Του Γιάννη Σταματόπουλου 
Οικονομολόγος - Φορολογικός Σύμβουλος,
Υπ. Διδάκτορας του Παν. Πειραιώς

Η έναρξη της υποβολής των δηλώσεων φορολογίας εισοδήματος και οι πρώτες εκκαθαρίσεις φόρων ρίχνουν φως σε διατάξεις του Κώδικα Φορολογίας Εισοδήματος στις οποίες δεν είχε δοθεί μέχρι πρότινος ιδιαίτερη προσοχή.

Η εφαρμογή των τεκμηρίων για τους κατοίκους του εξωτερικού αποτελεί ένα θέμα που συζητάται αρκετά τις τελευταίες ημέρες. Με αφορμή ερώτηση συνδρομητή του Forin.gr Analysis, συνοψίζουμε σε ένα θέμα τα κυριότερα σημεία που πρέπει να γνωρίζετε σχετικά με τα τεκμήρια και την εφαρμογή τους, στην περίπτωση των κατοίκων του εξωτερικού.   

Αρχικά, σημειώνουμε ότι υπόχρεοι για υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος (Ε1) είναι οι κάτοικοι εξωτερικού μόνο όταν αποκτούν πραγματικό εισόδημα, φορολογούμενο με οποιονδήποτε τρόπο (π.χ. βάσει κλίμακας ή αυτοτελώς) ή απαλλασσόμενο, από πηγές Ελλάδας.

Αντιθέτως, ένας κάτοικος εξωτερικού που διαθέτει π.χ. δευτερεύουσα κατοικία/επιβατικό αυτοκίνητο στην Ελλάδα ή προβαίνει σε αγορά ακινήτου/αυτοκινήτου στην Ελλάδα, εφόσον δεν αποκτά πραγματικό εισόδημα στη χώρα μας, δεν υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

Στην περίπτωση κατά την οποία ο κάτοικος εξωτερικού (φυσικό πρόσωπο που έχει τη φορολογική του κατοικία στην αλλοδαπή) δεν αποκτά πραγματικό εισόδημα στην Ελλάδα, δεν εφαρμόζονται τα τεκμήρια, δηλαδή η ετήσια αντικειμενική δαπάνη (π.χ. τεκμήριο για δευτερεύουσα κατοικία ή για αυτοκίνητο) και η δαπάνη απόκτησης περιουσιακών στοιχείων (π.χ. δαπάνη αγοράς ακινήτου, αυτοκινήτου κ.λπ.), όπως ορίζεται σχετικά στην περ. η’ του άρθρου 33 του ΚΦΕ.

Στην περίπτωση, αντιθέτως, που ο κάτοικος εξωτερικού αποκτά πραγματικό εισόδημα στην Ελλάδα, εμπίπτει αρχικά στην εφαρμογή των τεκμηρίων και υποχρεούται σε υποβολή δήλωσης φορολογίας εισοδήματος.

Ειδικότερα, όπως ορίζεται με την περ. ε' της παρ. 1 του άρθρου 34 του ΚΦΕ, εφόσον ο φορολογούμενος ή τα εξαρτώμενα μέλη του αποκτούν εισόδημα μόνο από τόκους και ακίνητα, δεν εφαρμόζεται η ελάχιστη ετήσια αντικειμενική δαπάνη (3.000 για άγαμο, 5.000 για έγγαμο). (σημειώνουμε πληροφοριακά ότι η διάταξη αυτή εφαρμόζεται και στους κατοίκους ημεδαπής).

Συμπερασματικά, προκύπτει ότι οι υπόλοιπες αντικειμενικές δαπάνες, πλην της ελάχιστης αντικειμενικής δαπάνης, εφαρμόζονται κανονικά, εφόσον ο κάτοικος εξωτερικού αποκτά πραγματικό εισόδημα στην Ελλάδα, ανεξαρτήτως κατηγορίας εισοδήματος. Επομένως, ακόμα και στην περίπτωση που ο κάτοικος εξωτερικού αποκτά εισόδημα μόνο από τόκους και ακίνητα (έστω και 0,01€, καθώς δεν τίθενται από τις διατάξεις όρια), εμπίπτει στην εφαρμογή όλων των υπολοίπων τεκμηρίων, πλην αυτού της ελάχιστης αντικειμενικής δαπάνης.

Για να γίνει κατανοητή η περιπτωσιολογία, παραθέτουμε ακολούθως συνοπτικό πίνακα στο υποθετικό παράδειγμα που ακολουθεί.

Έστω κάτοικος εξωτερικού, άγαμος, ο οποίος διαθέτει μία δευτερεύουσα κατοικία (διαμέρισμα) 100 τ.μ. σε περιοχή με τιμή ζώνης έως 2.800 και ένα αυτοκίνητο Ι.Χ. 1400 κ.ε. με έτος πρώτης κυκλοφορίας το 2012. Ο κάτοικος αυτός αγόρασε μέσα στο 2014 και ένα ακίνητο (γη) αξίας 30.000 ευρώ. Διακρίνουμε τρεις περιπτώσεις ανάλογα με την ύπαρξη ή μη πραγματικού εισοδήματος καθώς και ανάλογα με την κατηγορία του αποκτώμενου εισοδήματος. Αναλυτικότερα:

** Σημείωση: Στις περιπτώσεις αυτές, ο κάτοικος εξωτερικού οφείλει να καλύψει τη διαφορά μεταξύ δηλωθέντος και τεκμαρτού εισοδήματος π.χ. με εισαγωγή συναλλάγματος, κεφάλαια παρελθόντων ετών κ.λπ. προκειμένου να μην φορολογηθεί με βάση το ποσό αυτό.

Τέλος, προς διευκόλυνσή σας, παραθέτουμε σχετικούς συνδέσμους για περαιτέρω μελέτη του θέματος στο Forin.gr:

• Κώδικας Φορολογίας Εισοδήματος
• Οδηγός κατοίκων εξωτερικού σε φορολογικά και τελωνειακά θέματα
• Εφαρμογή οδηγιών συμπλήρωσης της δήλωσης φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων
• Υπολογισμός τεκμηρίων (ειδική εφαρμογή του Forin.gr)
• Ανάλωση κεφαλαίου παρελθόντων ετών. Ό,τι χρειάζεστε, δωρεάν στο Forin.gr
• Η ανάλωση κεφαλαίου στις δηλώσεις φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων (άρθρο για τον τρόπο φορολόγησης των φυσικών προσώπων, το δηλωθέν και το τεκμαρτό εισόδημα αυτών, τον τρόπο με τον οποίο προσδιορίζεται το φορολογητέο εισόδημα του φορολογούμενου καθώς και τον τρόπο με τον οποίο μπορεί ο φορολογούμενος να χρησιμοποιήσει κεφάλαια προηγουμένων ετών, στα πλαίσια της φορολογίας εισοδήματος φυσικών προσώπων)