Η CLEON Conferences & Communications διοργάνωσε την Τετάρτη, 24 Σεπτεμβρίου 2025 στο Divani Caravel Hotel στην Αθήνα, το 5th LAW FORUM ON TAXATION, υπό την αιγίδα των: ΣΕΒ σύνδεσμος επιχειρήσεων και βιομηχανιών, Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος – ΟΕΕ και Ελληνική Συνομοσπονδία Εμπορίου και Επιχειρηματικότητας (ΕΣΕΕ). 

Το συνέδριο ανέδειξε τις εξελίξεις στο φορολογικό περιβάλλον. Ιδιαίτερη έμφαση δόθηκε στη φορολογική συμμόρφωση, η οποία εξετάστηκε όχι μόνο ως υποχρέωση, αλλά και ως δείκτης ESG και επενδυτικό κριτήριο και στην εμπειρία των εταιρειών από την εφαρμογή του συστήματος My Data. Επιπλέον, παρουσιάστηκαν οι δυνατότητες και οι προκλήσεις που φέρνει η τεχνητή νοημοσύνη στην καταπολέμηση της φοροδιαφυγής, καθώς και τα ζητήματα που αφορούν τη φορολόγηση των ηλεκτρονικών πλατφορμών. 

Στην εναρκτήρια ομιλία του στο συνέδριο, ο Γιώργος Πιτσιλής, Διοικητής της Ανεξάρτητης Αρχής Δημοσίων Εσόδων (ΑΑΔΕ), ανέδειξε τα σημαντικά βήματα προόδου του ψηφιακού και οργανωτικού μετασχηματισμού της Αρχής, εστιάζοντας στο νέο Ολοκληρωμένο Κέντρο Εξυπηρέτησης my1521 και στη δέσμευση της ΑΑΔΕ για έναν φορολογικό μηχανισμό δίκαιο, διαφανή και φιλικό προς πολίτες και επιχειρήσεις. Ειδικότερα, επεσήμανε την παρακολούθηση των συναλλαγών σε πραγματικό χρόνο μέσω του myDATA και του Ψηφιακού Δελτίου Αποστολής, τη βελτίωση των δωρεάν εφαρμογών timologio και myDATAapp για την κάλυψη των αναγκών ηλεκτρονικής τιμολόγησης, τη σταδιακή ενσωμάτωση εργαλείων Τεχνητής Νοημοσύνης, καθώς και τις διαρθρωτικές αλλαγές στην Τελωνειακή Υπηρεσία, με έμφαση στην ψηφιοποίηση των διαδικασιών και την κεντρικοποίηση των ελέγχων.

Στη συνέχεια, στον σημαντικό ρόλο του διαρκούς και αμφίδρομου διαλόγου και της συνεργασίας, που υπάρχει – μέσω των ειδικών επιτροπών – από το Οικονομικό Επιμελητήριο Ελλάδος με το υπουργείο Οικονομικών και την ΑΑΔΕ, αλλά και με το υπουργείο Εργασίας και τον ΕΦΚΑ, αναφέρθηκε ο Πρόεδρος του ΟΕΕ, Κωνσταντίνος Κόλλιας. Όπως είπε χαρακτηριστικά, «έχουν φέρει σημαντικά αποτελέσματα, επισπεύδοντας την επίλυση των ζητημάτων, που εντοπίζονται, με πλέον χαρακτηριστική περίπτωση την αποδοχή και νομοθέτηση της πρότασης του Οικονομικού Επιμελητηρίου Ελλάδος για τη θεσμοθέτηση συγκεκριμένης περιόδου υποβολής των φορολογικών δηλώσεων και την επιβολή προστίμων, όταν ένας φορέας αποστέλλει λάθος στοιχεία ή το κάνει σωστά, αλλά με καθυστέρηση».

Η Αθηνά Βουνάτσου, Director, Tax, Investments & Market Operation, SEV- Hellenic Federation of Enterprises, επεσήμανε τη σημασία της φορολογικής πολιτικής ως παράγοντας διατήρησης και επαύξησης της ανταγωνιστικότητας των επιχειρήσεων μέσα σε ένα περιβάλλον διαρκών μεταβολών, τονίζοντας την ανάγκη συνέχισης των μεταρρυθμίσεων με αναπτυξιακό πρόσημο για την κινητοποίηση περισσότερων επενδύσεων.

Αμέσως μετά, στην ομιλία του με τίτλο «Πώς διαμορφώνεται το φορολογικό τοπίο του αύριο στην Ελλάδα – EY Tax Survey 2025», ο Γιάννης Γουλιάς, Tax Partner της EY, παρουσίασε τα ευρήματα της πρώτης μεγάλης έρευνας της EY στην Ελλάδα “Tax Survey 2025”, η οποία καταγράφει τις απόψεις στελεχών επιχειρήσεων που δραστηριοποιούνται στη χώρα μας. Η έρευνα, που ολοκληρώθηκε το Φεβρουάριο 2025, περιλαμβάνει τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι Φορολογικές και Οικονομικές Διευθύνσεις, τους φορολογικούς κινδύνους και τις διαφορές με τις φορολογικές αρχές, καθώς και τις ενδοομιλικές συναλλαγές. Τα αποτελέσματα δείχνουν ότι η συμμόρφωση με τις τεχνολογικές απαιτήσεις της φορολογίας, η υιοθέτηση νέων τεχνολογιών και η εκπαίδευση του ανθρώπινου δυναμικού είναι κορυφαίες προτεραιότητες για τα επόμενα τρία χρόνια. Επιπλέον, η έρευνα αναδεικνύει την αυξημένη έμφαση στις ενδοομιλικές συναλλαγές και τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις στον τομέα αυτό. Οι επιχειρήσεις καλούνται να προσαρμοστούν στις νέες απαιτήσεις και να διαχειριστούν τους φορολογικούς κινδύνους με αποτελεσματικότητα. Η έρευνα της EY καταλήγει σε σημαντικά συμπεράσματα και προτάσεις για τις Φορολογικές και Οικονομικές Διευθύνσεις των επιχειρήσεων στην Ελλάδα. Οι κύριες προτάσεις αφορούν στη δημιουργία ενός αποτελεσματικού πλαισίου ελέγχου της φορολογίας, στην αξιοποίηση της GenAI και των εργαλείων ανάλυσης δεδομένων, στην έμφαση στο ανθρώπινο δυναμικό, στην εξωτερική ανάθεση υπηρεσιών, όπου απαιτείται, και την εφαρμογή του φορολογικού πιστοποιητικού.

Στην συνέχεια, η Κατερίνα Πέρρου, Lawyer – Legal Counsel to the Governor of the IARP - Assistant Professor, National and Kapodistrian University of Athens, πραγματοποίησε ομιλία με τίτλο «Εξελίξεις στην ερμηνεία του γενικού αντικαταχρηστικού κανόνα της ATAD (άρθρο 39 ΚΦΔ)». Η παρουσίαση επικεντρώθηκε στην επισκόπηση της νομολογίας του Δικαστηρίου της Ευρωπαϊκής Ένωσης αλλά και των ελληνικών δικαστηρίων και δικαστηρίων άλλων ευρωπαϊκών κρατών σχετικά με  την εφαρμογή των αντικαταχρηστικών κανόνων που βρίσκονται στις ευρωπαϊκές οδηγίες. Προκύπτει ότι αυξάνεται η συχνότητα εφαρμογής των διατάξεων περί τεχνητών διευθετήσεων από τις φορολογικές αρχές, γεγονός που δημιουργεί πλήθος φορολογικών διαφορών. Ταυτόχρονα παγιώνεται από τα δικαστήρια η θέση ότι δεν αρκεί μόνο η διαπίστωση των αντικειμενικών στοιχείων του αντικαταχρηστικού κανόνα, ήτοι η ύπαρξη τεχνητής διευθέτησης, αλλά απαιτείται και η διαπίστωση της συνδρομής του υποκειμενικού στοιχείου, ήτοι του σκοπού απόκτησης φορολογικού πλεονεκτήματος, το οποίο ο φορολογούμενος δεν δικαιούται.  

Στο πρώτο panel του συνεδρίου με τίτλο «Επίκαιρα φορολογικά θέματα», η Δήμητρα Πάσσιου, LL.M Lawyer - Partner, Saplegal - A.S. Papadimitriou & Partners Law Firm ανέφερε στην ομιλία της με τίτλο «Ψηφιακό τέλος των συναλλαγών» ότι η κατάργηση του τέλους χαρτοσήμου μετά από 100 περίπου χρόνια εφαρμογής του και η εισαγωγή του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής σηματοδοτεί την επιλογή του Έλληνα νομοθέτη να εκσυγχρονίσει το σχετικό πλαίσιο σε συνθήκες ψηφιοποιημένης οικονομίας και με γνώμονα τις ανάγκες των σύγχρονων συναλλαγών. Υπό το νέο καθεστώς, προβλέπονται πλέον ρητά και περιοριστικά οι πράξεις/συμβάσεις που υπάγονται στο ψηφιακό τέλος συναλλαγών γεγονός που ενισχύει την ασφάλεια δικαίου, καθώς περιορίζονται τα περιθώρια ερμηνευτικών δυσχερειών και ασαφειών που χαρακτήριζαν το προηγούμενο καθεστώς.  Ήδη, μετά από 10 μήνες εφαρμογής του Ψηφιακού Τέλους Συναλλαγής, το πρόσημο είναι θετικό παρά του ότι υφίστανται ερμηνευτικές αβεβαιότητες.

Στο ίδιο panel, ο Ελευθέριος Ράντος, Partner, DRYLLERAKIS LAW FIRM, παρουσίασε το νέο πλαίσιο φορολογικών κινήτρων στο πλαίσιο της Συμφωνίας της ΕΕ για Καθαρή Βιομηχανία (Clean Industrial Deal), όπως αυτό αποτυπώνεται στο πρόσφατο Πλαίσιο κρατικών ενισχύσεων της συμφωνίας για καθαρή βιομηχανία (CISAF) και τη Σύσταση της Επιτροπής σχετικά με φορολογικά κίνητρα για την υποστήριξη της Συμφωνίας για Καθαρή Βιομηχανία. Ειδικότερα, ανέλυσε τα επιμέρους φορολογικά κίνητρα που παρέχονται, ιδίως τις φορολογικές πιστώσεις για επενδύσεις σε καθαρές τεχνολογίες και απανθρακοποίηση, τις ταχείες φορολογικές αποσβέσεις για επενδύσεις σε εξοπλισμό καθαρής τεχνολογίας και τη δυνατότητα μεταφορά ζημιών. Στα συμπεράσματά του ανέδειξε τον προβληματισμό εάν είναι ρεαλιστικός ο συγκερασμός των κλιματικών και των αναπτυξιακών στόχων της ΕΕ και εάν τα σχετικά μέτρα είναι αρκετά φιλόδοξα και συνεκτικά, ώστε να υπηρετήσουν ταυτόχρονα δύο φαινομενικά αντίθετους στόχους.

Ο Ανδρέας Γ. Κούκνης, Δικηγόρος, εταίρος της δικηγορικής εταιρείας «ΚΕΡΑΜΕΥΣ ΠΑΠΑΔΗΜΗΤΡΙΟΥ ΠΑΠΑΔΟΠΟΥΛΟΣ ΚΑΙ ΣΥΝΕΡΓΑΤΕΣ» (KPP Law) παρουσίασε τις νομολογιακές εξελίξεις στον κλάδο της φορολογίας, με έμφαση στο πεδίο της φορολογίας επιχειρήσεων. Επίσης, ανέδειξε ερμηνευτικά ζητήματα που ανακύπτουν στο πεδίο των φορολογικών διαφορών επί κρίσιμων θεμάτων που απασχολούν τα νομικά πρόσωπα.

Στη συνέχεια, ο Παναγιώτης Σ. Δαβέρος, Ανώτερος Διευθυντής, Επικεφαλής Φορολογικών & Τελωνειακών Ομίλου της HELLENiQ ENERGY, στην ομιλία του με τίτλο «Φορολογική συμμόρφωση – Από απλή τυπική υποχρέωση, δείκτης ESG και κριτήριο επενδυτικών επιλογών», αναφέρθηκε στο ζήτημα της φορολογικής συμμόρφωσης, ανέλυσε τους παράγοντες που την επηρεάζουν, όπως η πολυνομία, η ασάφεια και η πολυπλοκότητα του φορολογικού πλαισίου, ο χρόνος επίλυσης των διαφορών και η δέσμευση σημαντικών πόρων και ρευστότητας. Στη συνέχεια, εστίασε στις επιπτώσεις από τις πρόσφατες εξελίξεις, όπως η ψηφιοποίηση, η κωδικοποίηση των νόμων και η αυστηροποίηση του κυρωτικού πλαισίου. Τέλος, κατέθεσε προτάσεις βελτίωσης, για την εξασφάλιση της συμμόρφωσης αλλά και τη μείωση του αντίστοιχου κόστους, με επίσπευση της έκδοσης ερμηνευτικών εγκυκλίων, την επέκταση της ψηφιοποίησης και διαλειτουργικότητας, τη θέσπιση κινήτρων οικειοθελούς συμμόρφωσης και στα νομικά πρόσωπα, καθώς και τη μείωση της προβεβαίωσης άσκησης ένδικων μέσων. Ειδική αναφορά έκανε και στην αξιοποίηση του φορολογικού πιστοποιητικού, ώστε το συνολικό πλαίσιο, να εξελιχθεί σε συγκριτικό πλεονέκτημα για τη χώρα μας στην περιοχή.

Η Ράνια Κρέιεμ, Tax Partner της EY, παρουσίασε τις εξελίξεις στο ψηφιακό φορολογικό περιβάλλον. Επικεντρώθηκε στην επικείμενη υποχρεωτική ηλεκτρονική τιμολόγηση για συναλλαγές μεταξύ επιτηδευματιών στην Ελλάδα, στις πιο πρόσφατες εξελίξεις σε σχέση με τα ψηφιακά παραστατικά διακίνησης ενόψει της Β φάσης εφαρμογής τους και του δεκαπλασιασμού των προστίμων αλλά και στην ανάγκη των επιχειρήσεων για τεχνολογικά εργαλεία προκειμένου να είναι σε θέση να ανταποκριθούν στις υποχρεώσεις των ηλεκτρονικών βιβλίων λαμβάνοντας υπόψη την καθολική εφαρμογή τους, την πρόσφατη ενσωμάτωση σχετικών ελεγκτικών βημάτων στο πρόγραμμα ελέγχου του φορολογικού πιστοποιητικού και την πρόσφατη σχετική νομολογία. 

Στο δεύτερο panel με τίτλο «My data: Η εμπειρία των εταιρειών», o Αναστάσιος Δημητρακόπουλος, Financial Services & Tax Head, Nestle Hellas S.A. αναφέρθηκε στα διαλειτουργικά συστήματα που πρέπει να υιοθετήσουν οι εταιρείες και η προσαρμογή των επιχειρήσεων σε αυτά, καθώς και στα θέματα που περιόρισαν την αποτελεσματικότητά τους. Επίσης, σχολίασε την παραμετροποίηση των εταιρικών ERP με τα διαλειτουργικά συστήματα. Τέλος, τόνισε τα οφέλη του ψηφιακού μετασχηματισμού στις επιχειρήσεις και αναφέρθηκαν προηγμένα εργαλεία φορολογικής συμμόρφωσης από τον ΟΟΣΑ.

Στο ίδιο panel, o Παναγιώτης Θεοφράστου, Head of Tax της Pharmathen Group, με τίτλο ομιλίας: «Ψηφιακή Φορολογία: Από την Πρόκληση στην Ευκαιρία με MyDATA & e-Τιμολόγηση», αναφέρθηκε στις βασικές εξελίξεις γύρω από τα ψηφιακά βιβλία και την ηλεκτρονική τιμολόγηση, επισημαίνοντας τις προκλήσεις που αντιμετωπίζουν οι επιχειρήσεις, αλλά και τις ευκαιρίες που ανοίγονται για βελτίωση της συμμόρφωσης και της επιχειρηματικής αποτελεσματικότητας. Επισήμανε τον αναβαθμισμένο ρόλο του φορολογικού συμβούλου στη νέα ψηφιακή εποχή, τονίζοντας τη σημασία της ηλεκτρονικής διαχείρισης για καλύτερο έλεγχο και συμμόρφωση, καθώς και τη δυνατότητα που παρέχει στις επιχειρήσεις για πιο τεκμηριωμένες και στρατηγικές επιχειρηματικές αποφάσεις. 

Η Ελένη Περιστερά, Head of Accounting & Tax της Optima Bank, μίλησε για τον ψηφιακό μετασχηματισμό που συντελέστηκε στις επιχειρήσεις λόγω της έλευσης των ηλεκτρονικών βιβλίων και της ηλεκτρονικής τιμολόγησης, ενώ αναφέρθηκε και στον μετασχηματισμό των αρμοδιοτήτων του φορολογικού τμήματος από τμήμα συμμόρφωσης σε επιχειρηματικό συνεργάτη.  

Ο Φώτης Στάμος, Tax Manager Greece & Cyprus, Coca-Cola HBC, ανέλυσε αρχικά το πως οι επιχειρήσεις έχουν βιώσει, τα τελευταία έτη, την μετάβαση από τα πρώτα στάδια προς την πλήρη εφαρμογή των myDATA, τα οφέλη που έχουν αποκομίσει καθώς και τους προβληματισμούς που υφίστανται ακόμη προς εξέταση για την ολοκλήρωση των myDATA. Κατόπιν αναφέρθηκαν οι προσδοκίες των επιχειρήσεων από τα πρώτα στάδια του ηλεκτρονικού/ψηφιακού δελτίου αποστολής καθώς και τυχόν ζητήματα που προτείνεται να ληφθούν υπόψιν κατά τα επόμενα στάδια του. Τέλος, η επερχόμενη καθολική τιμολόγηση, που ενώ δημιουργεί κόστη εφαρμογής στις επιχειρήσεις, αναμένεται να έχει σημαντικά οφέλη και να βοηθήσει την εισαγωγή των επιχειρήσεων στην ψηφιακή εποχή.

Στο τρίτο panel με τίτλο «Τεχνητή νοημοσύνη στη φορολογία» , ο Πέτρος Πανταζόπουλος αναφέρθηκε στην επίδραση της χρήσης εφαρμογών Τεχνητής Νοημοσύνης από τη Φορολογική Διοίκηση. Παρουσίασε τα πεδία στη φορολογική πραγματικότητα όπου η ΤΝ έχει ήδη εφαρμοστεί και ανέλυσε ειδικότερα αφενός την αλλαγή παραδείγματος που έχει φέρει η ΤΝ στη σχέση φορολογουμένου και Φορολογικής Διοίκησης και αφετέρου τους κινδύνους και τις ασυμμετρίες από την έλλειψη επεξηγησιμότητας των αλγορίθμων, το συχνά ασαφές κανονιστικό πλαίσιο και τη συμπλοκή της ΤΝ με τα προσωπικά δεδομένα και την ιδιωτικότητα των πολιτών.

Στο ίδιο panel, o Γιώργος Τασσόπουλος, Chief Accountant της TRADE ESTATES ΑΕΕΑΠ με τίτλο ομιλίας «Impact of AI on TAX Professionals», αναφέρθηκε στην Τεχνητή Νοημοσύνη και τον ρόλο που έχει αρχίσει να παίζει στον τομέα της Λογιστικής και της Φορολογίας, βελτιώνοντας τις διαδικασίες, την ακρίβεια και την αποδοτικότητα των λογιστικών υπηρεσιών. Σημείωσε δε ότι στο σύντομο μέλλον, η τεχνητή νοημοσύνη θα αναδιαμορφώσει τον ρόλο του Λογιστή, καθιστώντας τον περισσότερο έναν οικονομικό σύμβουλο παρά έναν διεκπεραιωτή τυποποιημένων διαδικασιών. Στο δεύτερο μέρος της παρουσίας ανέδειξε με την χρήση της ΤΝ ένα Case Study αποτίμησης εταιρείας εφαρμόζοντας την μέθοδο αποτίμησης DCF.

Στη συνέχεια ακολούθησε το τέταρτο και τελευταίο panel με θέμα «Ηλεκτρονικές πλατφόρμες και φορολόγηση». Η Άννα Μεταλλίδου, Tax Manager της Kaizen Gaming, συμμετείχε στο συνέδριο παρουσιάζοντας το πακέτο ViDA (VAT in the Digital Age), τη μεγαλύτερη μεταρρύθμιση του ΦΠΑ στην ΕΕ μετά από σχεδόν 30 χρόνια. Στην εισήγησή της ανέλυσε γιατί κρίθηκε αναγκαίος ο εκσυγχρονισμός του συστήματος – λόγω του υψηλού «κενού ΦΠΑ» και της ανάγκης εναρμόνισης με τα νέα ψηφιακά επιχειρηματικά μοντέλα – και παρουσίασε τους τρεις βασικούς πυλώνες της μεταρρύθμισης καθώς και τις επιπτώσεις για τις επιχειρήσεις, υπογραμμίζοντας τη σημασία έγκαιρης προετοιμασίας για το νέο κανονιστικό πλαίσιο.

Τέλος, η  Αργυρώ Μυζήθρα LL.M., ADIT, αναφέρθηκε στο Φόρο Ψηφιακών Υπηρεσιών υπό το πρίσμα των πρόσφατων εξελίξεων τόσο σε ευρωπαϊκό, όσο και σε διεθνές επίπεδο στον απόηχο των διαπραγματεύσεων για τον Πυλώνα Ι του BEPS 2.0 Project. Σε αυτό το πλαίσιο, παρουσιάστηκαν τα βασικά χαρακτηριστικά του Φόρου Ψηφιακών Υπηρεσιών, οι διαφοροποιήσεις των επιδιωκόμενων δημοσιονομικών στόχων των διαφόρων κρατών που εφαρμόζουν το φόρο, καθώς και μια συνολική αποτίμηση της αποτελεσματικότητάς του.

Το συνέδριο συντόνισε ο δικηγόρος και δημοσιογράφος, Αντώνης Παπαγιαννίδης.