Αριθ. Πρωτ. N. 827/125/ΠOΛ. 134/20-4-1988 κοινοποίηση γνωμοδότησης της Νομικής Διεύθυνσης του Υπουργείου Oικονομικών, που αφορά θέμα φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίων

Κοινοποιούμε κατωτέρω για ενημέρωσή σας, την υπ` αριθ. 190/1988 γνωμοδότηση της Νομικής Διεύθυνσης του Υπουργείου μας, που έγινε αποδεκτή από τον Αναπληρωτή Υπουργό των Oικονομικών.

Σύμφωνα με τη γνωμοδότηση αυτή, η φορολογική υποχρέωση για την επιβολή του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίων στην περίπτωση της αναγκαστικής αύξησης κεφαλαίου των προβληματικών ανωνύμων εταιρειών, που γίνεται σύμφωνα με τις διατάξεις του άρθρου 10 του N. 1386/1983, γεννάται από την ημερομηνία δημοσίευσης στην Εφημερίδα της Kυβερνήσεως της σχετικής Υπουργικής απόφασης και όχι από την ημερομηνία σύνταξης του πρακτικού του αρμοδίου για την αύξηση του κεφαλαίου οργάνου της ανώνυμης εταιρείας (γενικής συνέλευσης ή διοικητικού συμβουλίου κατά περίπτωση).

Σημειώνεται, ότι σε περίπτωση που η υπουργική απόφαση έχει δημοσιευθεί πριν από την 1.1.1987 η κατά τ` ανωτέρω αναγκαστική αύξηση του κεφαλαίου διέπεται από τις διατάξεις του άρθρου 11 παρ. 4α του A.N. 148/1967, σύμφωνα με τις οποίες η αύξηση του κεφαλαίου των ανωνύμων εταιρειών απαλλάσσεται από τα τέλη χαρτοσήμου.

Γνωμοδότηση αριθμ. 290/88 N.Δ/NΣHΣ

Ερωτάται

"α) εάν η φορολογική υποχρέωση για την επιβολή του φόρου συγκέντρωσης κεφαλαίων, σε περίπτωση αύξησης κεφαλαίου ανώνυμης προβληματικής εταιρείας, που γίνεται κατά τις διατάξεις του άρθρου 10 του ν. 1386/1983, γεννάται (έναρξη δεκαπενθημέρου για την καταβολή του φόρου) από την έκδοση της υπουργικής απόφασης ή από τη σύνταξη του πρακτικού του αρμοδίου για την αύξηση του κεφαλαίου οργάνου της ανώνυμης εταιρείας.

β) αν, σε περίπτωση που κρινόταν ότι η φορολογική υποχρέωση για την επιβολή του φόρου γεννάται με την έκδοση της ως άνω υπουργικής απόφασης, αφετηρία για τη γένεση της υποχρέωσης αυτής θεωρείται η ημερομηνία υπογραφής της εν λόγω απόφασης ή η ημερομηνία δημοσίευσης αυτής στην εφημερίδα της Kυβερνήσεως", σας γνωρίζω ότι:

I. Δια του ν. 1676/1986 ορίσθη:

1) εν άρθρω 17 ότι, επιβάλλεται "φόρος στη συγκέντρωση κεφαλαίων" και ότι εις τον φόρον τούτον υπόκεινται, μεταξύ άλλων, και αι εμπορικαί εταιρίαι.

2) εν άρθρω 18 παρ. 1 ότι, συγκέντρωσιν κεφαλαίων συνιστά, μεταξύ άλλων, και η αύξησις κεφαλαίου των εμπορικών εταιρειών.

3) εν άρθρω 20 ότι, η φορολογική υποχρέωσις γεννάται εις περίπτωσιν αυξήσεως κεφαλαίου, κατά τον χρόνο της σύνταξης του οικείου εγγράφου και σε περίπτωση μη σύνταξης εγγράφου κατά το χρόνο σχετικής εγγραφής στα οικεία βιβλία.

4) εν άρθρω 23 παρ. 1 και 2, στοιχεία α` ότι, τα υπαγόμενα εις τον ως άνω φόρον πρόσωπα οφείλουν να υποβάλουν εις τον αρμόδιον Oικον. Εφορον δήλωσιν μετ` αντιγράφου του εγγράφου της "οικείας πράξης" περί αυξήσεως του κεφαλαίου και να καταβάλουν το ποσόν του φόρου τούτου, εντός προθεσμίας, προκειμένου πάντοτε περί αυξήσεως του κεφαλαίου, δέκα πέντε ημερών "από τη σύνταξη οικείου εγγράφου και πάντως πριν από τη δημοσίευση ή από την σχετική εγγραφή στα οικεία βιβλία στην περίπτωση που δε συντάσσεται έγγραφον".

II. Δια του ν. 1386/1983 ("Οργανισμός Oικονομικής ανασυγκρότησης επιχειρήσεων") ορισθή:

1) εν άρθρω 7, προκειμένου περί της εξυγιάνσεως των επιχειρήσεων, ότι (παρ. 2), η ρύθμισις των υποχρεώσεων της, όπως χαρακτηρίζεται, "προβληματικής" επιχειρήσεως, δύναται να έχει τη μορφήν της αναγκαστικής αυξήσεως του κεφαλαίου αυτής δια νέων εισφορών ή και δια το μετοχοποιήσεως υφισταμένων υποχρεώσεων.

2) εν άρθρω 10 ότι:

"1. H αύξηση του εταιρικού κεφαλαίου ή η κεφαλαιοποίηση των οφειλών της επιχείρησης προς _ γίνεται με απόφαση του Υπουργού Εθνικής Oικονομίας, που εκδίδεται ύστερα από πρόταση του οργανισμού στις περιπτώσεις του άρθρου 8 παρ. 5 και γνώμη της Γνωμοδοτικής Επιτροπής στις περιπτώσεις του άρθρου 7 παρ. 2 και δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Kυβερνήσεως.

2. Με την απόφαση του Υπουργού Εθνικής Oικονομίας ορίζεται ο αριθμός και η τιμή των νέων μετοχών που πρέπει να εκδοθούν για την αναγκαστική αύξηση κεφαλαίου ή την κεφαλαιοποίηση των οφειλών, με βάση την καθαρή θέση της επιχείρησης, όπως αυτή προσδιορίζεται στην πρόταση του οργανισμού.

Με την ίδια απόφαση μπορεί να προβλέπεται η δυνατότητα διάθεσης των νέων μετοχών στους παλαιούς μετόχους _ καθώς και κάθε άλλη συναφής λεπτομέρεια".

III. Τέλος, δια των άρθρων 13 και 34 του "περί κωδικοποιήσεως των διατάξεων του ν. 2190/1920 εις ενιαίον κείμενον" B.Δ. 174/1963, προβλέπεται ως αρμοδιότης του Διοικ. Συμβουλίου της ανωνύμου εταιρείας, υπό ορισμένας προϋποθέσεις, και της Γεν. Συνελεύσεως αυτής αντιστοίχως, η αύξησις του κεφαλαίου της ανων. εταιρείας.

IV. Εκ των ανωτέρω διατάξεων συνάγεται ότι, η ως προς τα "προβληματικάς" επιχειρήσεις δια του ν. 1386/83 ρύθμισις περί την αύξησιν του κεφαλαίου αυτών και δη περί τον τρόπον και την περί αυτήν αρμοδιότητα, είναι σαφώς ειδική και εξαιρετική, αποκλίνουσα των γενικώς ισχυόντων ως προς το θέμα τούτο.

H ρύθμισις δι` αύτη, ως εκ της σαφούς γραμματικής διατυπώσεως των ως άνω σχετικών διατάξεων του ν. 1386/83 και ως εκ του δι` αυτών επιδιωκομένου όλως ειδικού σκοπού, είναι αποκλειστική πάσης άλλης αρμοδιότητος ως προς την αύξησιν του εταιρικού κεφαλαίου, αλλ` εν ταυτώ και εξαντλητική περί το όλον τούτο θέμα.

Μόνος αρμόδιος ν` αποφασίσει την αύξησιν του κεφαλαίου της προβληματικής επιχειρήσεως και να προσδιορίσει πάσαν επ` αυτού λεπτομέρειαν, είναι ο Υπουργός Εθνικής Oικονομίας, δι` αποφάσεώς του δημοσιευομένης εις την Εφημερίδα της Kυβερνήσεω, μη απαιτουμένης περαιτέρω, ως δημιουργικής τουλάχιστον, ουδεμίας πράξεως άλλου οργάνου και πολύ περισσότερον οργάνου της επιχειρήσεως ταύτης. Επί του θέματος τούτου αι διατάξεις περί ανων. εταιρειών καθίστανται ανενεργείς, δεν ισχύουν.

Τούτο πλήρως αποδεικνύεται τόσον επί της αδιαστίκτου, ως ελέχθη και κατηγορηματικής διατυπώσεως του νόμου, ορίζοντος ότι η αύξησις του κεφαλαίου, ο αριθμός των νέων μετοχών και η τιμή αυτών αποφασίζεται υπό του ως άνω Yπουργού, όσον και εκ της επιταγής του νομοθέτου ότι η απόφασις αύτη δημοσιεύεται εις την Εφημερίδα της Kυβερνήσεως, υποκαθιστώσα δηλαδή την υπό άλλης συνθήκας πράξιν αρμοδίου κατά τας διατάξεις περί ανων. εταιρειών οργάνου.

Αύτη η απόφαση του Υπουργού Εθν. Oικονομίας ολοκληρώνει την διαδικασίαν αυξήσεως του κεφαλαίου. κλλη πράξις δεν απαιτείται. H απόφασις δ` αύτη, θεωρουμένη από σκοπιάς δικαίου των διοικητικών πράξεων, ολοκληρούται, ασφαλώς, μόνον από και δια της δημοσιεύσεώς της εις την Εφημερίδα της Kυβερνήσεως, εφ` όσον απαιτεί ο νομοθέτης την τοιαύτην δημοσίευσιν. Από του χρόνου τούτου μόνον υπάρχει νομικώς και από του χρόνου τούτου ισοδυναμεί προς το συνταχθέν έγγραφον των ιδιωτών.

V. Επομένως, καίτοι ο ν. 1676/1986 εις την ως άνω διάταξιν του άρθρου 23 αυτού, επιτάσσει την υποβολήν της προς τον Oικον. Εφορον δηλώσεως περί του φόρου, εις ον αφορά ούτος, εν περιπτώσει αυξήσεως του κεφαλαίου (και) της ανών. εταιρείας εντός 15 ημερών από της, κατά το συνήθως συμβαίνουν, συντάξεως του σχετικού προς την αύξησιν του εταιρικού κεφαλαίου εγγράφου, η αληθής βούλησις του νομοθέτου τούτου είναι ότι, η προθεσμία αύτη εις τας περιπτώσεις των προβληματικών επιχειρήσεων άρχεται από της ολοκληρώσεως της διοικητικής πράξεως -αποφάσεως- του Υπ. Εθν. Oικονομίας, ήτοι από της δημοσιεύσεως της εις την Εφημερίδα της Kυβερν., αφ` ης αύτη θεωρείται υπάρχουσα εις τον νομικόν κόσμον και παράγουσα έννομα αποτελέσματα, αντιστοιχούσα μόνον υπό τας προϋποθέσεις αυτάς προς το συντεταγμένον έγγραφον των ιδιωτών.

VI. Οθεν, η απάντησις εις τα ερωτήματά σας είναι:

α) εις το πρώτον ότι, η φορολογική υποχρέωσις της προβληματικής επιχειρήσεως, της οποίας το κεφάλαιον αυξάνεται δι` αποφάσεως του Υπ. Εθν. Oικ., κατά τας ως άνω διατάξεις του ν. 1386/83, γεννάται από της αποφάσεως του Υπ. Εθν. Oικον. και όχι από πράξεως άλλου οργάνου και δη της επιχειρήσεως ταύτης (ανων. εταιρείας), η οποία δεν απαιτείται κατά νόμον δια την πραγματοποίησιν της αυξήσεως του εταιρικού κεφαλαίου.

β) εις το δεύτερον ότι, η ως άνω φορολογική υποχρέωσις γεννάται και η έναρξις της δεκαπενθημέρου προθεσμίας υποβολής της σχετικής φορολογικής δηλώσεως και καταβολής ολοκλήρου του προσήκοντος φόρου συγκεντρώσεως κεφαλαίου, άρχεται από της δημοσιεύσεως της περί αυξήσεως του κεφαλαίου αποφάσεως του Υπουργού Εθνικής Oικονομίας εις την Εφημερίδα της Kυβερνήσεως, αφ_ ης το πρώτον αύτη νομικώς υφίσταται και αφ` ης, ως εκ της υπάρξεώς της, δύναται και να θεωρήται γνωστή εις τους υποχρέους να υποβάλλουν της ως άνω δήλωσιν και γενικώτερον να παραγάγει, ως διοικητική πράξις, εννόμους συνεπείας.