor.

"Για την Ιαπωνία, ένα έθνος που ζει από τη θάλασσα, που μεταφέρει όλα τα προϊόντα, τα τρόφιμα, και τις εξαγωγές της από τη θάλασσα, όλα μοιάζουν να σταματούν από τη στιγμή που το ένα τέταρτο της ακτογραμμής της έχει εξαφανιστεί" εξηγεί ο καθηγητής οικονομικών του πανεπιστημίου της Νέας Υόρκης, κ. Καρλ Γουάινμπεργκ.

Πως αντιμετωπίζεται η οικονομική κατάσταση

Δεν είναι τυχαίο ότι αν και η μεγαλύτερη έμφαση της κυβέρνησης του Ναότο Καν παραμένει καταρχήν στο συνεχιζόμενο έργο των σωστικών συνεργείων, και στην εξάλειψη της πυρηνικής απειλής, το υπουργείο Οικονομικών φαίνεται ήδη να έχει λάβει εντολή να επεξεργαστεί σχέδιο για τη στήριξη της οικονομίας. Σύμφωνα με δημοσιεύματα, το υπουργείο αναμένεται να απελευθερώσει άμεσα περίπου 200 δισ. γιεν που απέμεναν στα ταμεία με βάση το δημοσιονομικό σχέδιο για το τρέχον δημοσιονομικό έτος που λήγει στις 31 Μαρτίου, ενώ σχεδιάζει την υποβολή νέου συμπληρωματικού προϋπολογισμού.

Σε δηλώσεις του ο ηγέτης της αντιπολίτευσης Σαντακάζου Τανιγκάκι υποστήριξε ότι πρότεινε στον Ιάπωνα πρωθυπουργό την επιβολή έκτακτου φόρου για τη δημιουργία ειδικού ταμείου ανοικοδόμησης, και κυβερνητικοί αξιωματούχοι φαίνεται να επιβεβαίωσαν ότι η πρόταση βρίσκεται μεταξύ των μέτρων που συζητούνται.

Σε κάθε περίπτωση, πάντως, όσο η κυβέρνηση μελετά ακόμη τη λήψη μέτρων, η ευθύνη για την άμεση στήριξη της αγοράς φαίνεται ότι μετατίθεται στην κεντρική τράπεζα. Ήδη μέσα στο τελευταίο διήμερο η Τράπεζα της Ιαπωνίας δούλεψε υπερωρίες προκειμένου να διαθέσει 55 δισ. γιεν προς περίπου 13 χρηματοπιστωτικά ιδρύματα που δραστηριοποιούνται στις πληγείσες περιοχές, έτσι ώστε να είναι έτοιμα να χορηγήσουν μετρητά στους πληγέντες που έχουν ανάγκη. Eν τω μεταξύ η BoJ, αποφάσισε να χορηγήσει 15 τρισ. γιεν ($183 δισ.) στην τρίτη μεγαλύτερη οικονομία στον κόσμο, καθώς ο ισχυρός σεισμός προκάλεσε βουτιά στις μετοχές και αύξησε τον πιστωτικό κίνδυνο. Επίσης, στα μέτρα που είναι βέβαιο ότι θα δρομολογηθούν από την κεντρική τράπεζα είναι η διατήρηση όλων των πιστωτικών προγραμμάτων, συνολικής αξίας άνω των 35 τρισ. γιεν (ήτοι 428 δισ. δολαρίων), ενώ τυχόν παρεμβάσεις για το γιεν θα εξαρτηθούν από την πορεία του νομίσματος τις επόμενες ημέρες.

Σημειωτέον ότι η ιαπωνική οικονομία βρισκόταν ήδη σε μια δύσκολη καμπή, καθώς οι ρυθμοί ανάπτυξης είχαν υποχωρήσει κατά το τελευταίο τρίμηνο με φόντο την μείωση των εξαγωγών και τη κάμψη των καταναλωτικών δαπανών. Και αν και οι αναλυτές περίμεναν σταδιακή ανάκαμψη των ρυθμών ανάπτυξης από το τρέχον τρίμηνο, λόγω της βελτίωσης της παγκόσμιας ανάπτυξης και της ανάρρωσης των εξαγωγών, το σενάριο αυτό τώρα απομακρύνεται οριστικά.

"Ο σεισμός και η καταστροφή αύξησαν σημαντικά τη πιθανότητα η οικονομία να μην κατορθώσει να ανακάμψει" επισημαίνει ο οικονομολόγος της Nomura Securities, Τακαχίντε Κιούτσι, προβλέποντας ότι η κυβέρνηση θα πρέπει να δαπανήσει τουλάχιστον πέντε τρισεκατομμύρια γιεν για την ανοικοδόμηση. Και βέβαια οι δαπάνες αυτές θα επιβαρύνουν ακόμη περισσότερο την τρύπα στα δημοσιονομικά δεδομένα της χώρας, που η κυβέρνηση αγωνιζόταν να κλείσει μέσω περικοπών και μέτρων λιτότητας. Υπενθυμίζουμε ότι λόγω των αυξημένων χρεών της χώρας, η Standard & Poor's υποβάθμισε τον Ιανουάριο την πιστοληπτική ικανότητα της Ιαπωνίας στο ΑΑ-, ενώ η Moody's κατέβασε την βαθμολογία της στο Aa2.

Μεγάλη πτώση στο Χρηματιστήριο του Τόκυο

Σημαντικές απώλειες καταγράφουν οι ασιατικοί δείκτες, με το Nikkei να υποχωρεί το μέγιστο από το 2008, μετά τον ισχυρό σεισμό της Παρασκευής. Υποχωρεί το πετρέλαιο, ανοδικά κινείται το ευρώ, μετά τη συμφωνία των ευρωπαίων ηγετών για επέκταση του Ταμείου για τα αδύναμα κράτη. Με απώλειες 6,2% έκλεισε στο Τόκιο ο Nikkei στις 9,620 μονάδες, ενώ ο Topix υποχώρησε 7,5% στις 846 μονάδες. Πτωτικά κινείται το γιεν, μετά την απόφαση της κεντρικής τράπεζας να χορηγήσει  15 τρισ γιεν ($183 δισ.) στο χρηματοπιστωτικό σύστημα της χώρας. Πτωτικά κινείται το πετρέλαιο ενώ, ο χρυσός ενισχύεται 0,4%.

Πηγή: Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης – Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας