Σ' ένα καυτό τρίμηνο, στο οποίο θα κριθεί κατά πόσο η Ελλάδα μπορεί να συνεχίσει την πορεία που χάραξε το μνημόνιο, εισέρχεται η οικονομία με το νέο έτος. Στο διάστημα αυτό, των 100 πρώτων ημερών του 2011, η κυβέρνηση καλείται εν μέσω αντιδράσεων να υλοποιήσει σειρά διαρθρωτικών αλλαγών με αιχμή την απελευθέρωση των κλειστών επαγγελμάτων, την περικοπή των αμοιβών των εργαζομένων στις ΔΕΚΟ ακόμη και των εισηγμένων στο Χ.Α. σε ποσοστό έως και 25% και τη μετάταξη χιλιάδων δημοσίων υπαλλήλων, που θα μείνουν χωρίς αντικείμενο εργασίας με την κατάργηση φορέων και οργανισμών.

Δεκαετής ορίζοντας

Ειδικά για τα κλειστά επαγγέλματα η κυβέρνηση θα επιμείνει στην απόφαση της άμεσης απελευθέρωσης, ελπίζοντας ότι αποτελούν την κρίσιμη διαρθρωτική αλλαγή που θα βοηθήσει την οικονομία να βγει από τη βαθειά ύφεση και να αντιμετωπιστεί η ανεργία. Έρευνες του ΙΟΒΕ, αλλά και άλλων εγχώριων και διεθνών ερευνητικών οργανισμών, έχουν δείξει ότι το άνοιγμα των επαγγελμάτων και των αγορών και η κατάργηση των αναχρονιστικών εμποδίων στην επιχειρηματικότητα κατά τρόπον ώστε η Ελλάδα να συγκλίνει στο μέσο ρυθμιστικό επίπεδο της Ευρωζώνης μπορούν να επιφέρουν (εφάπαξ) αύξηση του ΑΕΠ άνω του 17% μακροπρόθεσμα, και περίπου 10% σε ορίζοντα πενταετίας. Τα οφέλη αυτά δεν έχουν ληφθεί υπόψη από τις αγορές, διότι δεν συμπεριλαμβάνονται στα επίσημα σενάρια που δημοσιοποιεί η τρόικα στις επικαιροποιήσεις του μνημονίου. Έτσι, οι αγορές παραμένουν εξαιρετικά δύσπιστες ως προς τις αναπτυξιακές προοπτικές της ελληνικής οικονομίας. Όπως επισημαίνει το ΙΟΒΕ το ίδιο συμβαίνει και με την αξιοποίηση της κρατικής περιουσίας, ιδιαίτερα της ακίνητης: Η καταγραφή της και μόνο, μαζί με μια σαφή και συγκεκριμένη διαβεβαίωση από την κυβέρνηση για την αξιοποίησή της σε ορίζοντα δεκαετίας, θα δημιουργούσε τελείως διαφορετικές προσδοκίες στις αγορές από τις σημερινές σε σχέση με την εξέλιξη του δημόσιου χρέους, και, επομένως, αντίστοιχες εξελίξεις στα επιτοκιακά περιθώρια δανεισμού (spreads) τα οποία εκτοξεύθηκαν και πάλι στα ύψη (στις 950 μονάδες για το 10ετές), καθώς οι αγορές δεν βλέπουν φως στο τούνελ. Μάλιστα, οι αναλυτές επισημαίνουν ότι "τόσο το άνοιγμα των αγορών και των επαγγελμάτων όσο και η καταγραφή και αξιοποίηση της ακίνητης κρατικής περιουσίας αργούν υπερβολικά, με πιο χαρακτηριστικό παράδειγμα την αγορά ενέργειας, δεδομένης της σημασίας τους και της κρισιμότητας της κατάστασης".

Επιμήκυνση της χρονικής διάρκειας του  δανείου

Μέσα σ' αυτό το κλίμα το οικονομικό επιτελείο, συνεπικουρούμενο από τον πρώην αντιπρόεδρο της ΕΚΤ κ. Λουκά Παπαδήμο, ο οποίος φαίνεται ότι έχει αναλάβει δράση κι έχει τον πρώτο ρόλο στο εξωτερικό, θα πρέπει να προχωρήσει σε ευρωπαϊκό επίπεδο σε λεπτούς χειρισμούς και στην αναζήτηση συμφωνίας μεταξύ των Ευρωπαίων και κυρίως της Γερμανίας ώστε να εξασφαλίσει την επιμήκυνση της περιόδου της αποπληρωμής της βοήθειας των 110 δισ. ευρώ έως το 2024. Η επιμήκυνση για τα 110 δισ. ευρώ θεωρείται δεδομένη, αλλά μένει ακόμη ανοιχτό το ύψος του επιτοκίου που αναμένεται να διαμορφωθεί στο 5,7% - 5,8% για να φθάσει το ύψος με το οποίο δανείζεται η Ιρλανδία. Κανείς όμως δεν γνωρίζει κατά πόσο αυτή η απόφαση είναι αρκετή για να διευκολύνει την Ελλάδα και να ξεπεράσει την κρίση έστω κι από το 2012.

Το παρασκήνιο και τα σενάρια

Το κεντρικό πλάνο που ακολουθεί η κυβέρνηση, εφαρμόζοντας το μνημόνιο, είναι να σταθεροποιηθεί η πραγματική οικονομία προς το τέλος του 2011, έχοντας μειώσει το έλλειμμα και να επιστρέψει σε αναπτυξιακούς ρυθμούς το 2012. Ο βασικός στόχος είναι να κερδίσει χρόνο να ξαναβγεί στις αγορές για να αναχρηματοδοτήσει τα ομόλογα που λήγουν το 2014 και το 2015 κι όπως δείχνουν σήμερα τα πράγματα δεν θα είναι καθόλου εύκολη υπόθεση. Το μεγάλο πρόβλημα για την Ελλάδα δημιουργείται με την εκπνοή του μνημονίου στις αρχές του 2013, καθώς για να καλυφθούν οι λήξεις των ομολόγων το Δημόσιο θα πρέπει να εξασφαλίσει σημαντικά κεφάλαια από τις αγορές. Το 2014, χωρίς την πληρωμή δόσεων στην τρόικα, λήγουν ομόλογα 27 δισ. ευρώ, το 2015 17 δισ. ευρώ και το 2016, 6 δισ. ευρώ. Σ' αυτά δεν υπολογίζονται οι νέες δανειακές ανάγκες που θα προκύψουν για την καταβολή τόκων, κάλυψη ελλειμμάτων κ.λπ.

"Τίποτα δεν έχει κερδηθεί ακόμα, τίποτα δεν έχει τελειώσει" είναι η χαρακτηριστική δήλωση του κ. Παπακωνσταντίνου, ο οποίος είπε ότι τα 110 δισ. ευρώ φθάνουν για τα επόμενα δύο χρόνια, έως ότου η Ελλάδα μπορέσει να σταθεί στα πόδια της. Ασφαλώς η όποια επιμήκυνση οδηγεί και στην παράταση του μνημονίου, δηλαδή της συμφωνίας βοήθειας, αφού έτσι έχει γίνει σε όλες τις περιπτώσεις που έχει επέμβει το ΔΝΤ. Το μοναδικό σενάριο να μην υπάρξει νέο μνημόνιο είναι να εξοφληθεί η συμμετοχή του ΔΝΤ και η Ευρωπαϊκή Ένωση και η ΕΚΤ να θελήσουν πολιτικά να βοηθήσουν την Ελλάδα. Άλλωστε σήμερα η ΕΚΤ είναι ο μεγαλύτερος δανειστής της χώρας, δεδομένου ότι έχει χρηματοδοτήσει τις τράπεζες με 95 δισ. ευρώ, έχοντας συγκεντρώσει ομόλογα και τίτλους άνω των 130 δις ευρώ.

Τα σενάρια

Έτσι το καλύτερο σενάριο πλέον είναι να επιστρέψουμε στις αγορές το 2012, αφού θα έχει εγκριθεί η επιμήκυνση του χρόνου αποπληρωμής των 110 δις χωρίς νέο δάνειο και να εκπνεύσει το μνημόνιο το 2013. Στην περίπτωση που δεν καταφέρουμε να βγούμε στις αγορές, τότε θα απαιτηθεί πρόσθετη βοήθεια από τον ευρωπαϊκό μηχανισμό στήριξης. Σ' αυτή την περίπτωση το νέο πακέτο βοήθειας θα συνοδευθεί από νέες υποχρεώσεις (μνημόνιο Νο2) όπως έχει συμβεί στις περισσότερες χώρες οι οποίες προσέφυγαν στη βοήθεια του ΔΝΤ.

Πηγή: Γενική Γραμματεία Επικοινωνίας - Γενική Γραμματεία Ενημέρωσης