Υπουργείο Εθνικής
Οικονομίας και Οικονομικών

20 Νοεμβρίου 2025

Δελτίο Τύπου

Πλήρης απομαγνητοφώνηση της Συνέντευξης Τύπου που παραχώρησαν ο Υπουργός Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών Κυριάκος Πιερρακάκης και ο Υφυπουργός Θάνος Πετραλιάς για τον Προϋπολογισμό του 2026

ΕΚΠΡΟΣΩΠΟΣ ΤΥΠΟΥ ΥΠΕΘΟΟ: Κυρίες και κύριοι καλημέρα σας. Σας καλωσορίζουμε στην παρουσίαση του προϋπολογισμού για το έτος 2026, μετά και την κατάθεσή του στο προεδρείο της Βουλής από τον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών, Κυριάκο Πιερρακάκη και τον αρμόδιο Υφυπουργό τον κ. Θάνο Πετραλιά.

Δίνω κατευθείαν το λόγο στον Υπουργό Εθνικής Οικονομίας και Οικονομικών κ. Πιερρακάκη.

Κ. ΠΙΕΡΡΑΚΑΚΗΣ: Σας ευχαριστώ πολύ. Κυρίες και κύριοι είμαστε σήμερα εδώ για να παρουσιάσουμε τον Προϋπολογισμό του 2026, έναν προϋπολογισμό που αποτελεί  μια ολοκληρωμένη στρατηγική για την Ελλάδα της επόμενης δεκαετίας. Και θέλω να σας ευχαριστήσω θερμά για την παρουσία σας σήμερα εδώ.

Είναι ένα σχέδιο το οποίο αποτυπώνει τη σταθερότητα που κερδίσαμε, τη δυναμική που χτίζουμε και την πορεία προς τα εμπρός προς την οποία όλοι μαζί στοχεύουμε.

Η ελληνική οικονομία έχει πετύχει κάτι το οποίο μέχρι πριν από λίγα χρόνια φάνταζε απολύτως αδιανόητο: Να κατατάσσεται πλέον ανάμεσα στις οικονομίες με τις ισχυρότερες επιδόσεις στην Ευρωζώνη. Αυτό δεν είναι προϊόν τύχης. Είναι αποτέλεσμα πολιτικής συνέπειας, μεταρρυθμιστικού ρυθμού και πάνω από όλα συλλογικής προσπάθειας πολιτείας, πολιτών και επιχειρήσεων.

Ο Προϋπολογισμός του 2026 αποτυπώνει την εικόνα μιας οικονομίας που αναπτύσσεται σταθερά και με ρυθμούς σημαντικά υψηλότερους από τον ευρωπαϊκό μέσο όρο. Τα στοιχεία μιλάνε από μόνα τους:

• η ανάπτυξη διαμορφώνεται στο 2,2% το 2025 και στο 2,4% το 2026, σε μια περίοδο που η Ευρωζώνη αναμένεται να κινηθεί στο 1,3% και 1,2% αντίστοιχα.
• Ο πληθωρισμός αποκλιμακώνεται στο 2,6% το 2025 και στο 2,2% το 2026, με στόχο την περαιτέρω ανακούφιση των νοικοκυριών.
• Οι επενδύσεις αυξάνονται κατά 5,7% το 2024 και αυξάνονται κατά ένα επιπρόσθετο 10,2% το 2026, επιτυγχάνοντας ένα ρυθμό πάρα πολύ υψηλό. Θα φτάσουμε, δηλαδή, στο 17,7% στον όρο επενδύσεις προς ΑΕΠ το 2026. Να θυμίσω ότι σε αυτό τον όρο είχαμε ξεκινήσει στο 11% το 2019 και καλύπτουμε έτσι ένα χάσμα το οποίο υπήρχε σε σχέση με το μέσο όρο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.
• Το πρωτογενές αποτέλεσμα διαμορφώνεται σε 3,7% το 2025 και σε 2,8% το 2026, ενώ το συνολικό αποτέλεσμα της Γενικής Κυβέρνησης θα ανέλθει σε 0,6% το 2025 και σε -0,2% το 2026.
• Και, κυρίως, το χρέος μειώνεται από 154,2% το 2024, σε 145,9% το 2025, σε 138,2% το 2026 και με προοπτική να φτάσει στο 119% - και θέλω να το υπογραμμίσω αυτό - το 2029. Δηλαδή το 2029 να βρισκόμαστε κάτω από το όριο του 120% χρέος προς ΑΕΠ.

Αυτή η συνεπής υπεραπόδοση δεν συνιστά σύμπτωση. Είναι η απόδειξη ότι το παραγωγικό μοντέλο της χώρας της οικονομίας αλλάζει. Η οικονομία της Ελλάδας ανοίγεται. Το κράτος λειτουργεί με κανόνες, με θεσμική συνέχεια. Αυτή η εικόνα γίνεται ακόμη πιο εντυπωσιακή αν δούμε τι συμβαίνει συνολικά στην υπόλοιπη Ευρωζώνη: Ενώ αρκετές μεγάλες οικονομίες αντιμετωπίζουν επιβράδυνση, η Ελλάδα συνεχίζει να βαδίζει ανοδικά. Αυτό δείχνει ότι η ελληνική οικονομία  είναι ανθεκτική, δραστήρια, ζωντανή  και μπορεί να συνεχίσει να ενισχύει με ασφάλεια τους πολίτες.

Το συνολικό κόστος των δημοσιονομικών παρεμβάσεων που έχουν νομοθετηθεί ή ανακοινωθεί για την περίοδο 2025-2027, είναι 3,04 δισεκατομμύρια ευρώ για το 2025, αυξανόμενο σε 5,94 δισεκατομμύρια ευρώ το 2026, δηλαδή επιπλέον 2,9 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2025 και σε 7,94 δισ. ευρώ το 2027, επιπλέον 2 δισ. ευρώ σε σχέση με το 2026.

Κοιτάζοντας προς το 2026, η θετική δυναμική της οικονομίας προβλέπεται να στηριχθεί στην ενίσχυση των επενδύσεων, στην αύξηση της εγχώριας ζήτησης, στην ώθηση της εξωτερικής ζήτησης για υπηρεσίες, στη συνεχιζόμενη διεύρυνση της απασχόλησης και των εισοδημάτων και στη σταθερή δημοσιονομική πορεία.

Πρόκειται για μια πολυδιάστατη ανάπτυξη, η οποία έχει πολλαπλούς κινητήρες και γι’ αυτό το λόγο θα τη χαρακτήριζα βιώσιμη.

Κυρίες και κύριοι, με βάση τα στοιχεία τα οποία ξεκίνησα να σας περιγράφω και για τα οποία έχουμε μιλήσει πολλές φορές, νομίζω ότι είναι αντικειμενικό να πει κανείς ότι βρισκόμαστε μπροστά στο ισχυρότερο επενδυτικό κύμα της τελευταίας δεκαετίας.

Αν υπάρχει ένας δείκτης που αποδεικνύει ότι η ελληνική οικονομία περνάει σε άλλη εποχή, είναι αυτός ο οποίος ανέφερα πριν, ο όρος επενδύσεις προς ΑΕΠ. Κρατήστε μόνο την αύξηση χρονιά σε χρονιά για το 2026 κατά 10,2%, όταν ο ευρωπαϊκός μέσος όρος της αύξησης είναι 2,5%.

Το Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων φτάνει τα 16,7 δισ. ευρώ, σε έργα υποδομών, νοσοκομεία, σχολεία, λιμάνια, πράσινες επενδύσεις, ψηφιακά συστήματα. Κι αυτά τα έργα δεν έχουν μόνο οικονομικό, αλλά έχουν και βαθύ κοινωνικό αποτύπωμα το οποίο το βλέπει κανείς στα αστικά κέντρα, είναι ευδιάκριτο και ορατό και στην περιφέρεια της χώρας μας.

Την ίδια στιγμή, το ιδιωτικό επενδυτικό κύμα επιταχύνεται. Μεγάλοι διεθνείς όμιλοι επενδύουν με την παρουσία τους στη χώρα. Ελληνικές επιχειρήσεις μεγαλώνουν και διευρύνουν τις επενδύσεις τους. Η τεχνολογία, η ενέργεια, τα logistics, η μεταποίηση και ο τουρισμός υψηλής ποιότητας εμφανίζουν ισχυρή δυναμική.

Αυτή η εξέλιξη δεν είναι συγκυριακή, είναι διαρθρωτική. Και οφείλεται σε κάτι θεμελιώδες. Ανάμεσα σε άλλα έχουμε ανακτήσει πλήρως την επενδυτική βαθμίδα και συνεχίζουμε να αναβαθμιζόμαστε. Η πρόσφατη αναβάθμιση της Fitch είναι μια ακόμη επιβεβαίωση ότι το ελληνικό αξιόχρεο συνεχίζει να ενισχύεται και ότι η διεθνής εμπιστοσύνη απέναντι στη χώρα είναι πιο ισχυρή από ποτέ την τελευταία εικοσαετία.

Η Ελλάδα επιτυγχάνει σήμερα την πιο εντυπωσιακή αποκλιμάκωση χρέους σε ολόκληρη την Ευρωπαϊκή Ένωση. Και εδώ θέλω να σταθώ στο ότι το χρέος δεν μειώνεται μόνο αριθμητικά. Μειώνεται ουσιαστικά. Μειώνεται με τρόπο που ενισχύει τη βιωσιμότητά του, την αξιοπιστία της χώρας και την πραγματική της οικονομική ανεξαρτησία. Όπως ανέφερα και πριν το χρέος από 154,2% το 2024 θα πάει στο 145,9% το 2025 και στο 138,2% το 2026. Και με το καλό το 2029 θα βρεθεί στο 119%.

Γιατί το επαναλαμβάνω; Ακούω συχνά την ερώτηση: γιατί δεν κατευθύνουμε αυτά τα ποσά απευθείας στην οικονομία αντί να αποπληρώνουμε το χρέος; Η απάντηση είναι απλή. Επιβάλλεται από τους κανόνες που δεσμεύουν όλες τις ευρωπαϊκές οικονομίες και δεν μπορούμε να αποκλίνουμε από αυτούς. Δεν μπορούμε δηλαδή να ξοδεύουμε συνεχώς, διαρκώς σε όλα ό,τι θέλουμε οι ευρωπαϊκές οικονομίες. Λειτουργούμε με βάση κανόνων και εδώ υπάρχει ένας κανόνας που λέγεται κανόνας δαπανών. Ο κανόνας δαπανών περιορίζει τις δημοσιονομικές δυνατότητες. Και τα συγκεκριμένα ποσά είναι αποκλειστικά για τη μείωση του χρέους.

Και ξέρετε κάτι; Κάνουν τη δουλειά τους. Διότι η χώρα κερδίζει πολλά από αυτήν την επιλογή. Πέρα από τα 800 εκατομμύρια ευρώ που εξοικονομούμε κάθε χρόνο σε τόκους, η πρόωρη αποπληρωμή χρέους ενισχύει τη βιωσιμότητά του, μας δίνει μεγαλύτερη ευελιξία, μειώνει το κόστος δανεισμού και ίσως το πιο σημαντικό, μας επιτρέπει να ανακτούμε την οικονομική κυριαρχία την οποία είχαμε χάσει για πολλά χρόνια.

Τους τελευταίους μήνες, έχουμε ένα σερί θετικών εξελίξεων που αντικατοπτρίζουν ακριβώς αυτή τη νέα πραγματικότητα, που περιέγραψα πριν. Σημαντικές ξένες επενδύσεις, μεγάλες εξαγορές, και πριν λίγες μόλις ώρες μία εξέλιξη μεγάλης σημασίας: Η εξαγορά του Χρηματιστηρίου Αθηνών από την Euronext. Μια από τις μεγαλύτερες ξένες επενδύσεις της τελευταίας δεκαετίας η οποία έρχεται να αναβαθμίσει μια κρίσιμη εθνική υποδομή.

Η Euronext είναι ο μεγαλύτερος χρηματιστηριακός όμιλος της Ευρώπης και η απόφασή της να εντάξει την Ελλάδα ως την όγδοη χώρα στο δίκτυό της είναι σε μια φράση στρατηγική αναβάθμιση της χώρας. Σημαίνει μεγαλύτερη πρόσβαση σε διεθνή κεφάλαια, υψηλότερη ρευστότητα, μεγαλύτερη προβολή των ελληνικών εταιρειών, ενίσχυση της χρηματοοικονομικής μας υποδομής, συμμετοχή σε ένα από τα πιο σύγχρονα χρηματιστηριακά οικοσυστήματα της Ευρώπης.

Όλα αυτά δείχνουν κάτι βαθύτερο: Η Ελλάδα αλλάζει. Το βλέπουν οι αγορές, το βλέπουν οι επενδυτές, το βλέπουν οι πολίτες.

Παράλληλα, ο Προϋπολογισμός του 2026 είναι ένας από τους πιο κοινωνικούς των τελευταίων ετών. Περιλαμβάνει μεγάλες μειώσεις ή και μηδενισμό φόρων για μισθωτούς, νέους, οικογένειες και επαγγελματίες. Είναι, περιλαμβάνει τη μεγαλύτερη μείωση φόρων η οποία έχει γίνει σε όλη τη μεταπολίτευση. Ενισχύει τη μεσαία τάξη. Ρίχνει το βάρος στο στεγαστικό. Μειώνει τον ΕΝΦΙΑ και τον εξαλείφει στην πορεία, σε βάθος χρόνου σε μικρούς οικισμούς, μειώνει το ΦΠΑ σε ακριτικά νησιά, ελαφρύνει τα τεκμήρια διαβίωσης. Στηρίζει τους συνταξιούχους με την κατάργηση της προσωπικής διαφοράς.

Προστατεύει χαμηλοσυνταξιούχους, ανασφάλιστους υπερήλικες και άτομα με αναπηρία.

Οι παρεμβάσεις αυτές όλες είναι σχεδιασμένες και είναι και στοχευμένες και είναι σχεδιασμένες με ένα τρόπο που ενισχύει πραγματικά την κοινωνία, χωρίς να διακινδυνεύει τη δημοσιονομική σταθερότητα.

Σημαντικός δείκτης είναι η ανεργία. Το 2026 η ανεργία στην Ελλάδα θα βρίσκεται στο 8,6%. Είναι το χαμηλότερο επίπεδο από το 2008. Αυτό σημαίνει νέες θέσεις εργασίας, σημαίνει επιχειρήσεις που επεκτείνονται, σημαίνει νέους που επιλέγουν να μείνουν και όχι να φύγουν από τη χώρα, να εργαστούν εδώ, και σημαίνει μια οικονομία η οποία παράγει ευκαιρίες.

Θέλω όμως να είμαι απολύτως ειλικρινής. Δεν έχουν λυθεί όλα τα προβλήματα. Δεν λύσαμε όλα τα προβλήματα. Το γνωρίζουμε. Υπάρχουν συμπολίτες μας που εξακολουθούν να τα βγάζουν δύσκολα πέρα, οικογένειες που πιέζονται από το κόστος ζωής, νέοι που αγωνιούν για τις ευκαιρίες που έχουν μπροστά τους.

Επαγγελματίες που παλεύουν καθημερινά για να σταθούν όρθιοι. Δεν αγνοούμε αυτή την πραγματικότητα. Δεν μπορεί να την αγνοήσει κανείς. Αντίθετα δουλεύουμε σκληρά, καθημερινά γι’ αυτούς ακριβώς τους ανθρώπους. Γιατί η επιτυχία της χώρας δεν έχει κανένα νόημα αν δεν γίνεται αισθητή από όλες και από όλους. Θα συνεχίσουμε να ανεβάζουμε τη χώρα, αλλά και να στηρίζουμε τον καθένα ξεχωριστά, με στοχευμένες πολιτικές, όχι με λόγια αλλά με πράξεις. Είμαστε ακόμη στην αρχή μιας πορείας η οποία έχει ξεκινήσει να αλλάζει την Ελλάδα. Εγώ θα σας πω ότι μπορεί να την αλλάξει καθολικά.

Και ταυτόχρονα δεσμευόμαστε αυτή την πορεία να την ολοκληρώσουμε με σταθερότητα, με συνέπεια, με μέτρο και υπογραμμίζω με κοινωνική δικαιοσύνη.

Ο προϋπολογισμός που παρουσιάζουμε σήμερα είναι η επιβεβαίωση ότι η Ελλάδα έχει πετύχει πολλά. Δεν είναι πλέον η χώρα της αβεβαιότητας και της αστάθειας. Είναι μια χώρα με αυτοπεποίθηση, με δυναμική και με προοπτική. Και όλα όσα κάνουμε τα κάνουμε για έναν λόγο: Για να ζουν καλύτερα οι πολίτες. Για να έχουν μεγαλύτερο εισόδημα, περισσότερες ευκαιρίες, περισσότερες επιλογές, μεγαλύτερη ασφάλεια.

Η Ελλάδα πλέον έχει μπει σε έναν δρόμο που δεν πρέπει να χαθεί. Θα συνεχίσουμε σταθερά, θα συνεχίσουμε υπεύθυνα, θα συνεχίσουμε μπροστά.

Σας ευχαριστώ πολύ.

Και δίνω το λόγο στον αρχιτέκτονα του Προϋπολογισμού, τον κ. Θάνο Πετραλιά.

Θ. ΠΕΤΡΑΛΙΑΣ: Ευχαριστώ πάρα πολύ κ. Υπουργέ. Και για όλη τη βοήθεια και όλη τη δουλειά που συνεισφέρατε τις τελευταίες μέρες για τη σύνταξη του προϋπολογισμού είχαμε συνεχόμενες συναντήσεις για να διαμορφωθούν τα μεγέθη.

Κατ' αρχήν θα ήθελα να ξεκινήσω ευχαριστώντας και τα στελέχη του Γενικού Λογιστηρίου του Κράτους, να σημειώσω ότι φέτος είναι η πρώτη χρονιά που ο κρατικός προϋπολογισμός ουσιαστικά συντάσσεται μαζί με το πολυετή δημοσιονομικό προγραμματισμό. Ο πολυετής δημοσιονομικός προγραμματισμός θα παρουσιαστεί στο Υπουργικό Συμβούλιο την ερχόμενη εβδομάδα και κατόπιν θα δοθεί στη δημοσιότητα, που φαίνονται οι προβολές έως το 2029. Για το έτος 2026 είναι ακριβώς οι ίδιες με του προϋπολογισμού, αλλά έχει ενδιαφέρον και θα πούμε και σήμερα κάποια στοιχεία, τι βλέπουμε τουλάχιστον ως προς το δείκτη δαπανών που νομίζω ενδιαφέρει όλους, έως το 2028 ποια είναι η προβολή.

Θέλω να αναφέρω ότι αυτός ο προϋπολογισμός του 2026 είναι ο 7ος που συμμετέχω προσωπικά στη σύνταξη, αλλά θα ήθελα να καταθέσω ότι είναι ο πιο μεταρρυθμιστικός απ' όλους.  Πραγματικά, οι μεταρρυθμίσεις και ξεκινώντας από τη φορολογική μεταρρύθμιση για τη μεσαία τάξη, αλλά και τα επιμέρους μέτρα για τα δημογραφικά τις ακριτικές περιοχές, το ύψος των δημοσίων επενδύσεων που περιλαμβάνεται μέσα και τα έργα που πρέπει να υλοποιηθούν μέσα στο 2026, ουσιαστικά νομίζω με διαφορά ότι είναι ο πιο επεκτατικός προϋπολογισμός της τελευταίας επταετίας και ο πιο κοινωνικός και ουσιαστικά ο προϋπολογισμός που προσφέρει και τα περισσότερα στην ελληνική κοινωνία.

Ναι, είχαμε προϋπολογισμούς με πολλά δισεκατομμύρια το 2020, ας πούμε, για την πανδημία, ήταν έκτακτες καταστάσεις. Εδώ μιλάμε για μόνιμες μεταρρυθμιστικές παρεμβάσεις.

Κατ' αρχήν όλοι ρωτάνε, θα δείτε σήμερα και στην παρουσίαση τις δαπάνες της γενικής κυβέρνησης. Έχουμε μεγέθη μέσα που παρουσιάζονται για πρώτη φορά, όχι μόνο κεντρικής διοίκησης κτλ. είναι ένας προϋπολογισμός 130 δις ευρώ. Πρώτη φορά έχουμε εικόνα ότι οι γενικές δαπάνες γενικής κυβέρνησης όλων των φορέων του κράτους είναι περίπου 130 δισ. ευρώ, περίπου 50% του ΑΕΠ. Έτσι, να έχουμε μια εικόνα πού βρισκόμαστε, για να έχουμε μια εικόνα πλήρη πως είναι οι δαπάνες του κράτους, περιλαμβανομένων συντάξεων, μισθών κτλ., επενδύσεων συνολικά.

Θα ξεκινήσω με τα μεγέθη της παγκόσμιας οικονομίας. Απλά να αναφέρω ότι πριν λίγες μέρες, τη Δευτέρα, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή έβγαλε τις φθινοπωρινές προβλέψεις της. Προβλέπει για την Ευρωζώνη ανάπτυξη 1,2%  - στον προϋπολογισμό έχουμε ανάπτυξη 2,4% - άρα και το 2026 έχουμε διπλάσιο ρυθμό ανάπτυξης σε σχέση με την Ευρωζώνη.

Οι ανεπτυγμένες οικονομίες έχουν πληθωρισμό 2,2%, η προβολή περίπου όσο είναι και η πρόβλεψη και στη χώρα μας 2,2%. Και η τιμή του πετρελαίου, σύμφωνα με τις προβλέψεις της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, βλέπετε ότι αναμένεται στο μέσο όρο του έτους να αποκλιμακωθεί από τα 68 στα 62 δολάρια το βαρέλι. Είναι οι προβλέψεις της Επιτροπής, στις οποίες βασίζεται και ο προϋπολογισμός. Σήμερα είναι περίπου 63-64, άρα βλέπει τη προσφορά πετρελαίου, αυτό βοηθάει προφανώς στη συγκράτηση του πληθωρισμού, εφόσον επιβεβαιωθεί.

Πάμε στον επόμενο πίνακα, ο οποίος έχει πολλά νούμερα, αλλά νομίζω είναι ένας πίνακας που δείχνει τις αλήθειες που βρισκόμαστε και όσον αφορά τους μύθους και τις πραγματικότητες που είμαστε σε σχέση με τα πραγματικά εισοδήματα, σε σχέση με τον πληθωρισμό και σε σχέση και με την Ευρώπη.

Αν εξετάσουμε τα νούμερα αυτά, θα δούμε ότι ο κατώτατος μισθός το 2025 έχει αυξηθεί 35%, το σύνολο των αμοιβών εξαρτημένης εργασίας προβλέπεται το 2026 να αυξηθούν 4,4%, συνολικά από το 2019 έχουν αυξηθεί 31,5%. Οι κατά κεφαλήν αμοιβές όπως τις μετράει η Eurostat Compensation per Employee είναι 16,9% και 21,3% το 2026 η προβολή. Αυτές είναι μεικτές αμοιβές.

Μετά τις μειώσεις των ασφαλιστικών εισφορών και των φόρων εισοδήματος, οι καθαρές αμοιβές εκτιμάται το 2026 να έχουν αυξηθεί 32% σε σχέση με το 2019. Τι σημαίνει αυτό, αύξηση στις καθαρές κατά κεφαλήν αμοιβές 32,3%. Όπως βλέπετε στο κάτω μέρος του πίνακα, ο πληθωρισμός ο συσσωρευμένος από το 2019 στο 2025 είναι 19,9% και το 2026 είναι 22,6%.

Άρα, έχουμε 10% μεγαλύτερη αύξηση των καθαρών αμοιβών σε σχέση με τον πληθωρισμό. Αυτή είναι η πραγματική εικόνα, τα επίσημα στοιχεία - γιατί πολλά ακούγονται – για το ποια είναι η αλήθεια. Άρα, ο πληθωρισμός από το 2019 ως το 2026 θα αυξηθεί 22%, οι αμοιβές 32% οι καθαρές. Αυτή είναι η πραγματικότητα, γιατί πολλά ακούγονται.

Και ο κατώτατος μισθός -γιατί πολλοί λένε για τον κατώτατο και τα τρόφιμα ότι έχουν αυξηθεί παραπάνω από τον γενικό δείκτη και σωστό- θα έχει αυξηθεί παραπάνω από 40%. Άρα ναι, ο πληθωρισμός τρώει ένα μέρος των αυξήσεων, αλλά οι αυξήσεις είναι σημαντικά υψηλότερες από τον πληθωρισμό για να έχουμε την πλήρη εικόνα και νομίζω αν το σκεφτείτε λίγο και με τα δικά σας εισοδήματα και με τους μισθούς σας, θα καταλάβετε ότι κάπου εκεί είναι τα πράγματα.

Μια άλλη παρατήρηση, ο πληθωρισμός στην Ελλάδα, βλέπετε από το 2019 ως το 2025 είναι 19,9% στην Ευρωζώνη, 22,9%, γιατί πολλοί λένε είναι εγχώριος πληθωρισμός, ο πληθωρισμός είναι ευρωπαϊκός, άρα στην πενταετία και στην εξαετία 22,6% στην Ελλάδα και 25,2% στην Ευρωζώνη, άρα έχουμε μικρότερο πληθωρισμό συσσωρευμένο από το 2019 ως σήμερα από την Ευρώπη, να ξέρουμε τι ισχύει.

Και κάποια άλλα νομίζω πολύ σημαντικά στοιχεία, το κατά κεφαλήν ΑΕΠ στην Ελλάδα σε σταθερές τιμές από το 2019 ως το 2026 θα έχει αυξηθεί 15,7%. Στην Ευρωζώνη 5,3%. Πολλοί μιλάνε για σύγκλιση, βλέπετε λοιπόν ότι το κατά κεφαλήν ΑΕΠ σε σταθερές τιμές, ο πιο κατάλληλος δείκτης για να το δείξει αυτό, έχει αυξηθεί σε τριπλάσιο ρυθμό στην Ελλάδα σε σχέση με την Ευρωζώνη.

Αυτός είναι ένας συγκεντρωτικός πίνακας, εδώ έχουμε και ναι τα βασικά σημεία του που σας ανέφερα μόλις. Ο προηγούμενος πίνακας λοιπόν έχει πολλά νούμερα, αξίζει να τον μελετήσετε, να τον δείτε. Ουσιαστικά απαντά σε όλα αυτά τα ερωτήματα και στη συζήτηση που γίνεται όλο αυτόν τον καιρό, καθώς και στη συζήτηση του Προϋπολογισμού που θα γίνει τις επόμενες μέρες στη Βουλή για το πού ήμασταν, πού είμαστε και τι έχει συμβεί.

Πάμε λίγο στις επενδύσεις. Όπως ανέφερε και ο Υπουργός, ο λόγος επενδύσεων προς ΑΕΠ έχει αυξηθεί από το 2019 που ήταν 11%, το 2026 στο 17,7%, ο μέσος όρος της Ευρωζώνης είναι γύρω στο 21%. Βλέπετε λοιπόν και στο διάγραμμα δεξιά πόσο πολύ έχει μειωθεί το παραγωγικό κενό, οπότε είμαστε πολύ κοντά στη σύγκλιση με το μέσο όρο της Ευρωζώνης.

Να αναφέρουμε και πάλι την αναβάθμιση της ελληνικής οικονομίας. Εδώ μπορείτε να δείτε πού βρισκόμαστε σε σχέση με την επενδυτική βαθμίδα, BBB+ γενικά στους περισσότερους οίκους, στους πέντε από τους έξι οίκους εδώ πέρα που βλέπετε, με τη SCOPE να είναι θετική η προοπτική, όπως έχουμε αναφέρει στόχος μας είναι τα επόμενα χρόνια η Ελλάδα να φτάσει στην ανώτερη ενδιάμεση βαθμίδα που βλέπετε εδώ, δηλαδή σε κατηγορία Α. Αυτός είναι ο στόχος. Θέλει χρόνο και θέλει και συνέχιση των επενδύσεων και των μεταρρυθμίσεων και πολιτική σταθερότητα. Να θυμίσω ότι την αναβάθμιση σε επενδυτική βαθμίδα τη λάβαμε αμέσως μετά τις εκλογές.

Πάμε στα βασικά δημοσιονομικά μεγέθη. Το πρωτογενές αποτέλεσμα από 4,7% το 2024 μειώνεται σε 3,7% το 2025 και 2,8% το 2026, προφανώς γιατί έχουμε τις νέες παρεμβάσεις και αυτές που ξεκινούν τον Απρίλιο και αυτές που θα εφαρμοστούν από τον Ιανουάριο. Η μικρή διαφορά 3,6% με 3,7% σε σχέση με το προσχέδιο δεν οφείλεται στο ύψος του πρωτογενούς, είναι παρόμοιο με το προσχέδιο, αλλά όπως ξέρετε, 16 Οκτωβρίου αναθεώρησε η ΕΛΣΤΑΤ το ΑΕΠ, άρα οφείλεται στην αλλαγή του παρονομαστή, χωρίς να αλλάξει κάτι όσον αφορά τα δημοσιονομικά μεγέθη.

Αντίστοιχα και το συνολικό αποτέλεσμα, η μικρή διαφορά 0,1% που βλέπετε με το προσχέδιο οφείλεται γενικά στον παρονομαστή που από την αναθεώρηση του ΑΕΠ από το 2024, ο ρυθμός του ΑΕΠ δεν αναθεωρείται, όμως στη βάση έχει αναθεωρηθεί από τα προηγούμενα χρόνια από την ΕΛΣΤΑΤ.

Το ίδιο και το χρέος, μια μικρή διαφορά που βλέπετε 138,2% με 137,6% είναι με το λόγο του επιπέδου του ΑΕΠ από την αναθεώρηση της ΕΛΣΤΑΤ.

Τα έσοδα, βλέπετε τις δαπάνες γενικής κυβέρνησης που σας ανέφερα 130 δισ. ευρώ, τα έσοδα 129,6% για το επόμενο έτος. Γιατί μαζί με την εξυπηρέτηση των τόκων περνάμε το 2026 σε οριακό πολύ μικρό έλλειμμα συνολικό. Γιατί εφαρμόσαμε όλα αυτά τα μέτρα που εξαγγείλαμε.

Βλέπετε την εξέλιξη των φόρων και των ασφαλιστικών εισφορών, μειώνεται ο ρυθμός αύξησης των φόρων, προφανώς γιατί μειώνονται οι άμεσοι φόροι, η φορολογία με τη μείωση της φορολογίας εισοδήματος, συνταξιοδοτική δαπάνη αναμένεται να αυξηθεί 3,9%, οπότε εδώ είναι τα βασικά μεγέθη.

Πάμε στην επόμενη διαφάνεια. Άλλος ένας μύθος που αναφέρεται συχνά, άμεσοι και έμμεσοι φόροι. Τα είχαμε καταθέσει και πέρσι στη συζήτηση του προϋπολογισμού, τώρα τα έχουμε από την αρχή της διαφάνειας, πώς έχει εξελιχθεί η αναλογία άμεσων και έμμεσων φόρων, είναι μικρά τα νούμερα, θα τα δείτε στη συνέχεια, θα μοιραστεί η παρουσίαση σε όλους.

Το 2019 το ποσοστό των έμμεσων φόρων ως προς το σύνολο των φόρων, που γίνεται μια συζήτηση, ήταν 67%. Αυτό, λοιπόν, σήμερα έχει μειωθεί στο 62%. Βλέπετε λοιπόν, σύμφωνα με την κατηγοριοποίηση και της ΕΛΣΤΑΤ, τι μετράει στους έμμεσους και τι στους άμεσους, θα αναρωτηθείτε πώς γίνεται αυτό. Ναι, το ΦΠΑ είναι στους έμμεσους, στους έμμεσους είναι ο ΕΦΚ όμως που παραμένει περίπου σταθερός, είναι οι λοιποί φόροι παραγωγής που έχουν μειωθεί, είναι ο φόρος ακίνητης περιουσίας που έχει μειωθεί και έχουμε μειώσει και πάρα πολλούς έμμεσους φόρους στο ΦΠΑ σε πάρα πολλά αγαθά.

Από την άλλη πλευρά, στους άμεσους φόρους, ο φόρος εισοδήματος διαχρονικά καταγράφει μια αύξηση γιατί αυξάνονται τα εισοδήματα. Με τη διαφορά το 2026 που έχει μικρή πτώση λόγω των νέων μέτρων, αλλά έχουμε και το φόρο εισοδήματος Νομικών Προσώπων που έχει τεράστια αύξηση από το 2019 στο 2026, επειδή αναπτύσσεται η οικονομία, από 4,5 δισ. ευρώ το 2019 εισπράττουμε τώρα 8,5 δισ. ευρώ το 2026, σχεδόν διπλάσιο φόρο εισοδήματος Νομικών Προσώπων, εταιρειών, να ξέρουμε πού είμαστε.  Έτσι λοιπόν η αναλογία έχει πέσει από το 67% στο 62%, για να γνωρίζουμε ακριβώς τα μεγέθη.

Πάμε «Εξέλιξη δαπανών σε βασικούς τομείς πολιτικής». Στο Υπουργείο Υγείας θα δείτε το 2026, η τελευταία στήλη περιλαμβάνοντας και τις μεταβιβάσεις από τις γενικές κρατικές, δεν θέλω να τις μπλέξω με τα λογιστικά, η τελική εκτίμηση του προϋπολογισμού του Υπουργείου Υγείας να διαμορφωθεί σε 8,2 δισ. ευρώ το 2026 από 7,6 δισ. ευρώ  το 2025, άρα εδώ έχουμε πάνω από 600 εκατομμύρια περίπου αύξηση στις δαπάνες του Υπουργείου Υγείας, πολύ σημαντική αύξηση.

Βλέπετε ότι οι δαπάνες του Υπουργείου Υγείας έχουν διπλασιαστεί από το 2019, από 4,1 δισ. ευρώ σε 8,2 δισ. ευρώ. Για να ξέρουμε τι έχει συμβεί και η αλήθεια είναι ότι πάντα στον προϋπολογισμό η μεγαλύτερη προτεραιότητα απ' όλες της Κυβέρνησης είναι πάντα η υγεία.

Η επιχορήγηση των νοσοκομείων έχει επίσης διπλασιαστεί από 2,3 δισ. ευρώ σε 4,6 δισ. ευρώ το 2026. Βλέπετε και εδώ αύξηση πάνω από 200 εκατομμύρια το 2025-2026 και είναι να αυξηθεί άλλα 400 εκατομμύρια το 2025 από το 2024. Του ΕΟΠΥΥ επίσης αύξηση από το 5,5 δισ. ευρώ το 2025 σε 5,75 δισ. ευρώ, δηλαδή 250 εκατομμύρια επιπλέον αύξηση το 2026. Και εκεί, δηλαδή, έχουμε σημαντική αύξηση με το όριο της φαρμακευτικής δαπάνης κτλ.

Ο τακτικός προϋπολογισμός του Υπουργείου Παιδείας αυξάνεται από τα 5,786 δισ. ευρώ στα 6 δισ. ευρώ, έχουμε 220 εκατομμύρια ευρώ αύξηση, κάποιες μεταβολές είναι λόγω ΤΑΑ που βλέπετε μείωση, αλλά εδώ είναι τα έργα του ΤΑΑ πώς εξελίσσονται, είχαν μεγάλη δαπάνη το 2025. Εδώ να σημειώσω το Υπουργείο Παιδείας είχαμε τεράστια αύξηση πέρυσι από τα 6,17 δισ. ευρώ στα 6,8 δισ. ευρώ, δόθηκαν μέσα στη χρονιά, όχι πέρυσι, φέτος, δόθηκαν επιπλέον 700 περίπου εκατομμύρια ευρώ παραπάνω στο Υπουργείο Παιδείας σε σχέση με πέρυσι.  Έχουμε και μια περαιτέρω αύξηση στον τακτικό προϋπολογισμό -τα άλλα από κάτω είναι Ταμείο Ανάκαμψης- άλλα 230 εκατομμύρια του χρόνου.

Το Υπουργείο Άμυνας, εδώ είναι πολύ μεγάλη αύξηση, βλέπετε ουσιαστικά ότι έχει διπλασιαστεί η δαπάνη σε σχέση με το 2019, φτάνουμε το 2026 πλέον σε 7 δισ. ευρώ δαπάνη από 3,5 δισ. ευρώ το 2019, αύξηση 500 εκατομμύρια περίπου σε σχέση με πέρυσι. Οι φυσικές παραλαβές εξοπλιστικών είναι 2,3 δισ. ευρώ για το 2026, να θυμίσω το 2019 είχαμε μόλις 199 εκατομμύρια εξοπλιστικά, άρα μηδενικά. Έχουμε πλέον 2,3 δισ. ευρώ, έτσι για να δείξουμε τι δαπάνη γίνεται και τι δουλειά γίνεται στην Άμυνα.

Από κάτω βλέπετε τον προϋπολογισμό της Προστασίας του Πολίτη που αυξάνεται και του Κλιματικής Κρίσης, έχουν διαχωριστεί τα Υπουργεία από το 2022 και μετά, το Κλιματικής Κρίσης δεν υπήρχε ήταν 500 εκατομμύρια το 2022 όταν διασπάστηκε, τώρα έχει φτάσει σε 1,5 δισ. ευρώ, που είναι μέσα και η Πολιτική Προστασία.

Βλέπετε τους φορείς, η ΕΛΑΣ, η Αστυνομία, βλέπετε την αύξηση το 2026 περίπου από τα 2.088 δισ. ευρώ στα 2.257 δισ. ευρώ του προϋπολογισμού, η Πυροσβεστική στα 840 εκατομμύρια, στην Πυροσβεστική έχει ενδιαφέρον, έχουν διπλασιαστεί οι δαπάνες για την Πυροσβεστική από το 2019 στο 2026, να ξέρουμε τι συμβαίνει, από τα 300 εκατομμύρια στα 840 και συνεχώς αυξάνονται. Και το Λιμενικό, η αύξηση, οι βασικοί φορείς.

Η δαπάνη συντάξεων που έχει αυξηθεί πάνω από 6 δισ. ευρώ, από τα 29,3 δισ. ευρώ έχει φτάνει τώρα στα 35,6 δισ. ευρώ με τις αυξήσεις που δίνονται βάσει ΑΕΠ και πληθωρισμού και τώρα το μη συμψηφισμό της προσωπικής διαφοράς, τα επιδόματα ΟΠΕΚΑ, παρ' όλο που βελτιώνονται τα εισοδήματα επειδή έχουμε κάνει επιμέρους αυξήσεις κτλ., είναι περίπου σταθερά. Εδώ έχουμε και τα αναπηρικά επιδόματα που δίνονται συνεχώς αυξήσεις.

Το επίδομα ανεργίας, βλέπετε ότι εδώ είναι παράδοξο, υπάρχει μια αύξηση συνεχόμενη, εδώ οφείλεται πρώτον στην αύξηση του κατώτατου μισθού, επηρεάζει το ύψος των επιδομάτων ανεργίας και τα επιδόματα μητρότητας που έχουν επεκταθεί και παρατηρείται και συνεχιζόμενη αύξηση στα εποχικά επιδόματα ανεργίας λόγω της αύξησης της εποχικής απασχόλησης. Ωστόσο είναι κάτι το οποίο εξετάζουμε, γιατί όντως όταν μειώνεται η ανεργία και παράλληλα, αυξάνεται το επίδομα ανεργίας, είναι κάτι που χρειάζεται να εξεταστεί.

Εξέλιξη του Προγράμματος Δημοσίων Επενδύσεων. Στο Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων βλέπετε από 5,6 δισ. ευρώ το 2019 πλέον αυξήθηκε στα 10 δισ. ευρώ, το 2025 14,6 δισ. ευρώ και το 2026 που είναι και η μεγάλη δαπάνη του Ταμείου Ανάκαμψης 7,2 δισ. ευρώ, διαμορφώνεται σε 16,7 δισ. ευρώ. Εδώ να πούμε ότι πέρα από το Ταμείο Ανάκαμψης έχει σημασία και η 1η στήλη «Εθνικό», βλέπετε από 1,7 δισ. ευρώ που ήταν περίπου ως το 2023, με εξαίρεση το 2020 που είχαμε COVID και επιδοτήσεις παραπάνω, έχει αυξηθεί τώρα, έχει διπλασιαστεί το εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων, έχει φτάσει στα 3,3 δισ. ευρώ μετά και την αύξηση που κάναμε πέρυσι τον Απρίλιο των 500 εκατομμυρίων μόνιμα, άρα έχουμε διπλασιάσει και το εθνικό Πρόγραμμα Δημοσίων Επενδύσεων από τους Εθνικούς Πόρους.

Να πάμε στην επόμενη διαφάνεια. Εντάξει, εδώ έχουμε τρεις διαφάνειες που είναι όλα τα μέτρα που τα έχετε, τα γνωρίζετε και από το προσχέδιο, άρα τα μέτρα που ανακοινώθηκαν στη ΔΕΘ έχουν κόστος 1,76 δισ. ευρώ το '26 και 2,47 δισ. ευρώ το '27. Το κυριότερο είναι η φορολογική μεταρρύθμιση.

Στην επόμενη διαφάνεια είναι τα μέτρα που ανακοινώθηκαν κατά τη διάρκεια του '25, μετά τον προϋπολογισμό, η επιστροφή ενοικίου που πιστεύουμε ότι θα πιστωθεί στο τέλος της άλλης εβδομάδας, η ενίσχυση ύψους 250 ευρώ στους χαμηλοσυνταξιούχους που επίσης θα πιστωθεί στο τέλος της άλλης εβδομάδας. Η αύξηση του προϋπολογισμού δημοσίων επενδύσεων κτλ., που ήταν μέτρα συνολικά ήταν 1,3 δισ. ευρώ το '25 και ένα κόστος 1,5 δισ. ευρώ το '26.

Και οι παρεμβάσεις που έχουν ενσωματωθεί από πριν, που είναι οι μόνιμες μας παρεμβάσεις, που έχουν κόστος 1,7 δισ. ευρώ το '25 και 2,7 δισ. ευρώ το '26. Εδώ είναι η πρώτη, είναι η αύξηση του μισθολογίου των δημοσίων υπαλλήλων κάθε χρόνο με την αύξηση του κατώτατου. Βλέπετε το κόστος είναι περίπου 350 εκατομμύρια το '26, παραπάνω από το '25 και αντίστοιχα το '27.

Είναι περίπου συν 350 εκατομμύρια το χρόνο αυτό. Η αύξηση συντάξεων βάσει ΑΕΠ και πληθωρισμού, που είναι περίπου 500 με 600, εξαρτάται τη χρονιά, 500 κάτι το χρόνο. Και έχουμε τιμές ασφαλιστικών μία μονάδα το '25 και εδώ έχουμε και την προβολή, όπως έχει εξαγγελθεί και τις μειώσεις της μισής μονάδας ασφαλιστικών εισφορών το 2027, που βλέπετε το κόστος, είναι περίπου άλλα 250 εκατομμύρια η μισή μονάδα το '27, να έχουμε εικόνα.

Τώρα πάμε, νομίζω, σε αυτό που σας ενδιαφέρει πολύ. Αυτό είναι ο πίνακας από το πολυετές, ο βασικός πίνακας από το πολυετή δημοσιονομικό προγραμματισμό. Πώς εξελίσσεται η πορεία καθαρών δαπανών ως το 2028, που είναι το όριο του μεσοπρόθεσμου που έχει κατατεθεί πέρσι το ΜΔΣ που λέμε το μεσοπρόθεσμο, που έχουμε και τα όρια.

Για το '29 και μετά θα τεθούν νέα όρια με καινούργιο μεσοπρόθεσμο που θα συνταχθεί το 2028. Ανά τετραετία γίνεται το μεσοπρόθεσμο που κατατίθεται στο Συμβούλιο της Ευρωπαϊκής Ένωσης.

Ο στόχος μας λοιπόν ήταν για 2,6 δισ. ευρώ αύξηση των καθαρών δαπανών του προϋπολογισμού το '24, 3,7 δισ. ευρώ το '25, 3,6 δισ. ευρώ το '26. Να θυμίσω, μετράει η σωρευτική αύξηση. Το '24, επειδή ακριβώς είχαμε τα μέτρα αντιμετώπισης φοροδιαφυγής που αναγνωρίστηκαν ως ενεργητικά μέτρα εσόδων, αφαιρέθηκαν από τις δαπάνες, αφαιρετικά μέτρησε αυτό και έτσι εμφανίσαμε μείωση μείον 0,2 δισ. ευρώ αντί για αύξηση 2,6 δισ. ευρώ.

Αυτό δημιούργησε, λοιπόν, έναν χώρο, να το πω έτσι, 2,8 δισ. ευρώ περίπου, ο οποίος κατανέμεται τα επόμενα έτη, τον χρησιμοποιούμε τα έτη '25, '26 κτλ. Το '25 λοιπόν με όριο 3,7 δισ. ευρώ, φαίνεται οι δαπάνες - τα είχαμε και στο προσχέδιο των ανακοινώσεων αυτών – να αυξάνονται 4,4%. Περίπου οι δαπάνες γενικής κυβέρνησης είναι 100 κάτι δισ. ευρώ, άρα το 4,4% σημαίνει 4,4 δισ. ευρώ περίπου. Έτσι; Μπορεί να είναι 4,5% με τα δεκαδικά, αλλά κάπου εκεί, 4,4% αύξηση γενικών δαπανών είναι περίπου 4,5 δισ. ευρώ.

Άρα, σε σχέση με το όριο του 3,7 δισ. ευρώ, σημαίνει ότι, για να το πω έτσι απλά, περίπου 700 εκατομμύρια από το χώρο που είχαμε δημιουργήσει το '24 δαπανήθηκαν μέσα στο 2025. Όταν λέμε δαπανήθηκαν, είναι είτε αύξηση δαπανών είτε μειώσεις φόρων. Μετράνε αφαιρετικά στο δίκτυο δαπανών και οι μειώσεις φόρων, έτσι; Και το '26 έχουμε υπέρβαση του ορίου του 3,6 δισ. ευρώ, πάμε στο 5,7 δισ. ευρώ κατά 2,1 δισ. ευρώ, έτσι;

Άρα, ουσιαστικά αναλώνεται ο χώρος που είχε δημιουργηθεί το '24 με μόνιμα μέτρα. Μόνιμα. Κυρίως με τα μέτρα που έχουμε εξαγγείλει, βασικά όλα τα μέτρα που έχουμε εξαγγείλει για τη μείωση των φόρων κτλ., 5,7 δισ. ευρώ.

Άρα, βλέπετε από κάτω το σωρευτικό υπόλοιπο του λογαριασμού ελέγχου, το σωρευτικό μηδενίζεται…Και θα εξηγήσω λίγο με τις δαπάνες τις αμυντικές τι γίνεται. Λοιπόν, πριν πάω στις αμυντικές δαπάνες, για το 2027 με τα μέτρα που έχουν ανακοινωθεί και βρίσκονται στον παραπάνω πίνακα. Δηλαδή, έχουμε πολλά μέτρα επιπλέον το '27, να θυμίσω. Περίπου 2 δισ. ευρώ ήδη ανακοινωμένα μέτρα το '27 σε σχέση με το '26. Τι είναι τα 2 δισ. ευρώ; Είναι κατάργηση της προσωπικής διαφοράς, είναι κατάργηση ΕΝΦΙΑ στα μικρά χωριά.

Για τη φορολογική μεταρρύθμιση θα δουν το όφελος οι ελεύθεροι επαγγελματίες.  Συν 400 εκατομμύρια. Την αύξηση συντάξεων, την αύξηση βάσει κατώτατου μισθού, τη μείωση μισής μονάδας ασφαλιστικών εισφορών. Άρα, έχουμε ήδη, αν τα αθροίσετε - φαίνεται στους παραπάνω πίνακες - περίπου 2 δισ. ευρώ επιπλέον μέτρα το '27. Με αυτά μέσα, βλέπετε ότι η προβολή για τις καθαρές εθνικές δαπάνες πρωτογενείς είναι 2,9 δισ. ευρώ με όριο το 3,1 δισ. ευρώ. Άρα, έχει ένα περιθώριο 200 εκατομμυρίων για να έχουμε εικόνα το '27, χωρίς να μετράνε ακόμα τα εξοπλιστικά.

Και περίπου άλλα 300 εκατομμύρια το '28, 2,7 δισ. ευρώ με όριο 3 δισ. ευρώ. Όταν λέμε περιθώριο, αυτό μπορεί να χρησιμοποιηθεί είτε για αύξηση δαπανών υπουργείων, είτε για πρόγραμμα έμμεσων επενδύσεων, είτε για άλλες παρεμβάσεις. Ό,τι ανάγκες χρειαστεί.

Πάμε τώρα στο σωρευτικό υπόλοιπο της ευελιξίας ρήτρας διαφυγής. Όπως ξέρετε, έχει εφαρμοστεί η ρήτρα διαφυγής που σου λέει ότι η αύξηση των αμυντικών δαπανών ως ποσοστό του ΑΕΠ κάθε έτος σε σχέση με το έτος 2024, αυτή η μεταβολή, μπορείς να τη χρησιμοποιήσεις σαν ευελιξία για επιπλέον χώρο στο δίκτυο δαπανών. Να έχεις και άλλες, να το πω έτσι, πολιτικές και άλλες αυξήσεις δαπανών. 

Αυτό λοιπόν μας δημιουργεί ένα χώρο περίπου, για να είμαι ακριβής αυτή τη στιγμή είναι 0,36% του ΑΕΠ για το '27, το 0,4% που βλέπετε εκεί, άρα μιλάμε για περίπου 800 με 900 εκατομμύρια. Είναι 600 με 700 εκατομμύρια το '26 που γίνεται, που μεταφέρεται για το '27, συν 200 από πάνω το 3,1 δισ. ευρώ με το 2,9 δισ. ευρώ, περίπου 800 με 900 εκατομμύρια είναι αυτή τη στιγμή λοιπόν ο δημοσιονομικός χώρος για το 2027, με βάση τα σημερινά, τα τελευταία διαθέσιμα στοιχεία; Οποιαδήποτε βέβαια στο μέλλον update, νέες δαπάνες, αυτά μετράνε αφαιρετικά. Τον απομειώνουν οποιοδήποτε νέο μέτρο κτλ. 

Άρα, αυτή τη στιγμή αυτή είναι η εικόνα για το δίκτυο δαπανών. Τώρα, γιατί το σωρευτικό υπόλοιπο μικρής ευελιξίας, να το σημειώσω αυτό, γιατί δεν μπορείς να χρησιμοποιήσεις φέτος και πάει για το '27; Γιατί φέτος έχεις υπερβεί τον ετήσιο στόχο το 5,7 δισ. ευρώ με 3,6 δισ. ευρώ πάνω από 0,3% του ΑΕΠ. Δεν θέλω να σας μπλέξω, είναι ιστορίες της Κομισιόν, αλλά επειδή έχουμε υπερβεί τον ετήσιο στόχο πολύ, την αύξηση το '26 και είναι ο σωρευτικός μηδέν, αυτή η ευελιξία επιπλέον μπορεί να χρησιμοποιηθεί το '27 από τις αμυντικές δαπάνες εδώ πέρα. 

Επομένως, περίπου έχουμε λοιπόν ένα χώρο 0,3% του ΑΕΠ, 600 με 700 από τις αμυντικές, συν 200 το περιθώριο από τον κανονικό δείκτη για το '27 και βλέπετε για το '28 άλλα 300 εκατομμύρια περίπου. Άρα 800 με 900 το '27 και άλλα 300 επιπλέον το '28. Έτσι κάπως διαμορφώνεται αυτή τη στιγμή για να έχουμε όλοι καθαρή εικόνα του δείκτη δαπανών με βάση τις δαπάνες που έχουν μπει μέσα. 

Θα σταματήσω εδώ για να πάρουμε ερωτήσεις. Νομίζω είμαι πολύ αναλυτικός. Και ευχαριστώ πολύ.

Ακολουθούν Ερωτοαπαντήσεις για τον Προϋπολογισμό του 2026

Μ. ΒΟΥΡΓΑΝΑ: Εγώ θα ήθελα να σας ρωτήσω σε σχέση με την πορεία των καθαρών δαπανών που μας είπατε όλα αυτά τα νούμερα. Από ό,τι καταλαβαίνουμε για το 2026 δεν υπάρχει έξτρα κάποιος χώρος για πρόσθετες δαπάνες, για φοροελαφρύνσεις, ή κάποιες άλλες παρεμβάσεις και ό,τι γίνει θα γίνει το '27, σωστά; 

Θ. ΠΕΤΡΑΛΙΑΣ: Η κυβέρνηση πήρε μια απόφαση στη ΔΕΘ να εξαγγείλει μέτρα. Πραγματικά το έχουμε αναφέρει πολλές φορές, στο όριο του δείκτη δαπανών όπως έχει διαμορφωθεί και είναι η προβολή. Συνεπώς, αυτή τη στιγμή αυτό βλέπουμε. Και με τα τωρινά δεδομένα, μέχρι και ό,τι δεδομένα έχουμε και προβολές, υπάρχει επιπλέον χώρος για το '27. Αυτό βλέπουμε. Επομένως, αυτή είναι η εικόνα. Υποθετικά δεν μπορούμε να πούμε κάτι άλλο, αλλά αυτή είναι η εικόνα αυτή τη στιγμή. Ευχαριστώ.

Κ. ΤΣΑΒΑΛΟΣ: Επειδή δεν διαβάσαμε ακόμα τα στοιχεία, σε σχέση με το προσχέδιο έχουμε κάποια σημαντική αλλαγή στα μεγέθη, κύριε Υπουργέ; 

Θ. ΠΕΤΡΑΛΙΑΣ: Είναι πολύ μικρές οριακές, με κάποια σαν updates του τελευταίων ημερών, μηνών, βάσει τα στοιχεία εσόδων κτλ., αλλά της τάξης των … άμα δείτε τις πρωτογενείς, νομίζω 20-30 εκατομμύρια, πολύ μικρές διαφορές.

Κ. ΠΙΕΡΡΑΚΑΚΗΣ: Εγώ απλώς να προσθέσω σε σχέση και με τις δύο τελευταίες ερωτήσεις. Αφ’ ενός σε σχέση με την πρώτη, ότι ο στόχος μας πάντα είναι σε μία αποτύπωση που είναι ο Προϋπολογισμός, να τα πηγαίνουμε ακόμη καλύτερα στην πορεία εμείς οι ίδιοι με τις δυνάμεις μας και τις δυνατότητές μας. 

Και υπήρχαν χρονιές κατά τις οποίες οι προβλέψεις ήταν χαμηλότερες, όμως με τις ξένες επενδύσεις που ήρθαν και τις κινήσεις που έγιναν, πετύχαμε καλύτερα αποτελέσματα στην πορεία. Το ίδιο, λοιπόν, ισχύει για όλα συνολικά και ο υποφαινόμενος και ο Υφυπουργός και η Γενική Γραμματέας έχουμε μια έντονη προτίμηση στη λέξη «να» από τη λέξη «θα». Οπότε, υπό αυτή την έννοια, ο στόχος μας είναι να δείχνουμε αποτελέσματα και μεταβολές στην πορεία. 

Σε ό,τι αφορά το τελευταίο, εγώ θέλω να υπογραμμίσω πάλι αυτό το οποίο είπα πριν, με αφορμή την ερώτησή σας, σε σχέση με το χρέος. Είναι η κατάκτηση μιας γενιάς ότι το χρέος πέφτει σε αυτά τα επίπεδα. Και με βάση αυτά τα στοιχεία έχουμε έναν δεδηλωμένο στόχο πολύ σύντομα να πάψουμε να είμαστε η πιο χρεωμένη χώρα της Ευρωπαϊκής Ένωσης με όρους χρέους προς ΑΕΠ. 

Το σε ποια χρονιά αυτό ακριβώς θα το πετύχουμε συναρτάται και από τις επιδόσεις των άλλων χωρών. Δεν μπορούμε, δηλαδή, με ασφάλεια να σας πούμε αυτό θα γίνει το '26, αυτό θα γίνει το '27. Αλλά σίγουρα αυτή η πορεία αποκλιμάκωσης που είδατε πίσω σας δείχνει ότι αυτή η κατάκτηση θα έχει γίνει. Και θα επαναλάβω μια φράση που έχω χρησιμοποιήσει πολλές φορές. Δεν θέλουμε αυτή η γενιά να περάσει το λογαριασμό στην επόμενη όπως έκαναν οι προηγούμενες. Και επιτρέψτε μου να το επαναλάβω.

Κ. ΤΣΑΒΑΛΟΣ: Σε τι βαθμό μπορεί να επηρεαστεί ο Προϋπολογισμός εάν χάσουμε μια δόση από το Ταμείο Ανάκαμψης; 

Θ. ΠΕΤΡΑΛΙΑΣ: Να εξηγήσω λίγο να ξέρουμε πώς λειτουργεί. Τα έσοδα που λαμβάνουμε από τα ευρωπαϊκά ταμεία και για το ΕΣΠΑ και από το Ταμείο Ανάκαμψης μετρούν αφαιρετικά του στόχου δαπανών. Είναι οι δαπάνες μείον τα έσοδα που παίρνεις από την Ευρώπη και τι κάνεις; Ο προϋπολογισμός επηρεάζεται σε ποια περίπτωση; Αν τα δαπανήσεις χωρίς να τα εισπράξεις. 

Άρα, να το πω έτσι. Καλά δεν υπάρχει ενδεχόμενο τέτοιο. Νομίζω και μετά την τελευταία αναθεώρηση δεν υπάρχει τέτοιο ενδεχόμενο, αλλά είναι πολύ δύσκολο. Αλλά ας πούμε στο υποθετικό σενάριο ότι χάνεις κάποια ευρώ, κάποιο ποσό, δεν το δαπανάς. Αν το δαπανήσεις, μετά είναι από δικούς σου πόρους. Αυτό. Αυτή είναι η διαφορά.

Κ.ΚΕΤΣΙΕΤΖΗΣ: Θα επιμείνω λίγο στις δαπάνες και στην πορεία των πρωτογενών δαπανών. Θέλω να κάνω μια ερώτηση. Επειδή είπατε και εσείς όπως είναι η εικόνα σήμερα, θα ήθελα να ρωτήσω από την εκτέλεση του '25, δεν υπάρχει κάποιο ποσοστό των εσόδων το οποίο θα μπορέσει να χαρακτηριστεί μόνιμου διαρθρωτικού χαρακτήρα και να μπορέσει να ανοίξει το δρόμο; Και ρωτάω κυρίως αυτό κύριε Υπουργέ, γιατί υπάρχουν και κάποιες εκκρεμότητες τις οποίες έχουν αφήσει και κυβερνητικά στελέχη, όπως μέτρα για το στεγαστικό επιπλέον, ή το βιομηχανικό ρεύμα, πράγματα τα οποία περιμένουμε να ανακοινωθούν. Ευχαριστώ.

Θ. ΠΕΤΡΑΛΙΑΣ: Κατ’ αρχήν να αναφέρω ότι όλα τα έσοδα μέχρι και τον Οκτώβριο έχουν ποσοστικοποιηθεί, έχουν συμφωνηθεί και με την Κομισιόν και ό,τι μπορούσε να μετρήσει ως DRM που λέμε, ενεργητικό μέτρο εσόδων, έχει μπει. 

Άρα και η προβολή του έτους. Άρα δεν περιμένουμε κάτι ουσιαστικό από εκεί. Έχουμε πραγματικά κάνει πάρα πολλή δουλειά για να καταφέρουμε να ανακοινώσουμε και να υλοποιήσουμε όλα αυτά τα μέτρα. Έχουν μπει μέσα. Τώρα για μέσα στο '26, αν έρθουν κάποια άλλα μέτρα, κάποια άλλα έσοδα ενεργητικά, είναι άλλο.

Αλλά του '25 έχουν ουσιαστικά μπει μέσα στην εκτίμηση μέχρι και του Οκτωβρίου τα στοιχεία. Δηλαδή τι να λέμε!

Κ. ΠΙΕΡΡΑΚΑΚΗΣ: Εγώ θα πω μια φράση σε αυτό. Ό,τι βλέπετε εδώ είναι πλήρως αποτυπωμένο στους αριθμούς στο πλαίσιο συγκεκριμένου χώρου, όπως υφίσταται και όπως και εσείς πολύ σωστά τον διαβάζετε. 

Άρα, αντιλαμβάνομαι ότι ψάχνετε την είδηση. Δεν πρόκειται όμως αυτή η είδηση να δοθεί σήμερα υπό την έννοια που τη ρωτάτε. Εγώ θα πω μόνο ότι και ο Πρωθυπουργός έχει αποδείξει ότι έχει τη βούληση για ενεργό στήριξη της κοινωνίας όποτε και αν απαιτείται και το οικονομικό επιτελείο έχει αποδείξει ότι μπορεί να δρα καινοτόμα και ευέλικτα. Παρόλα αυτά, τα στοιχεία, ο χώρος, είναι όλα αυτά που αποτυπώνονται σήμερα εδώ σε αυτή την παρουσίαση και σε αυτό το κείμενο. Και μένουμε σε αυτά για την ώρα.

Κ. ΠΛΑΝΤΖΟΣ: Ευρύτερα όμως από το θέμα του προϋπολογισμού, ήθελα να ρωτήσω με βάση και τις επιδόσεις προφανώς των προϋπολογισμών των τελευταίων ετών, έχει αναπτυχθεί μια σειρά δημοσιευμάτων που φέρουν το πρόσωπό σας, κύριε Υπουργέ, κύριε Πιερρακάκη, για υποψήφιο για τη θέση του Προέδρου του Eurogroup. Εάν μπορείτε να σχολιάσετε για τα δημοσιεύματα και αν υπάρχει διαδικασία που κινείται σε αυτή την κατεύθυνση. Ευχαριστώ.

Κ. ΠΙΕΡΡΑΚΑΚΗΣ: Τέσσερις σκέψεις θα μοιραστώ με αφορμή την ερώτησή σας. 

Πρώτη σκέψη: Είναι εξαιρετικά τιμητικό νομίζω για τη χώρα μας, αν το σκεφτεί κανείς δέκα χρόνια μετά το ρίσκο της Ελλάδας να φύγει παραλίγο από το ευρώ -  όπου υπήρχε για πολλούς από εμάς η έννοια «μένουμε Ευρώπη» -  το πώς αναδύεται το όνομα της Ελλάδος ως μιας υποψήφιας χώρας για την προεδρία ενός τόσο σημαντικού ευρωπαϊκού θεσμού όπως το Eurogroup. Ενός θεσμού,  που και στη χώρα μας τα δύσκολα χρόνια, βιώσαμε τον ρόλο τον οποίο παίζει. 

Και αυτό από μόνο του εγώ θα έλεγα ότι είναι τιμητικό. Δείχνει την τεράστια απόσταση που έχει διανύσει η χώρα αντικειμενικά. Και μόνο που υπάρχει αυτή η συζήτηση - και σίγουρα είναι κάτι το οποίο μας ικανοποιεί -  μας δίνει συνολικά ώθηση για να κάνουμε ακόμα περισσότερες αλλαγές, να πάμε τη χώρα μας ακόμα περισσότερο μπροστά. 

Η δεύτερη σκέψη αφορά τον απερχόμενο Πρόεδρο, τον Paschal Donohoe, ο οποίος ήταν ένας εξαιρετικός Πρόεδρος του Eurogroup, ένας φίλος και για τη χώρα μας, εγώ θα σας πω, και ένας προσωπικός μου φίλος. Τον εκτιμούμε πάρα πολύ, έπαιξε καταλυτικό ρόλο συνολικά για την Ευρώπη με τον τρόπο ηγεσίας του, με διαπραγματεύσεις οι οποίες πολλές φορές δεν γίνονται με ανοιχτές τις κάμερες, αλλά με ζητήματα τα οποία πρέπει να λυθούν όχι απλώς σε ώρες, αλλά σε λεπτά. Ο Paschal έπαιξε αυτό το ρόλο καταλυτικά και σημαντικά και θέλω να το υπογραμμίσω. 

Τρίτον, το Eurogroup παίζει πάρα πολύ μεγάλο ρόλο. Εμείς το μάθαμε,  στην Ελλάδα ξέρετε περισσότερο, τα δύσκολα χρόνια των Μνημονίων. Παίζει έναν τεράστιο ρόλο για το πώς θα πάει η Ευρώπη συνολικά μπροστά. Έχουμε αυτή τη στιγμή μπροστά μας ανοιχτά άπειρα ζητήματα, με πιο χαρακτηριστικό την Ένωση

Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων, αυτό που παλιά λέγαμε Ένωση Κεφαλαιαγορών, Τραπεζική Ένωση, όλα αυτά συναπαρτίζουν την Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων. Έχει πάρα πολλές άλλες μεταρρυθμίσεις που πρέπει να γίνουν συνολικά στις οικονομίες των χωρών της Ευρωζώνης. Οι τεχνολογικές αλλαγές παίζουν πλέον τεράστιο ρόλο στην οικονομία, το πώς τα ενσωματώνουμε, λοιπόν, αυτά στον μεταξύ μας διάλογο, στην οργάνωση αυτών των συζητήσεων, τι κάνει το ECOFIN, τι κάνει το Eurogroup, πώς αυτά τα δύο δρουν συμπληρωματικά και όχι εναλλακτικά, όλα αυτά είναι θέματα που πρέπει όλοι οι Υπουργοί

Οικονομικών το επόμενο διάστημα να τα συζητήσουμε. 

Και εδώ θα σας πω ότι η Ελλάδα έχει μια πολύ μεγάλη αξιοπιστία στο τραπέζι λόγω της μεγάλης πορείας που έχουμε διανύσει και που περιεγράφη πριν και από εσάς στην ερώτησή σας. Λένε σε μια φράση που είναι για νέους συγγραφείς μια σύσταση: «Δείξε, μη λες». Εμείς δείξαμε όλα αυτά τα χρόνια, όχι μόνο σε δημοσιονομικό επίπεδο και σε μεταρρυθμιστικό επίπεδο, ειδικά για την Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων, εγώ θα σας πω ότι καλά-καλά χθες η κίνηση που ολοκληρώθηκε με τη Euronext είναι μεγάλο κομμάτι, είναι μια ψήφος εμπιστοσύνης δική μας προς την Ένωση Αποταμιεύσεων και Επενδύσεων. 

Οι κινήσεις που γίνονται στο τραπεζικό σύστημα, το ίδιο. Πιστεύουμε σε μια μεγαλύτερη ενιαία Ευρώπη και το δείχνουμε στο πεδίο. Και έτσι, ανεξάρτητα από το εδώ και το τώρα αυτής της συζήτησης, αυτό παίζει μεγάλο ρόλο για την ελληνική θέση συνολικά στο πώς όλα αυτά τα ζητήματα και όλες αυτές οι μεταρρυθμίσεις θα εξελιχθούν. 

Τέταρτη παρατήρηση και τελευταία: οποιαδήποτε άλλη συζήτηση είναι εξαιρετικά πρόωρη. Θα υπάρξουν διαδικασίες, θα υπάρξουν αρχαιρεσίες, θα γίνουν οι σχετικές διαβουλεύσεις του Eurogroup σε επίπεδο Υπουργών Οικονομικών, θα γίνουν de facto διαβουλεύσεις σε επίπεδο ηγετών κρατών και Κυβερνήσεων, και εμείς θα έχουμε και μια συζήτηση εντός του Ευρωπαϊκού Λαϊκού Κόμματος. 

Όταν φτάσει εκείνη η ώρα, θα είμαστε σε θέση να πούμε περισσότερα. Αυτό που μπορώ να σας πω είναι ότι για εμάς τώρα σημασία έχει να κάνουμε τη δουλειά μας, να την κάνουμε καλά. Σήμερα είμαστε εδώ για να συζητήσουμε έναν προϋπολογισμό που είναι τόσο κοινωνικός όσο και αναπτυξιακός και αντανακλά όλες αυτές τις κατακτήσεις που ανέφερα πριν και αντανακλά και τις προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας και την πολλή δουλειά που εκκρεμεί ακόμη να γίνει. 

Οπότε θα το αφήσουμε εκεί για την ώρα και θα πω ότι η ελληνική οικονομία συνεχίζει και κινείται με αυτοπεποίθηση και το ίδιο θα πρέπει να γίνει συνολικά στην Ευρώπη. 

Κ. ΔΑΥΛΟΣ: Συγχωρέστε με μετά από όλη αυτή την ευρωπαϊκή λογική που εγώ θα σας φέρω πιο χαμηλά πίσω στην Ελλάδα, ίσως επειδή δεν έχω δει τα στοιχεία ακόμα, αλλά δεν άκουσα κάτι για την Τοπική Αυτοδιοίκηση. Γκρινιάζει η Τοπική Αυτοδιοίκηση ότι τους στέλνετε -το κράτος, όχι εσείς- υποχρεώσεις και δεν στέλνει και τις ανάλογες δαπάνες, προκειμένου να τις φέρουν εις πέρας. Τι έχετε να πείτε γι' αυτό; Ευχαριστώ πολύ.

Θ. ΠΕΤΡΑΛΙΑΣ: Βεβαίως, κατ' αρχήν έχει επικοινωνηθεί με την Τοπική Αυτοδιοίκηση, έχουμε σημαντική αύξηση και το '25 και το '26 στους ΚΑΠ θα δείτε μέσα στον προϋπολογισμό τα ποσά. Έχουν επικοινωνηθεί, τα γνωρίζουν και οι Δήμοι και οι φορείς. Αυτοί καλύπτουν πλήρως τις αυξήσεις δημοσιονομικού κόστους και άλλα προγράμματα όπως το «Βοήθεια στο σπίτι», μεταφορά μαθητών για τις Περιφέρειες κτλ., έχουμε αναλύσει πάρα πολύ τα στοιχεία και μάλιστα θα δείτε και ένα άλλο στοιχείο, αυξάνεται και το πλεόνασμα των ΟΤΑ του χρόνου. Γιατί και αυτή η χορήγηση για να καλύψει πλήρως, να θυμίσω ότι κάναμε πλήρη κάλυψη του τέλους ταφής, ληξιπρόθεσμα έκτακτη δόση, πέρυσι. Φέτος έχουμε διαδοχικές αυξήσεις έκτακτων ενισχύσεων μέσω των ΚΑΠ και θα δείτε και την αύξηση των ΚΑΠ στα στοιχεία του προϋπολογισμού που είναι πάνω από 100 εκατομμύρια για το 2026 σε σχέση με το 2025.

Γ. ΠΑΠΠΟΥΣ: Για να το κάνουμε καθαρό: το 2026 μηδέν χώρος, το 2027 γύρω στο 1 με 1,1 δισ. και το 2028 άλλα 300 εκατομμύρια ευρώ; Αν η Commission δεχθεί ότι τα μέτρα φοροδιαφυγής αποδίδουν περισσότερο, θα δημιουργηθεί και περισσότερος χώρος και πότε; 

Θ. ΠΕΤΡΑΛΙΑΣ: Ο χώρος για το 2026, ξαναείπαμε, αυτή τη στιγμή η προβολή είναι ότι τον έχουμε εξαντλήσει με βάση το δείκτη δαπανών. Από εκεί και πέρα, αν έχουμε περισσότερα ενεργητικά μέτρα εσόδων και μειώσουμε δαπάνες σε άλλους τομείς, μπορείς να μεταφέρεις το μείγμα πολιτικής σου ουσιαστικά. 

Τώρα, για να ξέρουμε πώς δουλεύει, πρέπει είτε να έχεις περισσότερα ενεργητικά μέτρα εσόδων, είτε μείωση άλλων δαπανών. Αυτό είναι, έτσι δουλεύει ο δείκτης. 

Τώρα, ξαναλέω, δεν είπε κανείς για 1 δισ. ευρώ, για να είμαστε ξεκάθαροι. Τα λόγια μου είναι πολύ προσεκτικά: έως 800 – 900 εκατομμύρια και δεν είναι μόνο για μέτρα. Είναι για αυξήσεις επενδύσεων του κράτους και πιθανώς και κάποια νέα μέτρα. Έχουμε ήδη 2 δισ. ευρώ μέτρα εξαγγείλει για το '27, να είμαστε πολύ προσεκτικοί τι λέμε. 

Και επίσης θέλω να ξέρετε ότι και την επόμενη εβδομάδα η Commission που θα βγάλει το Autumn Package έτσι λέγεται, δείτε και το δείκτη δαπανών που υπολογίζει και θα καταλάβετε ότι βρισκόμαστε στο όριο. 

Γ. ΨΑΡΟΠΟΥΛΟΣ: Ευχαριστούμε πολύ για την παρουσίαση, πολλά πράγματα φαίνονται να βαίνουν καλώς. Θέλω να ρωτήσω τον κ. Υπουργό για ένα δομικό θέμα του προϋπολογισμού, όχι για τις άμεσες πολιτικές επιλογές. Περίπου τα 2/3 του προϋπολογισμού είναι για τις κοινωνικές δαπάνες και τους μισθούς του Δημοσίου και μόλις το 1/3 δίνεται στους πιο παραγωγικούς τομείς. 

Θέλω να ρωτήσω πώς βλέπετε την επίδραση αυτού του φαινομένου, ποια είναι η επίδραση του φαινομένου αυτού στον ρυθμό ανάπτυξης και πώς βλέπετε να διαμορφώνεται αυτή η δυναμική διαχρονικά. Η διαχρονική πορεία των συντάξεων που είδαμε, δεν είναι ευνοϊκή. 

Και μια ερώτηση για τον κ. Πετραλιά. Επειδή οι Ηνωμένες Πολιτείες δεν συνεισφέρουν πλέον στην Άμυνα της Ουκρανίας, η Commission έχει ζητήσει από τα κράτη - μέλη να δουν πώς θέλουν να χρηματοδοτήσουν και να συνεισφέρουν 90 δισ. για τα επόμενα δύο χρόνια, τουλάχιστον. Η ελληνική συμμετοχή έχει συνυπολογιστεί; Ευχαριστώ.

Θ. ΠΕΤΡΑΛΙΑΣ: Κατ' αρχήν ως προς το δεύτερο κομμάτι, γνωρίζουμε τις προτάσεις, έχει δώσει τρία options η Commission για να επιλέξουν τα κράτη – μέλη.  Ουσιαστικά, άμα δείτε τα δύο από αυτά -μάλλον είναι τέσσερα options, η δεύτερη option έχει δύο κατηγορίες- είναι δάνεια χωρίς να έχουν άμεσο δημοσιονομικό αποτέλεσμα, δεν επηρεάζουν δηλαδή δημοσιονομικά άμεσα. Ειδικά η τρίτη option, που είναι τα repatriation loans, ξέρετε σε τι αναφέρεται, είναι δάνεια χωρίς να επηρεάζουν το δημοσιονομικό αποτέλεσμα. Αυτό είναι μια διαβούλευση την οποία θα δούμε πώς θα εξελιχθεί. 

Αυτή τη στιγμή στις προβλέψεις του προϋπολογισμού, να πω κάτι γι' αυτό, μπαίνουν τα EU contributions έτσι λέγεται οι αποδόσεις που δίνει η Ελλάδα στην Ευρωπαϊκή Ένωση με βάση τον ευρωπαϊκό προϋπολογισμό 2026 που ψηφίστηκε αυτές τις ημέρες. Αυτές, όπως θα δείτε, εξαιτίας και της αποπληρωμής του Ταμείου Ανάκαμψης από την Ευρώπη και των υποχρεώσεων που έχουμε από τα άλλα προγράμματα του MFF και της Ουκρανίας, είναι περίπου 450 εκατομμύρια παραπάνω του '26 από το '25 οι αποδόσεις της Ελλάδος προς την Ευρώπη. 

Άρα, έχουν ληφθεί υπόψη οι προβλέψεις του προϋπολογισμού της Ευρωπαϊκής Επιτροπής, που με βάση το ΑΕΠ κάθε χώρας, ξέρει πόσα πρέπει να δώσει. Αυτό μπαίνει μέσα και αυτή είναι και η πρόβλεψη. 

Τώρα, αν γίνει κάποια άλλη συμφωνία για επιπλέον χρηματοδότηση της Ουκρανίας, θα ληφθεί σε κεντρικό επίπεδο της Ευρώπης και θα δούμε τις κατανομές μεταξύ χωρών, αλλά υπάρχουν και επιλογές που δεν έχουν δημοσιονομική επιβάρυνση άμεση. 

Όσον αφορά τα 2/3 τώρα που έχουμε πλήρη εικόνα του προϋπολογισμού, κοιτάτε τα 80 δισ. ευρώ του Κρατικού Προϋπολογισμού. Σας ανέφερα γενικές δαπάνες του κράτους, είναι 130 δισ. ευρώ. Οι συντάξεις, λοιπόν, είναι 35 δισ. ευρώ και οι μισθοί των δημοσίων υπαλλήλων είναι 24-25 δισ. ευρώ. Άρα είμαστε στα 60 δισ. ευρώ από τα 130 δισ. ευρώ  αυτά τα δύο που αναφέρετε. Για να έχουμε την εικόνα, γιατί πολλοί κοιτάνε μόνο τις δαπάνες του κράτους, δεν κοιτάνε των φορέων από κάτω, τα Νοσοκομεία είναι από κάτω στους από κάτω πίνακες και πρέπει να δεις τα 130 δισ. ευρώ. Άρα ναι, το δημογραφικό είναι ένα πρόβλημα ….

Γ. ΨΑΡΟΠΟΥΛΟΣ: Συγνώμη, το μέτρησα σε σύγκριση με το κομμάτι του προϋπολογισμού που βγαίνει από τον Έλληνα φορολογούμενο, που είναι τα 98.

Θ.ΠΕΤΡΑΛΙΑΣ: Ναι, κεντρική διοίκηση. Γενικά τα έσοδα του προϋπολογισμού τα συνολικά είναι 129 δισ. και οι δαπάνες 130. Σας λέω την εικόνα. Από την οποία 35 δισ. ευρώ και 25 δισ. ευρώ, τα 60 δισ. ευρώ περίπου είναι οι μισθοί και οι συντάξεις.

Κ. ΠΙΕΡΡΑΚΑΚΗΣ: Εγώ να συμπληρώσω σε σχέση με αυτό στην ευρύτερη εικόνα, γιατί σας ανέφερε ο Υφυπουργός τα στοιχεία σε σχέση με το ποιος είναι ο παρονομαστής, όπως τον αποτυπώνουμε εμείς στον προϋπολογισμό. Θα σας έλεγα ότι υπάρχουν ευρύτερα στοιχεία για την ελληνική οικονομία τα οποία μας ικανοποιούν, στοιχεία τα οποία νιώθουμε ότι έχουμε βελτιώσει πολύ τις επιδόσεις μας και στοιχεία τα οποία συνιστούν προκλήσεις που έχουμε μπροστά μας, αν έπρεπε να τα χωρίσω σε τρεις κατηγορίες. 

Η Ελλάδα έχει πετύχει μια πολύ μεγάλη δημοσιονομική διόρθωση, νομίζω αυτό είναι αδιαμφισβήτητο και από τον πιο σκληρό κριτή που έχει κανείς απέναντί του. Αυτό βιώνουμε πανευρωπαϊκά στις συζητήσεις που κάνουμε, είτε μιλάμε για τα πλεονάσματα, είτε μιλάμε για την αποκλιμάκωση του χρέους. Αυτό που λέγαμε το 2008, αλλαγή του παραγωγικού μοντέλου που πρέπει να γίνει στην Ελλάδα, το μοντέλο που απέτυχε το 2008, ποιο ήταν; Αυτό που είναι τελείως βασισμένο στην κατανάλωση. 

Άρα, τι λέγαμε τότε; Πρέπει να αυξηθούν οι επενδύσεις προς ΑΕΠ και πρέπει να αυξηθούν οι εξαγωγές προς ΑΕΠ. Αυτό σας απαντώ ότι είναι σε μια διαδικασία επίλυσης χωρίς να έχει επιλυθεί πλήρως. Δηλαδή, εξαγωγές προς ΑΕΠ 2008 ήταν κάπου στο 20%, τώρα είμαστε χοντρικά στο 42% το τελευταίο διάστημα. Ο ευρωπαϊκός μέσος όρος είναι στο 51%, άρα καλύπτουμε την απόσταση, αλλά δεν την έχουμε καλύψει πλήρως. Επενδύσεις προς ΑΕΠ το ίδιο με πολύ καλές επιδόσεις, ήταν 11% το 2019, 21% ευρωπαϊκός μέσος όρος. 

Έχουμε δύο τεράστιες προκλήσεις μπροστά μας, τις οποίες καλούμαστε να υπερβούμε και οι οποίες αλληλεπιδρούν μεταξύ τους. Υπάρχει μια πρόκληση που είναι αυτή που είπε ο Υφυπουργός στο δημογραφικό. Γιατί; Γιατί η κάμψη στον πληθυσμό επιβραδύνει την οικονομική επίδοση, όχι μόνο σε εμάς, είναι συνολικό ευρωπαϊκό πρόβλημα. Και αυτό έρχεται και αλληλεπιδρά με την πρόκληση παραγωγικότητας, υπό την έννοια του ότι θέλουμε διαρκώς να βελτιώνουμε την παραγωγικότητα στην οικονομία για να μπορεί να υπερβαίνει αυτόν τον αρνητικό άνεμο που έχουμε μπροστά μας από το δημογραφικό. 

Το δημογραφικό όμως είναι ένα πρόβλημα το οποίο ήδη υφίσταται στην Ελλάδα και βλέπετε ότι με δεδομένο το ότι υπάρχει, καταφέρνουμε και κατακτούμε αυτόν τον ρυθμό ανάπτυξης ως πρόβλεψη για του χρόνου. Όταν κάναμε τις ασκήσεις με τον κ. Πετραλιά για τα μέτρα της ΔΕΘ.  βλέπαμε ότι τα μέτρα της ΔΕΘ. θα έχουν πρόσθετη επίδραση στην οικονομία 0,6%. Από το 2,4% που βλέπετε, το 0,6% έρχεται από τα μέτρα της ΔΕΘ. Αυτό γιατί σας το αναφέρω; Και τα μέτρα της ΔΕΘ. έχουν το δημογραφικό στον πυρήνα τους. Ποτέ κανείς μας δεν θα τολμούσε να ισχυριστεί ότι μια φορολογική μεταρρύθμιση θεραπεύει το δημογραφικό πρόβλημα στην ελληνική ή και σε οποιαδήποτε οικονομία. 

Αλλά όπως έλεγα τότε, αναγνωρίζει το πρόβλημα και συμβάλλει στη διαχείριση του προβλήματος. Και αναφέρω το 0,6% για έναν πρόσθετο λόγο πέρα από τη στόχευση: Για το ότι είναι στο χέρι μας πολλά πράγματα που κάνουμε, είτε πρόκειται για κάθετες κλαδικές μεταρρυθμίσεις, είτε πρόκειται για οριζόντιες πολιτικές στη φορολογία, είτε πρόκειται για διασυνοριακές συγχωνεύσεις και εξαγορές, οι οποίες μπορούν να παίξουν πάρα πολύ θετικό ρόλο στην ανάπτυξη και στην προσέλκυση επενδύσεων, στο χέρι μας είναι να δημιουργούμε την ανάποδη κίνηση, τον ανάποδο άνεμο και να σηκώνει τον στόχο της ανάπτυξης στη χώρα μας. 

Άρα υπάρχουν προβλήματα που έχουμε μπροστά μας, όπως αυτό που περιγράφετε. Αν με ρωτάτε αν με προβληματίζει, ήταν η ερώτησή σας, η δουλειά μου είναι να με προβληματίζει. Προφανώς όλα τα προβλήματα τα οποία υπάρχουν μπροστά μας, μας προβληματίζουν. Η δουλειά μας επίσης όμως είναι να μην τα καταγράφουμε απλώς, να δημιουργούμε τις αντίρροπες δυνάμεις και τις αντίρροπες προϋποθέσεις. Κατ' αρχήν αυτό το κείμενο το κάνει. 

Κατά δεύτερον, όλες οι μεταρρυθμίσεις που έχουν γίνει συνολικά στο τρίγωνο: δημοσιονομική εξυγίανση - τραπεζική εξυγίανση - μεταρρυθμίσεις στο σύνολο της οικονομίας, πάνε προς αυτή την κατεύθυνση. Αυτό πάνε να θεραπεύσουν στο μέγιστο δυνατό βαθμό. Νομίζω ότι είμαστε σε καλό δρόμο. Επίσης νομίζω ότι η πρόκληση μπροστά μας είναι μεγάλη, πρέπει να συνεχίσουμε.

Ν. ΜΠΑΣΔΕΚΗ: Για τους χαμηλόμισθους πολίτες που ζουν με 900 ευρώ το μήνα, πόσο τοις εκατό πιστεύετε ότι μπορείτε να βελτιώσετε την οικονομική τους δυνατότητα το 2026; 

Θ. ΠΕΤΡΑΛΙΑΣ: Έχουμε στη σελ. 195 του προϋπολογισμού τη μείωση του ποσοστού φτώχειας ανά κατηγορία πολίτη, το αναφέραμε και στη συζήτηση του προσχεδίου στη Βουλή και έχει ενδιαφέρον. Το μέσο ποσοστό φτώχειας είναι 16,9% στη χώρα, αυτά είναι τα στοιχεία αυτή τη στιγμή, η βάση μας. Ο νέος, όμως,15 έως 21 ετών, έχει ποσοστό φτώχειας 22%. Αυτό το 22% θα μειωθεί κατά 2,2% με τις φορολογικές παρεμβάσεις και τα μέτρα που παίρνουμε σε αυτόν τον Προϋπολογισμό, με την αύξηση του κατώτατου.

Σε κάποιον με δύο παιδιά και ποσοστό φτώχειας 15%, ο μέσος όρος θα μειωθεί κατά 1,5%. Σε οικογένειες με τρία ή περισσότερα παιδιά, όπου το ποσοστό φτώχειας είναι υψηλότερο, στο 24,8%, θα υπάρξει μείωση κατά 3,3%. Δείτε το στη σελ. 195 έχει ενδιαφέρον, ήταν και στο draft budgetary plan τα σχετικά ποσοστά. 

Θέλω να αναφέρω μια παρατήρηση σε σχέση με πριν. Στο πολυετές δημοσιονομικό προγραμματισμό που θα δείτε και την άλλη εβδομάδα, πέρα από το βασικό του στοιχείο που είναι η μείωση του χρέους, το 119% για το 2029 είναι εντυπωσιακό ποσοστό. Να θυμίσω ότι στο μεσοπρόθεσμο που δημοσιεύσαμε πέρυσι, υπολογίσαμε ποσοστό 130%, όχι εμείς αλλά η Commission. Το 2029 θα είναι τεράστια η πτώση και θα είναι ακριβώς αποτέλεσμα της μείωσης των spreads. Θα δείτε και άλλες διαφορές, έχει μειωθεί πολύ η δαπάνη των τόκων. Γιατί έχει μειωθεί η δαπάνη των τόκων; Γιατί κάνουμε πληρωμές στον GLF. Αυτό βελτιώνει το συνολικό αποτέλεσμα και μειώνει το χρέος. Άρα, όλο αυτό δουλεύει εξαιρετικά αυτή τη στιγμή. 

Και καλύτεροι ρυθμοί ανάπτυξης σε σχέση με αυτούς που προβλέπουμε στο μεσοπρόθεσμο. Να θυμίσω λίγο τα νούμερα, γιατί και η Επιτροπή έβγαλε τη Δευτέρα πρόβλεψη για το 2027, 1,7% αν θυμάστε ρυθμό ανάπτυξης προέβλεψε στις φθινοπωρινές. Η αλήθεια είναι ότι όντως το 2027, υπό την προϋπόθεση του τέλους του Ταμείου Ανάκαμψης  το οποίο όντως περιορίζει τους ρυθμούς σε όλες τις χώρες της Ευρώπης που έχουν αντίστοιχα μεγάλα προγράμματα-  έχει το λεγόμενο cliff effect .

Ωστόσο, θέλω να αναφέρω κάτι. Σε σχέση με τις προβλέψεις του μεσοπρόθεσμου, εμείς υιοθετούμε αυτές τις προβλέψεις της Commission, παρόμοια μοντέλα χρησιμοποιούμε κι εμείς, τα quest models, να θυμίσω στο μεσοπρόθεσμο προβλέπαμε και εμείς και η Commission 1,5% για το ’25. Έχει αυξηθεί η βάση και προβλέπαμε και για το ’28 πολύ πιο κάτω, 1,3%, και 0,4% για το ’29. Θα δείτε λοιπόν ότι είναι μακροχρόνιες προβλέψεις, ναι, και δεν περιλαμβάνουν και νέα μέτρα πολιτικής. Προφανώς με το που θα μπουν νέα μέτρα πολιτικής, όπως και τώρα που αυξήθηκε το ΑΕΠ, θα αυξηθεί και η πρόβλεψη. Κάθε χρόνο θέλει προσπάθεια, κάθε χρόνο θέλει μέτρα για να μένει το ΑΕΠ ψηλά.

Αλλά θα δείτε ότι όλη η καμπύλη, η μακροχρόνια πρόβλεψη έχει ανέβει προς τα πάνω εξ αιτίας των μεταρρυθμίσεων και των πολιτικών που έχουμε κάνει το τελευταίο ένα έτος.

Γ. ΦΩΣΚΟΛΟΣ: Υπάρχει πρόβλεψη στον προϋπολογισμό για κονδύλι σχετικά με τη ρύθμιση που θα αφορά στο βιομηχανικό – επιχειρηματικό ρεύμα;

Θ. ΠΕΤΡΑΛΙΑΣ: Για το ρεύμα το έχουμε αναφέρει, προβλέπει ουσιαστικά δαπάνες που κάνει το Υπουργείο Περιβάλλοντος, κατανομή των ρύπων και σημαντικές χρηματοδοτήσεις για τα προγράμματα που έχει. Οπότε αυτό που εξετάζεται από το Υπουργείο Περιβάλλοντος, είναι βασικά δική του η πρωτοβουλία πως θα κατανείμει μεταξύ των επιλογών που έχει τα δικαιώματα ρύπων και τα προγράμματα που έχει τα συγχρηματοδοτούμενα, πως θα κατανείμει μεταξύ των προγραμμάτων και πως θα δώσει μεγαλύτερη βάση στο βιομηχανικό ρεύμα ή σε κάποιο άλλο πρόγραμμα. Οπότε εκεί είμαστε. Αλλά είναι πρωτοβουλία του Υπουργείου Περιβάλλοντος καθαρά.