Εκσυγχρονίστε και αναβαθμίστε τη ψηφιακή υποδομή του λογιστικού σας γραφείου!

Μάθετε περισσότερα

Ο φορολογικός σας σύμβουλος! Αποκτήστε πρόσβαση στη γνώση από €8,33/ μήνα.

Μάθετε περισσότερα

Σύνταγμα

ΣΥΝΤΑΓΜΑ ΤΗΣ ΕΛΛΑΔΑΣ

ΠΡΟΛΟΓΟΣ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΟΥ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

Τον Ιούλιο του 1974 η Ελλάδα εξήλθε από την επτάχρονη δικτατορία που την απέκοψε από το ευρωπαϊκό γίγνεσθαι και ανέκοψε τη γενικότερη εξέλιξή της σε όλους τους τομείς.

Πριν από την άσκηση συντακτικής εξουσίας από την Ε’ Αναθεωρητική Βουλή, διεξήχθη το δημοψήφισμα της 8ης Δεκεμβρίου 1974, με το οποίο ο Λαός, με μεγάλη πλειοψηφία, επέλεξε ως μορφή του δημοκρατικού πολιτεύματος την αβασίλευτη Δημοκρατία. Στην Ε’ Αναθεωρητική Βουλή ανατέθηκε η αποστολή της διαμόρφωσης των σύγ­χρονων χαρακτηριστικών του δημοκρατικού πολι­τεύματος στο πλαίσιο του νέου Συντάγματος της Χώρας.

Ένα χρόνο μετά την κατάρρευση της δικτατο­ρίας, η ψήφιση του Συντάγματος του 1975, το οποίο είχε ως εμπνευστή τον Κωνσταντίνο Καραμανλή και αρχιτέκτονα τον Κωνσταντίνο Τσάτσο, επι­σφράγισε την επάνοδο της δημοκρατίας στον Τόπο που τη γέννησε.

Διαπνεόμενο από τις αρχές του κράτους δικαί­ου και του κοινωνικού κράτους και ανάγοντας τον σεβασμό της αξίας του ανθρώπου σε πρωταρχική υποχρέωση της πολιτείας, το Σύνταγμα του 1975 εξέφρασε με πληρότητα το κεκτημένο του μεταπο­λεμικού ευρωπαϊκού συνταγματισμού, προς τον οποίο επιτέλεσε πραγματικό άλμα, αν ληφθεί υπόψη η θεσμική υστέρηση της Χώρας σε πολιτεια­κό επίπεδο κατά τις πρώτες δεκαετίες που ακολού­θησαν τον Β’ παγκόσμιο πόλεμο.

Επιλέγοντας ως πολίτευμα την «προεδρευομένη κοινοβουλευτική δημοκρατία», ο συντακτικός νομοθέτης όχι μόνο εφάρμοσε την επιλογή και εντολή του Λαού ως προς τη μορφή του δημοκρατι­κού πολιτεύματος αλλά και, ανταποκρινόμενος στα διδάγματα της πρόσφατης ιστορίας του Τόπου, προσέδωσε ιδιαίτερη έμφαση στον αιρετό χαρα­κτήρα του αξιώματος του αρχηγού του Κράτους. Ταυτοχρόνως, εφοδίασε τον καταστατικό χάρτη της Χώρας με πλέγμα θεμελιωδών δικαιωμάτων που τον κατέταξαν μεταξύ των πλέον σύγχρονων ευρωπαϊκών συνταγμάτων. Ώστε ατομικές ελευθε­ρίες και κοινωνικά δικαιώματα να προστατεύονται κατά τρόπο πλήρως ανταποκρινόμενο στις απαιτή­σεις του φιλελεύθερου, δημοκρατικού και κοινωνι­κού κράτους, όπως αυτό νοείται πλέον στην εποχή μας.

Ήδη, ο καταστατικός χάρτης της Χώρας συμπλήρωσε τριάντα τρία χρόνια πλαισίωσης ομα­λού πολιτικού βίου, κατά τη διάρκεια του οποίου οι πολιτικές δυνάμεις συνέβαλαν καθοριστικά στην εμπέδωση του συστήματος αξιών της φιλελεύθερης και κοινωνικά προσανατολισμένης κοινοβουλευτι­κής δημοκρατίας.

Στο διάστημα αυτό, το Σύνταγμα του 1975 γνώ­ρισε τρεις αναθεωρήσεις. Η πρώτη (1986), ένδεκα χρόνια μετά τη θέση του σε ισχύ, υπήρξε περιορι­σμένη, καθώς επικεντρώθηκε στον θεσμό του Προ­έδρου της Δημοκρατίας, του οποίου περιόρισε σημαντικά τις εξουσίες ως ρυθμιστή του πολιτεύμα­τος.

Η δεύτερη (2001), δέκα πέντε χρόνια αργότε­ρα, ιδιαίτερα εκτεταμένη, αποτέλεσε, κατά σημα­ντικό μέρος της, προϊόν της συναίνεσης ιδίως των δύο μεγάλων κομμάτων της εθνικής αντιπροσωπεί­ας. Οι καινοτομίες που υιοθετήθηκαν εστιάζονται, κατά μεγάλο ποσοστό, στη διεύρυνση της προστα­σίας των ατομικών δικαιωμάτων, την ενίσχυση των θεσμών του κοινωνικού κράτους, την αναβάθμιση της τοπικής αυτοδιοίκησης, την προσαρμογή στην πραγματικότητα των σχετικών προς την ανάδειξη στο βουλευτικό αξίωμα κωλυμάτων και ασυμβιβά­στων με λήψη υπόψη της νομολογίας του Ανώτατου Ειδικού Δικαστηρίου, τον εκσυγχρονισμό της λειτουργίας της Βουλής, την αναγωγή σε συνταγματι­κό θεσμό των καίριας σημασίας ανεξάρτητων αρχών, την εκτεταμένη μεταρρύθμιση στο πεδίο της Δικαιοσύνης με ιδιαίτερης σημασίας νέα ρύθμιση, αυτήν που προβλέπει την υποχρεωτική παραπομπή διάταξης που κρίνεται αντισυνταγματική από τμήμα του Συμβουλίου της Επικρατείας ή του Αρεί­ου Πάγου ή του Ελεγκτικού Συνεδρίου στην οικεία ολομέλεια, η οποία αποφαίνεται οριστικά.

Η τρίτη αναθεώρηση του Συντάγματος (2008), στην οποία οφείλεται η παρούσα έκδοση, αναγγέλ­θηκε επίσης εκτεταμένη. Κατέληξε, όμως, να περιορισθεί στην υιοθέτηση ολίγων, μόνο, σημείων της πρότασης, για λόγους των οποίων η αποτίμηση ανήκει στη συνταγματική και πολιτική Ιστορία, ενώ μετατέθηκε, λόγω του αυστηρού χαρακτήρα του Συντάγματος, στο απώτερο μέλλον η αντιμετώπιση μείζονος σημασίας ζητημάτων. Μεταξύ των ρυθμί­σεων που έγιναν δεκτές, επισημαίνονται η κατάρ­γηση του επαγγελματικού ασυμβιβάστου, που είχε θεσπισθεί με την αναθεώρηση του 2001, η προσθή­κη των νησιωτικών και ορεινών περιοχών της χώρας στη μέριμνα του κοινού νομοθέτη και της Διοίκησης όταν πρόκειται για τη θέσπιση αναπτυ­ξιακών μέτρων, η πρόβλεψη της δυνατότητας της Βουλής να υποβάλλει, υπό προϋποθέσεις, προτά­σεις τροποποίησης επί μέρους κονδυλίων του προ­ϋπολογισμού αλλά και η πρόβλεψη ειδικότερης διαδικασίας ως προς την παρακολούθηση από τη Βουλή της εκτέλεσης του προϋπολογισμού.

Καθ’ όλο το διάστημα από τη θέση του σε ισχύ, ο καταστατικός χάρτης της Χώρας συνέβαλε, ως διαρκές σημείο αναφοράς, στη διαμόρφωση του πολιτικού συστήματος και την εμπέδωση των δημο­κρατικών θεσμών στη συνείδηση όλων.

ΔΗΜΗΤΡΙΟΣ Γ. ΣΙΟΥΦΑΣ ΠΡΟΕΔΡΟΣ ΤΗΣ ΒΟΥΛΗΣ ΤΩΝ ΕΛΛΗΝΩΝ

ΥΠΟΣΗΜΕΙΩΣΕΙΣ
*** Με τρεις αστερίσκους δηλώνονται τα σημεία της Αναθεώρησης που αναγράφονται στο Ψήφισμα της 27ης Μαίου 2008 της Η’ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων.
** Με δύο αστερίσκους δηλώνονται τα σημεία της Αναθεώρησης που αναγράφονται στο Ψήφισμα της 6ης Απρι­λίου 2001 της Σ’ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων.
* Με έναν αστερίσκο δηλώνονται τα σημεία της Αναθεώρη­σης που αναγράφονται στο Α’ Ψήφισμα της 6ης Μαρτίου 1986 της ΣΤ’ Αναθεωρητικής Βουλής των Ελλήνων.