ΘΕΜΑ: Συμφωνία Εμπορίου και Συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και της Ευρωπαϊκής Κοινότητας Ατομικής Ενέργειας, αφενός, και του Ηνωμένου Βασιλείου της Μεγάλης Βρετανίας και της Βόρειας Ιρλανδίας, αφετέρου (Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L444/14/31.12.2020)
Εφαρμογή του Πρωτοκόλλου κοινωνικής ασφάλισης.

Σχετ.: Η από 09.08.2021 ηλεκτρονική αλληλογραφία της υπηρεσίας μας με την Εδική Επιτροπή της Ε.Ε. για το Brexit

Σε σχέση με το εν θέματι αντικείμενο και με αφορμή σχετικά ερωτήματα που τέθηκαν υπόψη μας από τον e-ΕΦΚΑ και κατόπιν της σχετικής αλληλογραφίας της υπηρεσίας μας με την Ειδική Επιτροπή για τον συντονισμό της κοινωνικής ασφάλισης (ΕΕ-ΗΒ), σας γνωρίζουμε τα ακόλουθα:

1. Γενικά με τη Συμφωνία Εμπορίου και Συνεργασίας μεταξύ της Ευρωπαϊκής Ένωσης και ΗΒ, διασφαλίζεται η προστασία των ευρωπαϊκών συμφερόντων, ο θεμιτός ανταγωνισμός και η συνέχιση της συνεργασίας σε τομείς αμοιβαίου ενδιαφέροντος.

Παράλληλα διασφαλίζεται η παροχή αμοιβαίας προστασίας για τους πολίτες της Ένωσης και για τους υπηκόους του Ηνωμένου Βασιλείου, καθώς και τα μέλη των οικογενειών τους αντιστοίχως, σε περίπτωση που θα ασκήσουν δικαιώματα ελεύθερης κυκλοφορίας μετά από την ημερομηνία λήξης της μεταβατικής περιόδου της ΣΑ δηλ, από 01/01/2021 και εφεξής.

Ειδικότερα στο Πρωτόκολλο κοινωνικής ασφάλισης της Συμφωνίας Εμπορίου και Συνεργασίας περιλαμβάνονται ρυθμίσεις μερικού συντονισμού δικαιωμάτων κοινωνικής ασφάλισης των Ευρωπαίων πολιτών και των υπηκόων του ΗΒ.

Συγκεκριμένα στον Τίτλο I, II & III του Πρωτοκόλλου της Συμφωνίας καθορίστηκαν μεταξύ άλλων, τα καλυπτόμενα πρόσωπα, οι όροι , οι προϋποθέσεις καθώς και οι ειδικές περιπτώσεις κατοχύρωσης δικαιωμάτων και διασφάλισης παροχών στους δικαιούχους του Πρωτοκόλλου (παροχές ασθενείας, παροχές μητρότητας και πατρότητας, παροχές αναπηρίας και παροχές γήρατος).

2. Πιο συγκεκριμένα ως προς τα τεθέντα ερωτήματα :

Α) Τίτλος II – ΠΡΟΣΔΙΟΡΙΣΜΟΣ ΕΦΑΡΜΟΣΤΕΑΣ ΝΟΜΟΘΕΣΙΑΣ

ΦΟΡΗΤΑ ΕΝΤΥΠΑ Α1

Oι διατάξεις του Πρωτοκόλλου για την κοινωνική ασφάλιση που αποτελούν μέρος της Συμφωνίας Εμπορίου και Συνεργασίας ΕΕ-Ηνωμένου Βασιλείου, ισχύουν για τις περιπτώσεις απόσπασης εργαζομένων στο πλαίσιο παροχής υπηρεσιών δεδομένου ότι αυτοί οι εργαζόμενοι δεν καλύπτονται από την Συμφωνία Αποχώρησης. Η ΣΑ δεν καλύπτει άτομα που βασίζονται αποκλειστικά σε δικαιώματα που απορρέουν από το άρθρο 56 της ΣΛΕΕ (δηλαδή την ελευθερία παροχής υπηρεσιών)

Σύμφωνα με την ΣΑ όταν ένα φορητό έγγραφο PDA1 έχει εκδοθεί πριν από το τέλος της μεταβατικής περιόδου (πριν τις 31 Δεκεμβρίου 2020) δεν ισχύει την 01/01/2021.

Εντούτοις, με βάση το άρθρο SSC.11 του Πρωτοκόλλου ΚΑ δύναται να εκδοθεί ένα νέο Α1 (PD A1) με έναρξη ισχύος την 01/01/2021 εφόσον πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις. Επισημαίνεται ωστόσο, ότι στις περιπτώσεις που έχει πεδίο εφαρμογής το πρωτόκολλο, δεν υφίσταται νομική βάση για παράταση των αποσπάσεων στον τομέα των υπηρεσιών για περίοδο μεγαλύτερη των 24 μηνών, καθώς στο Πρωτόκολλο δεν υπάρχει αντίστοιχη διάταξη του άρθρου 16 του κανονισμού (ΕΚ) αριθ. 883/2004.

Περαιτέρω, επισημαίνεται ότι τα φορητά έγγραφα που εκδίδονται σε όλες τις άλλες περιπτώσεις (πλην του τομέα υπηρεσιών) στο πλαίσιο της απόσπασης δεν υπόκεινται σε αυτόν τον περιορισμό. Υπό τον όρο ότι οι συνθήκες της απόσπασης παραμείνουν αμετάβλητες, αυτές εξακολουθούν να ισχύουν μετά την 1η Ιανουαρίου 2021 σύμφωνα με τη Συμφωνία Αποχώρησης έως ότου λήξει και δύναται να παραταθεί εάν πληρούνται οι προϋποθέσεις (βλ. Σημείωμα Καθοδήγησης της Επιτροπής για τη Συμφωνία Αποχώρησης σημεία 1.2.2.1 και 3.1.1 τελευταία παράγραφο Επίσημη Εφημερίδα της Ευρωπαϊκής Ένωσης L/173/1/20.05.2020).

Σχετικά Παραδείγματα:

α) Υποβολή αιτήματος εξαίρεσης με αρ. πρωτ. έως την 31.12.2020 (δηλ. πριν την ημερ. ισχύος της συμφωνίας) που περιλαμβάνει στο κοινοτικό έντυπο Α1 χρονικό διάστημα πριν και μετά την ημερομηνία αποχώρησης από την Ε.Ε :

π.χ. από 01.08.2019 έως 31.07.2021 ή π.χ. από 01.01.2020 έως 31.12.2021

β) Υποβολή αιτήματος εξαίρεσης με αρ. πρωτ. από την 01.01.2021 και μετά (δηλ. από ημερ. ισχύος της συμφωνίας και μετά) που περιλαμβάνει στο κοινοτικό έντυπο Α1 χρονικό διάστημα πριν και μετά την ημερομηνία αποχώρησης από την Ε.Ε :

π.χ. από 01.08.2019 έως 31.07.2021 ή π.χ. από 01.01.2020 έως 31.12.2021

γ) Υποβολή κοινοτικού εντύπου Α1 που περιλαμβάνει χρονικό διάστημα από την 01.01.2021 και μετά

Και στα τρία ως άνω παραδείγματα, τα φορητά έντυπα PDA1 γίνονται αποδεκτά από τους αρμόδιους φορείς του ΗΒ και των κμ.

Β) Εφαρμογή του Τίτλου ΙΙΙ «ΕΙΔΙΚΕΣ ΔΙΑΤΑΞΕΙΣ ΣΧΕΤΙΚΑ ΜΕ ΤΙΣ ΔΙΑΦΟΡΕΣ ΚΑΤΗΓΟΡΙΕΣ ΠΑΡΟΧΩΝΚΕΦΑΛΑΙΟ 1: ΠΑΡΟΧΕΣ ΑΣΘΕΝΕΙΑΣ, ΠΑΡΟΧΕΣ ΜΗΤΡΟΤΗΤΑΣ ΚΑΙ ΙΣΟΔΥΝΑΜΕΣ ΠΑΡΟΧΕΣ ΠΑΤΡΟΤΗΤΑΣ». ΦΟΡΗΤΑ ΕΝΤΥΠΑ S1S2, ΕΚΑΑ

Στο Πρωτόκολλο για τον Συντονισμό Κοινωνικής Ασφάλισης υπάρχουν διατάξεις που ορίζουν τόσο την πρόσβαση σε υγειονομική περίθαλψη για άτομα που διαμένουν προσωρινά εκτός του αρμόδιου κμ με το έντυπο ΕΚΑΑ, όσο και για την μόνιμη διαμονή εκτός του αρμόδιου κράτους έντυπο (S1) καθώς και την προγραμματισμένη περίθαλψη εκτός του αρμοδίου κμ έντυπο (S2).

Αναλυτικότερα:

Σύμφωνα με το άρθρο SSCI.75 του Πρωτοκόλλου για τον Συντονισμό της Κοινωνικής Ασφάλισης, τα φορητά έντυπα που χρησιμοποιούνται στα πλαίσια της εφαρμογής των ευρωπαϊκών κανονισμών ΕΕ 883/2004 και 987/2009 για τον συντονισμό της κοινωνικής ασφάλισης εξακολουθούν να χρησιμοποιούνται και μετά την 01/01/2021 στο πλαίσια εφαρμογής του εν λόγω Πρωτοκόλλου.

Ως εκ τούτου, τα φορητά έντυπα ΕΚΑΑ, S1 και S2 συνεχίζουν να ισχύουν και να εκδίδονται όχι μόνο σε πρόσωπα που είναι δικαιούχοι της Συμφωνίας Αποχώρησης, αλλά και σε πρόσωπα που αντλούν αντίστοιχα δικαιώματα από το Πρωτόκολλο ΚΑ.

Σχετικά Παραδείγματα:

• Οι υπήκοοι του Ηνωμένου Βασιλείου που μετακινούνται με σκοπό την μόνιμη διαμονή στην Ελλάδα και οι Έλληνες που μετακινούνται με σκοπό την μόνιμη διαμονή στο Ηνωμένο Βασίλειο μετά την 1η Ιανουαρίου 2021 δύνανται να λάβουν PD S1, εφόσον πληρούνται οι σχετικές προϋποθέσεις, βάσει του άρθρου SSCI.21 (καθώς και των άρθρων SSC. 15, 20, 22, 23 και 24).
• Ένα PD S2 που εκδόθηκε από το Ηνωμένο Βασίλειο μετά την 1η Ιανουαρίου 2021 θα πρέπει επίσης να γίνει αποδεκτό σε κράτος μέλος (και αντιστρόφως), βάσει του άρθρου SSCI.23 (σε σχέση με τα άρθρα SSC.18 και 25).
• Τα κράτη μέλη θα πρέπει να συνεχίσουν να αποδέχονται τις ΕΚΑΑ του Ηνωμένου Βασιλείου (και αντιστρόφως).

3. Το Ηνωμένο Βασίλειο έχει ανακοινώσει ότι πρόκειται να αντικαταστήσει σταδιακά τις ΕΚΑΑ με ένα νέο έγγραφο που ονομάζεται Global Health Insurance Card (GHIC), ωστόσο οι ΕΚΑΑ του ΗΒ που κυκλοφορούν αυτή τη στιγμή στην ΕΕ (και στην Ελλάδα) παραμένουν σε ισχύ μέχρι νεοτέρας.

4. Για τα θέματα του Πρωτοκόλλου για τον συντονισμό της Κοινωνικής Ασφάλισης έχει συσταθεί η Ειδική Επιτροπή για θέματα συντονισμού κοινωνικής ασφάλισης ΕΕ-ΗΒ (Specialised Committee on social security coordination) για την ερμηνεία και την ορθή εφαρμογή των διατάξεων του Πρωτοκόλλου. Η Ειδική αυτή Επιτροπή η οποία απευθύνει σχετικές οδηγίες στα κμ και απαντά στα τιθέμενα ερωτήματα, είναι ανεξάρτητη από τις λοιπές επιτροπές που λειτουργούν στα πλαίσια της εφαρμογής των ΕΚ 883/04 και 987/09 (πχ ΔΕΚΑΔΕ, Τεχνική Επιτροπή, Επιτροπή Λογαριασμών, Συμβουλευτική Επιτροπή κλπ.).

Η ΓΕΝΙΚΗ ΔΙΕΥΘΥΝΤΡΙΑ Κ.Α.

ΠΑΡΑΣΚΕΥΗ ΤΣΑΜΗ