Θέμα: «Η Τελωνειακή παρέμβαση στην επιβολή των Δικαιωμάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας - Επικαιροποίηση κανονιστικού πλαισίου» 

Σχετ: 

α) Η με αριθμό πρωτ. Δ19Γ 5042952 ΕΞ 2013/16-12-2013 Ε.Δ.Υ.Ο.  
β) Η με αριθμό πρωτ. Δ19Γ 5043253 ΕΞ 2013/19-12-2013 Ε.Δ.Υ.Ο.  
γ) Η με αριθμό πρωτ. ΔΤΔΓ 1049682 ΕΞ 2016/29-03-2016 Ε.Δ.Υ.Ο.  
δ) Η με αριθμό πρωτ. Δ19Γ 5027255 ΕΞ 2013/17-07-2013 Ε.Δ.Υ.Ο. 

Με το παρόν έγγραφο επιχειρείται η επικαιροποίηση του κανονιστικού πλαισίου που αφορά στην τελωνειακή επιβολή των Δικαιωμάτων Διανοητικής Ιδιοκτησίας (ΔΔΙ). Δεδομένου ότι το σχετικό νομικό πλαίσιο έχει ήδη κοινοποιηθεί σε παρελθόντα χρόνο στις Τελωνειακές Αρχές ενδιαφέροντος, με το παρόν έγγραφο γίνεται προσπάθεια να παρουσιαστεί με μεγαλύτερη ανάλυση ο βασικός γνώμονας της τελωνειακής δράσης στη βάση του βασικού Κανονισμού (ΕΕ) με αριθμό 608/2013 (Καν. 608/2013) και του Εκτελεστικού αυτού Κανονισμού (ΕΕ) με αριθμό 1352/2013 (Καν. 1352/2013), και της τελωνειακής παρέμβασης σε εμπορεύματα εκτός τελωνειακής επιτήρησης σύμφωνα με τον Νόμο 3377/2005. Συνάμα γίνεται αναφορά στο νομικό πλαίσιο που διέπει τα ΔΔΙ που περιλαμβάνονται προς προστασία από τον Καν. 608/2013. Για τα συνηθέστερα από αυτά τα ΔΔΙ, παρουσιάζεται το νομικό πλαίσιο που τα περιβάλλει, σε μια επικαιροποιημένη απόδοση, και γίνεται αναφορά στο αντίκτυπο που έχει (το πλαίσιο αυτό) στη δυνατότητα προστασίας που παρέχει ο Καν. 608/2013.  

Σε τί αφορά ο Κανονισμός 608/2013 

Με τον Καν. 608/2013, θεσπίστηκε το πιο πρόσφατο ενωσιακό πλαίσιο τελωνειακής παρέμβασης για την επιβολή των ΔΔΙ σε αντικατάσταση του Κανονισμού (ΕΚ) με αριθμό 1383/2003. Ο Καν. 608/2013 έχει κοινοποιηθεί στις Τελωνειακές Αρχές με την ανωτέρω 

α) σχετική.  

Με τον τρέχοντα Κανονισμό καθιερώθηκε η ηλεκτρονική διαχείριση του κύκλου ζωής των Αιτήσεων Παρέμβασης (Application For Action: AFA), αιτήσεων απαραίτητων για την τελωνειακή παρέμβαση προς επιβολή των ΔΔΙ, και η ηλεκτρονική ανταλλαγή πληροφοριών μεταξύ των τελωνειακών υπηρεσιών και της Ευρωπαϊκής Επιτροπής (Αιτήσεις Παρέμβασης - Δεσμεύσεις) μέσω του ενωσιακού συστήματος κατά της παραβίασης ΔΔΙ, COPIS (Anti-Counterfeit and Anti-Piracy System).  

Επιπλέον, ο Καν. 608/2013, σε σχέση με τον Καν. 1383/2003, έχει ενσωματώσει και κάποιες νεότερες μορφές ΔΔΙ που εμπίπτουν στην τελωνειακή παρέμβαση, όπως το Υπόδειγμα Χρησιμότητας (Utility model, κωδικός AFA: NUM) και η Τοπογραφία Προϊόντος Ημιαγωγών (Topography of Semiconductor Product, κωδικός AFA: NTSP), προσαρμοζόμενος έτσι στις τεχνολογικές εξελίξεις. Σημαντική προσθήκη στις διαδικασίες του Καν. 608/2013 για την τελωνειακή επιβολή των ΔΔΙ, αποτελεί η νέα ειδική διαδικασία «μικρών αποστολών», ειδικά για αγαθά που κινούν υποψίες παραποίησης/απομίμησης ή εγείρουν υποψίες πειρατείας και δεν υπερβαίνουν συγκεκριμένο αριθμό τεμαχίων ή έχουν μικρό βάρος.  

Ο εν λόγω Κανονισμός καθορίζει τους όρους και τις διαδικασίες παρέμβασης των Τελωνειακών Αρχών, όταν εμπορεύματα για τα οποία υπάρχει υποψία ότι παραβιάζουν ΔΔΙ τελούν ή θα έπρεπε να τελούν υπό τελωνειακή επιτήρηση ή τελωνειακό έλεγχο εντός του τελωνειακού εδάφους της Ένωσης σύμφωνα με τον Κανονισμό (ΕΕ) με αριθμό 952/2013 (Ενωσιακός Τελωνειακός Κώδικας: στο εξής ETK) (άρθρο 1 Καν. 608/2013).  

Ωστόσο, στο σημείο (10) του προοιμίου του ίδιου Κανονισμού διευκρινίζεται πως: «ο παρών κανονισμός περιέχει αποκλειστικά διαδικαστικούς κανόνες για τις τελωνειακές αρχές. Κατά συνέπεια, δεν θέτει κριτήρια για την εξακρίβωση της ύπαρξης παραβίασης δικαιώματος διανοητικής ιδιοκτησίας». Στο σημείο (16) δε του προοιμίου του αυτού Κανονισμού, αναγνωρίζεται η δυνατότητα που είχε δοθεί στα Κράτη-Μέλη (ήδη από τον Καν. 1383/2003) να προβλέψουν διαδικασία που να επιτρέπει την καταστροφή ορισμένων εμπορευμάτων, χωρίς να απαιτείται να κινηθεί διαδικασία για να εξακριβωθεί αν έχει παραβιαστεί ΔΔΙ.  

Βασικοί ορισμοί που παρέχονται από τον Κανονισμό 608/2013 

Προκειμένου να αποσαφηνιστεί το πεδίο εφαρμογής, οι οικονομικοί φορείς, τα ΔΔΙ, η έννοια της παραβίασής τους αλλά και οι διαδικασίες Αιτήσεων Παρέμβασης κι εκκαθάρισης της τελωνειακής παρέμβασης, στο άρθρο 2 του Καν. 608/2013 παρέχονται οι απαραίτητοι ορισμοί.  

Με τον τρόπο αυτό ορίζονται τα είδη των ΔΔΙ και παρατίθενται αναλυτικά τα ΔΔΙ για τα οποία δύνανται σε κάθε περίπτωση να παρεμβαίνουν οι Τελωνειακές Αρχές. Παρέχονται ορισμοί για το ποια αγαθά συνιστούν προϊόντα παραποίησης/απομίμησης, ποια είναι τα πειρατικά προϊόντα και γενικότερα περιγράφονται τα αγαθά που εγείρουν υποψίες παραβίασης ΔΔΙ. Δίδονται οι ορισμοί των Αιτήσεων Παρέμβασης, του αιτούντος τελωνειακής παρέμβασης, του διασαφιστή, του κατόχου των αγαθών, της καταστροφής των σχετικών αγαθών, των μικρών αποστολών κ.α. Το άρθρο 2 του Καν. 608/2013 χρίζει ιδιαίτερης προσοχής, μιας και μπορεί να συμβάλλει στην πληρέστερη κατανόηση των διαδικασιών που καθορίζονται αλλά και στην αποφυγή σύγχυσης των όρων που χρησιμοποιούνται στο νομικό αυτό κείμενο.  

Σε ποιες περιπτώσεις παρεμβαίνουν οι Τελωνειακές Αρχές. 

Σύμφωνα με το άρθρο 1 του Καν. 608/2013, οι Tελωνειακές Aρχές παρεμβαίνουν σε εμπορεύματα που δημιουργούν υποψίες ότι παραβιάζουν ΔΔΙ, τελούν ή θα έπρεπε να τελούν υπό τελωνειακή επιτήρηση ή τελωνειακό έλεγχο εντός του τελωνειακού εδάφους της Ένωσης και βρίσκονται στις παρακάτω τελωνειακές καταστάσεις:  • Διασαφίζονται για παράδοση προς ελεύθερη κυκλοφορία, για εξαγωγή, για επανεξαγωγή • Εισέρχονται στο τελωνειακό έδαφος της Ένωσης ή εξέρχονται από αυτό • Τίθενται σε καθεστώς αναστολής ή σε ελεύθερη ζώνη ή ελεύθερη αποθήκη 

Όσον αφορά δε εμπορεύματα που υπόκεινται σε τελωνειακή επιτήρηση ή τελωνειακό έλεγχο, οι τελωνειακές αρχές διεξάγουν τους κατάλληλους τελωνειακούς ελέγχους και λαμβάνουν αναλογικά μέτρα αναγνώρισης, όπως προβλέπεται στα άρθρα 46, 47, 50§1 και 192 του ισχύοντος Ξνωσιακού Tελωνειακού Κώδικα, Κανονισμού με αριθμό 952/2013, (αντίστοιχα άρθρα 13§1 κι 72 του Κανονισμού (ΕΟΚ) με αριθμό 2913/1992), σύμφωνα με κριτήρια ανάλυσης κινδύνου, με σκοπό την πρόληψη πράξεων που παραβαίνουν τη νομοθεσία περί διανοητικής ιδιοκτησίας που εφαρμόζεται στο έδαφος της Ένωσης, καθώς και στο πλαίσιο της συνεργασίας με τρίτες χώρες για την επιβολή των ΔΔΙ.  

Σύμφωνα με το άρθρο 1§2 του Καν. 608/2013 ο ίδιος Κανονισμός δεν εφαρμόζεται: 

• Σε αγαθά μη εμπορικού χαρακτήρα τα οποία περιέχονται σε προσωπικές αποσκευές ταξιδιωτών 
• Σε εμπορεύματα που έχουν παρασκευασθεί με τη συγκατάθεση του κατόχου των δικαιωμάτων 
• Σε εμπορεύματα που έχουν παρασκευασθεί μεν από πρόσωπο που έχει τη δέουσα εξουσιοδότηση του κατόχου των δικαιωμάτων να παρασκευάσει ορισμένη ποσότητα εμπορευμάτων, καθ' υπέρβαση όμως των ποσοτήτων που έχουν συμφωνηθεί μεταξύ του εν λόγω προσώπου και του κατόχου των δικαιωμάτων  
• Σε εμπορεύματα που παραδίδονται προς ελεύθερη κυκλοφορία στα πλαίσια του καθεστώτος του ειδικού προορισμού 

Σύμφωνα με το άρθρο 1§6 του ίδιου Καν. 608/2013 ο ίδιος Κανονισμός δεν επηρεάζει το εθνικό δίκαιο ή το δίκαιο της Ένωσης περί διανοητικής ιδιοκτησίας ή τη νομοθεσία των κρατών μελών που αφορά τις ποινικές διαδικασίες.  

Ποια είναι η λογική της Τελωνειακής Παρέμβασης βάσει του Καν. 608/2013 

Οι Τελωνειακές Αρχές δύνανται να παρεμβαίνουν κατά τη διαδικασία των προβλεπόμενων τελωνειακών ελέγχων και να προχωρούν στην δέσμευση ή την αναστολή της παράδοσης εμπορευμάτων, όταν, τα εμπορεύματα αυτά βρίσκονται ή θα έπρεπε να βρίσκονται υπό τελωνειακό έλεγχο, στις τελωνειακές καταστάσεις που αναφέρονται ρητώς στον εν λόγω Κανονισμό, κινούν υποψίες παραβίασης κάποιων εκ των ΔΔΙ του Κανονισμού και υπό την προϋπόθεση ότι για τα ΔΔΙ αυτά βρίσκεται σε ισχύ Απόφαση που εγκρίνει την τελωνειακή παρέμβαση. Άλλως, η τελωνειακή παρέμβαση εκδηλώνεται κατόπιν απόφασης που εγκρίνει την Αίτηση για Παρέμβαση. Η Αίτηση αυτή κανονικά κατατίθεται πριν τη δέσμευση (ή την προσωρινή αναστολή της παράδοσης), δύναται όμως να υποβληθεί υπό όρους κι εκ των υστέρων της δέσμευσης (ή της προσωρινής αναστολής της παράδοσης) στην περίπτωση που περιγράφεται ως «οίκοθεν» (ex officio) διαδικασία παρέμβασης των Τελωνειακών Αρχών.  

Εφόσον υπάρχει διαθέσιμη Απόφαση Παρέμβασης σε ισχύ, οι Τελωνειακές αρχές προβαίνουν σε αναστολή της παράδοσης ή σε δέσμευση των εμπορευμάτων που εγείρουν υποψίες παραβίασης ΔΔΙ και φέρουν την υποχρέωση να ειδοποιήσουν σε καθορισμένα από τον Καν. 608/2013 χρονικά διαστήματα, τόσο τον Διασαφιστή ή τον Κάτοχο των σχετικών εμπορευμάτων όσο και τον υπέρ ου η Απόφαση Παρέμβασης του ΔΔΙ που πιθανότατα παραβιάζεται, ακολουθώντας μια συγκεκριμένη αλληλουχία κοινοποιήσεων-ειδοποιήσεων.  

Με τον τρόπο αυτό, οι Τελωνειακές Αρχές δύνανται να αναστέλλουν (δια της δέσμευσης) τη συμβατική ροή του εκτελωνισμού ή της διακίνησης των αγαθών για τα οποία υπάρχουν υποψίες, μέσα στα ιδιαίτερα περιοριστικά όρια του Καν. 608/2013, προκειμένου να δώσουν τη δυνατότητα στον Δικαιούχο του ΔΔΙ να ασκήσει το νόμιμο δικαίωμά του περί προστασίας των δικαιωμάτων του διανοητικής ιδιοκτησίας από πιθανή παραβίασή τους. Οι πολύ στενές αυτές προθεσμίες που προβλέπονται από το συγκεκριμένο θεσμικό πλαίσιο, τίθενται, ώστε να μην παρακωλύεται το εμπόριο και να εξασφαλίζεται ο εφοδιασμός της αγοράς με τα απαραίτητα αγαθά.  

Μετά την πάροδο των προθεσμιών για τις ειδοποιήσεις και τις ακόλουθες απαντήσεις σε αυτές, τα εμπορεύματα είτε: 

• Απελευθερώνονται είτε 
• Διατηρείται η δέσμευσή τους μέχρι να υπάρξει απόφαση περί παραβίασης του ΔΔΙ μετά από νομικές ενέργειες του δικαιούχου είτε 
• Συμφωνείται η καταστροφή τους μετά από σχετική συμφωνία των αντιτιθέμενων μερών (κατόχου ή διασαφιστή εμπορευμάτων και δικαιούχου ΔΔΙ). 

Στην περίπτωση δε της επίκλησης της ειδικής διαδικασίας για τις μικρές αποστολές, ο δικαιούχος ΔΔΙ, δια της Αίτησής του για Παρέμβαση των Τελωνειακών Αρχών, συμφωνεί εκ των προτέρων στην καταστροφή εμπορευμάτων για τα οποία έχουν δημιουργηθεί υποψίες ότι παραβιάζουν κάποια από τα ΔΔΙ της αίτησής του και μόνο στην περίπτωση που ο διασαφιστής ή κάτοχος των εμπορευμάτων διαφωνήσει στην καταστροφή προβλέπεται ο δικαιούχος του ΔΔΙ να λάβει αναλυτικά εμπορικά στοιχεία της διακίνησης ώστε να κινήσει νομικές διαδικασίες.  

Επισημαίνεται εδώ ότι, ευαίσθητα εμπορικά δεδομένα (όπως τα ονόματα και οι διευθύνσεις του παραλήπτη, του αποστολέα και του διασαφιστή ή του κατόχου των εμπορευμάτων, η τελωνειακή διαδικασία, η καταγωγή, η προέλευση και ο προορισμός των εμπορευμάτων), κοινοποιούνται στον υπέρ ου η απόφαση, κατόπιν αιτήσεώς του κι εφόσον υπάρχει Απόφαση τελωνειακής Παρέμβασης σε ισχύ για τα συγκεκριμένα ΔΔΙ, πριν την αναστολή της παράδοσης ή δέσμευσης των εμπορευμάτων είτε ακόμη σε συνέχεια αυτής (στην «οίκοθεν» διαδικασία παρέμβασης). Η πραγματική ή η εκτιμώμενη ποσότητα και η πραγματική ή η τεκμαιρόμενη φύση των υπό αναστολή παράδοσης ή υπό δέσμευση εμπορευμάτων, διαβιβάζονται τόσο στον υπέρ ου η απόφαση όσο και στον διασαφιστή ή κάτοχο των σχετικών εμπορευμάτων χωρίς να είναι απαραίτητη προηγούμενη αίτησή τους για το λόγο αυτό.  

Η χρήση των πληροφοριών που παρέχονται από τις Τελωνειακές Αρχές σε όσους διαθέτουν Απόφαση Παρέμβασης για σκοπούς άλλους από τους σχετικούς με την προστασία των δικαιωμάτων τους διανοητικής ιδιοκτησίας (άρθρο 21 Καν. 608/2013), περιορίζεται αυστηρά από τις κυρώσεις του άρθρου 16§1 του ιδίου Κανονισμού. Επιπρόσθετα, ο χρήστης σχετικών πληροφοριών επιφορτίζεται με σημαντικές υποχρεώσεις, για την παροχή αναλυτικών εμπορικών πληροφοριών, δια της Αίτησης Παρέμβασης, και την κάλυψη τόσο του κόστους αποθήκευσης, διαχείρισης, καταστροφής των εμπορευμάτων (σε συνέχεια της δέσμευσης ή της αναστολής της παράδοσής τους) όσο και πιθανών εξόδων μετάφρασης σε περίπτωση ενωσιακής Αίτησης Παρέμβασης (άρθρο 29§1,3).  

Η Ευθύνη των τελωνειακών αρχών σε περίπτωση μη παρέμβασης 

Σύμφωνα με το άρθρο 17§1, εάν οι Τελωνειακές Αρχές εντοπίσουν εμπορεύματα για τα οποία υπάρχει υποψία ότι παραβιάζουν ΔΔΙ που καλύπτεται από Απόφαση έγκρισης Αίτησης, προβαίνουν σε αναστολή της παράδοσης ή σε δέσμευσή τους. Χαρακτηριστικά, στο αγγλικό, νομικά δεσμευτικό κείμενο, αναφέρεται «Shall suspend» (προβαίνουν σε...) κι όχι «May suspend» (δύνανται να προβούν..) όπως στο άρθρο 18, για την περίπτωση παρέμβασης όταν δεν υπάρχει εξ αρχής Αίτηση Παρέμβασης.  

Ωστόσο, σύμφωνα με τη σαφή διατύπωση του άρθρου 27 του Καν. 608/2013, σχετικά με την ευθύνη που φέρουν οι Τελωνειακές Αρχές (αντανακλώντας το πνεύμα του ιδίου Κανονισμού όπως αποτυπώνεται στο προοίμιο (23) αυτού), η Απόφαση έγκρισης μιας Αίτησης για Παρέμβαση δεν δημιουργεί για τον υπέρ ου η απόφαση αξίωση αποζημίωσης εάν τα εμπορεύματα για τα οποία υπάρχει υποψία ότι παραβιάζουν ΔΔΙ δεν εντοπιστούν από τις Τελωνειακές Αρχές και παραδοθούν ή δεν υπάρξει παρέμβαση για τη δέσμευσή τους. Η διατύπωση βέβαια αυτή τελεί υπό την επιφύλαξη του εθνικού δικαίου κάθε Κ-Μ.  

Η Τελωνειακή επιβολή στη βάση Αίτησης Παρέμβασης. Είδη Αιτήσεων 

Εφαρμογή της διαδικασίας τελωνειακής επιβολής ΔΔΙ από τις Τελωνειακές Αρχές δε νοείται χωρίς να βρίσκεται σε ισχύ απόφαση για τελωνειακή παρέμβαση που να αφορά τα ίδια αυτά ΔΔΙ. Οι λόγοι που καθιστούν απαραίτητη την Απόφαση προς Παρέμβαση (που επιβεβαιώνει την εγκυρότητα-πληρότητα της Αίτησης Παρέμβασης) έχουν να κάνουν με την ανάγκη επιβεβαίωσης:  

• Της δέσμευσης του υπέρ ου η απόφαση, δια της αίτησής του, για τη χρήση των ιδιαίτερα σημαντικών εμπορικών πληροφοριών άλλων οικονομικών φορέων, για συγκεκριμένους και μόνο λόγους.  
• Της συμπερίληψης των ΔΔΙ που τίθενται για προστασία παραβίασης 
• Της παροχής των απαραίτητων στοιχείων επικοινωνίας, αντιπροσώπευσης, τεχνικής βοήθειας, 
• Της παροχής σημαντικών εμπορικών δεδομένων από τη μεριά του ίδιου του υπέρ ου η απόφαση.
• Της δέσμευσης του υπέρ ου η Απόφαση για την κάλυψη διαφόρων εξόδων που πραγματοποιούνται κατά την εφαρμογή της όλης διαδικασίας από της Τελωνειακές Αρχές με σκοπό την επιβολή των ΔΔΙ που τον αφορούν.  

Μια Αίτηση Παρέμβασης διακρίνεται, με βάσει τα ΔΔΙ που περιλαμβάνει και τα γεωγραφικά όρια επιβολής της, σε εθνική ή ενωσιακή. Εθνική Αίτηση παρέμβασης υποβάλλεται για δικαιώματα που βασίζονται σε εθνικό δίκαιο. Με μια τέτοια Αίτηση ζητείται από τις Τελωνειακές Αρχές Κράτους-Μέλους (στο εξής Κ-Μ) να παρέμβουν στο εν λόγω Κ-Μ. Ενωσιακή Αίτηση μπορεί να υποβάλλεται μόνο για ΔΔΙ βασιζόμενα σε ενωσιακή νομοθεσία, που παράγει αποτελέσματα στο έδαφος της Ένωσης. Με μια τέτοια Αίτηση ζητείται από τις Τελωνειακές Αρχές του Κ-Μ και ενός ή περισσοτέρων άλλων Κ-Μ να ασκήσουν παρέμβαση στα αντίστοιχα Κ-Μ.  

Οι Αιτήσεις Παρέμβασης που κατατίθενται στην Ελλάδα, υποβάλλονται από τα πρόσωπα που προβλέπονται στο άρθρο 3 του Καν. 608/2013, για ένα περίπου χρόνο ακόμη, μέχρι να ολοκληρωθεί η λειτουργία του EU Trader Portal, αποκλειστικά σε έντυπη μορφή, και στην Ελληνική γλώσσα. Αρμόδια υπηρεσία παραλαβής, ελέγχου, αποδοχής των έντυπων αιτήσεων, συστημικής καταχώρισης και διαχείρισης των ηλεκτρονικών αιτήσεων στο ενωσιακό σύστημα COPIS είναι το τμήμα Ε', Αμοιβαίας Συνδρομής και Προστασίας ΔΔΙ, της Τελωνειακής Περιφέρειας Αττικής (η εκχώρηση αρμοδιότητας προβλέπεται στο άρθρο 5§1 του Καν. 608/2013). Με τη λειτουργία του EU Trader Portal, οι Αιτήσεις Παρέμβασης θα υποβάλλονται αποκλειστικά ηλεκτρονικά και η όλη η διαχείρισή τους θα συμβαίνει μόνο ηλεκτρονικά ενώ την ευθύνη ορθής καταχώρησης ή μεταβολής των Αιτήσεων θα φέρει στο εξής ο αιτών.  

Μια Αίτηση Παρέμβασης συνήθως έχει υποβληθεί (κι εγκριθεί) πριν τη δέσμευση ή την αναστολή παράδοσης, εμπορευμάτων που εγείρουν υποψίες περί παραβίασης κάποιων από τα ΔΔΙ που περιλαμβάνει. Παρόλα αυτά, υπάρχουν και περιπτώσεις όπου οι Τελωνειακές Αρχές κατά τη διενέργεια των ελέγχων τους, εντοπίζουν εμπορεύματα που ενδεχομένως παραβιάζουν ΔΔΙ, για τα οποία δεν έχει κατατεθεί Αίτηση Παρέμβασης. Σε αυτή την περίπτωση δύνανται να παρεμβαίνουν εφαρμόζοντας την «οίκοθεν» διαδικασία.  

Ο Εκτελεστικός Κανονισμός 1352/2013 για την εφαρμογή του Καν. 608/2013, όσον αφορά την κατάρτιση των εντύπων (των Αιτήσεων Παρέμβασης) 

Με τον Εκτελεστικό Καν. 1352/2013 καταρτίζονται τα έντυπα που προβλέπονται στον Καν. 608/2013, δηλαδή η Αίτηση Παρέμβασης, με την οποία ζητείται η παρέμβαση των Τελωνειακών Αρχών (άρθρο 6 του Καν. 608/2013) και η Αίτηση Παράτασης του διαστήματος παρέμβασης των Τελωνειακών Αρχών (άρθρο 12 του Καν. 608/2013) για μια Αίτηση Παρέμβασης που βρίσκεται σε ισχύ.  

Ο Καν. 1352/2013 τα τελευταία χρόνια έχει δεχθεί μια σειρά από τροποποιήσεις προκειμένου να συγχρονιστεί με τις εξελίξεις του νομικού πλαισίου των ΔΔΙ (EUTM) που περιλαμβάνονται στα έντυπα, να περιλάβει τις νέες υποχρεωτικές απαιτήσεις επικοινωνίας (mail) κι αναγνώρισης των συναλλασσόμενων (EORI), να συμπεριλάβει απαραίτητες επιλογές που δεν είχαν περιληφθεί εξ αρχής (Εθνική Αίτηση του άρθρο 5§3 του Καν. 608/2013, υποχρέωση συμπλήρωσης του πεδίου 12 κ.α), να ενσωματώσει πρακτικές βελτιώσεις σε υπάρχουσες επιλογές (επιλογή της διαδικασίας των μικρών αποστολών σε όλα τα Κ-Μ της Ένωσης ή σε ένα ή περισσότερα συγκεκριμένα κράτη-μέλη).

Ο Καν. 1352/2013 έχει κοινοποιηθεί με την ανωτέρω β) σχετική ενώ οι μεταγενέστερες επικαιροποιήσεις του κοινοποιήθηκαν στις Τελωνειακές Αρχές ενδιαφέροντος με τις ΔΤΔΓ 1074976 ΕΞ 2018 / 16-05-2018 και ΔΤΔΓ 1105475 ΕΞ 2020 / 07-09-2020 εγκυκλίους.  

Ο Καν. 1352/2013 πρόκειται να τροποποιηθεί εκ νέου από τον Εκτελεστικό Κανονισμό (ΕΕ) με αριθμό 2035/2020 (Καν. 2035/2020), ώστε να θεσπιστεί από 01-01-2021 η δυνατότητα Αίτησης Παρέμβασης στη Βόρεια Ιρλανδία για συγκεκριμένα ΔΔΙ και να απαλειφθούν οι αναφορές στο (πρώην Κ-Μ) Ηνωμένο Βασίλειο (ΗΒ) που περιλαμβάνονται στα διάφορα πεδία των εντύπων της Αίτησης Παρέμβασης και της Αίτησης Παράτασης.  

Τα επικαιροποιημένα έντυπα με βάση τον Καν. 2035/2020 εφαρμόζονται από 01-01-2021, ημερομηνία που ακολουθεί τη λήξη της μεταβατικής περιόδου (με τη «συμφωνία αποχώρησης», είχε οριστεί ως τέτοια η 31-12-2020), και σημαίνει την παύση του δικαίου της Ένωσης στο σύνολό του ως προς το ΗΒ και εντός αυτού και την θέση σε ισχύ του πρωτοκόλλου για τις Ιρλανδία/Βόρεια Ιρλανδία (Ireland/Northern Ireland Protocol - αποτελεί μέρος της «συμφωνίας αποχώρησης» του ΗΒ από την ΕΕ). Το πρωτόκολλο για τις Ιρλανδία/Βόρεια Ιρλανδία καθιστά εφαρμοστέες, υπό ορισμένους όρους, ορισμένες διατάξεις του δικαίου της Ένωσης στο ΗΒ και εντός αυτού σε σχέση με τη Βόρεια Ιρλανδία.  

Δυνάμει του πρωτοκόλλου για τις Ιρλανδία/Βόρεια Ιρλανδία, μπορεί να υποβάλλεται (αποκλειστικά) ενωσιακή Αίτηση Παρέμβασης για να ζητηθεί η τελωνειακή παρέμβαση στη Βόρεια Ιρλανδία και μόνο όσον αφορά τα ΔΔΙ που προστατεύονται στη Βόρεια Ιρλανδία, που είναι μόνο όσα εμπίπτουν στις Γεωγραφικές Ενδείξεις (GIs) του άρθρου 2(5)(β) του Καν. 608/2013. Αναλυτικότερα, πρόκειται για τα ακόλουθα ΔΔΙ:  

α) Γεωγραφικές ενδείξεις ή Ονομασίες προέλευσης που προστατεύονται για γεωργικά προϊόντα και τρόφιμα, όπως προβλέπεται στον Κανονισμό (ΕΕ) με αριθμό 1151/2012.  

β) Γεωγραφικές Ενδείξεις για αλκοολούχα ποτά, όπως προβλέπεται στον Κανονισμό (ΕΕ) με αριθμό 787/2019  

γ) Γ εωγραφικές Ενδείξεις για αρωματισμένα προϊόντα, όπως προβλέπεται στον Κανονισμό (ΕΕ) με αριθμό 251/2014  

δ) Ονομασίες Προέλευσης ή Γεωγραφικές Ενδείξεις για οίνους, όπως προβλέπεται στο μέρος II τίτλος II κεφάλαιο I τμήματα 2 και 3 του Κανονισμού (ΕΕ) με αριθμό 1308/2013.  

Επομένως από την ημερομηνία εφαρμογής του Καν. 2035/2013, στην Αίτηση Παρέμβασης και στην Αίτηση Παράτασης του διαστήματος παρέμβασης των Τελωνειακών Αρχών αντικαθίσταται το κωδικό όνομα του Ηνωμένου Βασιλείου: UK από το κωδικό όνομα της Βορείας Ιρλανδίας: XI, τόσο στη σχετική επιλογή στο πεδίο 6 όσο και στην επιλογή του πεδίου 10, για τις μικρές αποστολές. Μεταβάλλονται επίσης από 01 -01-2021, οι σημειώσεις του Παραρτήματος ΙΙΙ του τροποποιούμενου Καν. 1352/2013 για τη συμπλήρωση του Παραρτήματος Ι αυτού, από τις σημειώσεις του Παραρτήματος ΙΙ του Καν. 2035/2020 προκειμένου να παρέχονται οι απαραίτητες διευκρινίσεις και να παρατίθενται αναλυτικά τα ΔΔΙ που θα προστατεύονται στη Βόρεια Ιρλανδία.  

Αυτές οι μεταβολές πρακτικώς επιφέρουν την αντικατάσταση του Παραρτήματος Ι του Καν. 1352/2013 από το Παράρτημα Ι του Καν. 2035/2020 και την τροποποίηση του Παραρτήματος ΙΙΙ του Καν. 1352/2013 από το Παράρτημα ΙΙ του Καν. 2035/2020. Ο Καν. 2035/2020 είναι δεσμευτικός ως προς όλα τα μέρη του, ισχύει σε κάθε Κ-Μ κι εφαρμόζεται από 01 -01-2021.  

Διαδικασία Αναστολής της παράδοσης ή δέσμευσης των εμπορευμάτων πριν την υποβολή Αίτησης Παρέμβασης (οίκοθεν διαδικασία) 

Οι Τελωνειακές Αρχές, στη βάση του άρθρου 18 του Καν. 608/2013 κι αν δεν πρόκειται για ευπαθή εμπορεύματα, δύνανται να αναστέλλουν την παράδοση ή να προχωρούν σε δέσμευση των σχετικών εμπορευμάτων, εφαρμόζοντας τη λεγόμενη «οίκοθεν» διαδικασία παρέμβασης.  

Στα πλαίσια της διαδικασίας αυτής, πριν να προβούν σε οποιαδήποτε ανάλογη ενέργεια, οι Τελωνειακές Αρχές, χωρίς να αποκαλύψουν άλλες πληροφορίες πέρα από την πραγματική ή την αναμενόμενη ποσότητα εμπορευμάτων, την πραγματική ή τεκμαιρόμενη φύση τους και εικόνες τους ανάλογα με την περίπτωση, μπορούν να ζητήσουν από κάθε πρόσωπο που θα μπορούσε ενδεχομένως να δικαιούται να υποβάλει Αίτηση Παρέμβασης (για τα συγκεκριμένα ΔΔΙ) να τους παράσχει κάθε σχετική πληροφορία κι ακόμη να ζητήσουν τη συνδρομή άλλων αρμοδίων αρχών.  

Στη συνέχεια, κοινοποιούν την αναστολή της παράδοσης ή τη δέσμευση των εμπορευμάτων και πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία του άρθρου 23 του Καν. 608/2013, στο διασαφιστή ή στον κάτοχο των εμπορευμάτων εντός 1 εργάσιμης ημέρας από την εν λόγω αναστολή ή δέσμευση, και την ίδια ημέρα ή αμέσως μετά, στα πρόσωπα ή στις οντότητες που δικαιούνται να υποβάλουν Αίτηση Παρέμβασης σχετικά με την εικαζόμενη παραβίαση ΔΔΙ.  

Αν εντός 1 εργάσιμης ημέρας από την αναστολή της παράδοσης ή τη δέσμευσή των εμπορευμάτων, οι Τελωνειακές Αρχές δεν έχουν εντοπίσει πρόσωπο ή οντότητα που δικαιούται να υποβάλει Αίτηση Παρέμβασης, θα πρέπει να επιτρέπουν την παράδοση των εμπορευμάτων ή να αίρουν τη δέσμευσή τους, αμέσως μετά τη διεκπεραίωση όλων των τελωνειακών διατυπώσεων.  

Τα εμπορεύματα θα πρέπει να απελευθερώνονται κι όταν η Αίτηση Παρέμβασης δεν υποβληθεί στην αρμόδια τελωνειακή υπηρεσία εντός 4 εργάσιμων ημερών από την κοινοποίηση της αναστολής της παράδοσης των εμπορευμάτων (ή της δέσμευσής τους) και δεν περιέχει τις πληροφορίες που αναφέρονται στο άρθρο 6§3 του Καν. 608/2013 ή υποβληθεί η Αίτηση αλλά για οποιοδήποτε άλλο λόγο δεν εγκριθεί με σχετική Απόφαση Παρέμβασης. Επιπλέον, όταν ο αιτών παραλείπει από την Αίτηση, σύμφωνα με τα προβλεπόμενα στο άρθρο 5§3 του ιδίου Κανονισμού, τις πληροφορίες που αναφέρονται στα στοιχεία ζ), η) ή θ) του παραπάνω άρθρου 6§3, χωρίς να τις προσκομίσει σε 10 εργάσιμες μέρες από την κοινοποίηση της αναστολής της παράδοσης ή τη δέσμευση, η Αίτηση Παρέμβασης εγκρίνεται μόνον για τη συγκεκριμένη αναστολή παράδοσης ή τη δέσμευση των εν λόγω εμπορευμάτων (άρθρο 11§2 Καν. 608/2013). Σε κάθε περίπτωση Αίτησης Παρέμβασης, που υποβάλλεται αφότου κοινοποιηθεί από τις Τελωνειακές Αρχές η αναστολή της παράδοσης ή η δέσμευση των εμπορευμάτων σύμφωνα με το άρθρο 18 του Καν. 608/2013, πρόκειται για εθνική Αίτηση.  

Διαδικασία Αναστολής της παράδοσης ή δέσμευσης των εμπορευμάτων στη βάση Αίτησης Παρέμβασης / κοινοποιήσεις-ειδοποιήσεις ενδιαφερόμενων μερών 

Όταν οι τελωνειακές αρχές εντοπίζουν εμπορεύματα, για τα οποία υπάρχει υποψία ότι παραβιάζουν ΔΔΙ καλυπτόμενο από Απόφαση Παρέμβασης, προβαίνουν σε αναστολή της παράδοσης ή σε δέσμευσή τους.  

Πριν να προβούν σε αναστολή της παράδοσης ή σε δέσμευση των εμπορευμάτων, οι Τελωνειακές Αρχές μπορούν να ζητήσουν από τον υπέρ ου η απόφαση να τους παρέχει κάθε σχετική πληροφορία για τα εμπορεύματα, παρέχοντάς του πληροφορίες σχετικά με την πραγματική ή αναμενόμενη ποσότητα εμπορευμάτων, την πραγματική ή τεκμαιρόμενη φύση τους, καθώς και εικόνες τους, ανάλογα με την περίπτωση.  

Οι Τελωνειακές Αρχές κοινοποιούν στον διασαφιστή ή τον κάτοχο των εμπορευμάτων την απόφαση αναστολής της παράδοσης ή της δέσμευσης των εμπορευμάτων εντός 1 εργάσιμης ημέρας από την εν λόγω αναστολή ή δέσμευση και την ίδια ημέρα της κοινοποίησης αυτής ή αμέσως μετά, προχωρούν σε κοινοποίηση της εν λόγω απόφασης (αναστολής της παράδοσης ή της δέσμευσης) και στον υπέρ ου η απόφαση. Οι κοινοποιήσεις αυτές περιλαμβάνουν πληροφορίες σχετικά με τη διαδικασία που εκτίθεται στο άρθρο 23.  

Οι Τελωνειακές Αρχές ενημερώνουν τον υπέρ ου η απόφαση και τον διασαφιστή ή τον κάτοχο των εμπορευμάτων σχετικά με την πραγματική ή την εκτιμώμενη ποσότητα και την πραγματική ή την τεκμαιρόμενη φύση των υπό αναστολή παράδοσης ή υπό δέσμευση εμπορευμάτων, διαβιβάζοντάς τους παράλληλα διαθέσιμες εικόνες τους, ανάλογα με την περίπτωση.  

Επιπλέον, οι ίδιες Αρχές, κοινοποιούν στον υπέρ ου η απόφαση, κατόπιν αίτησής του κι εφόσον είναι διαθέσιμα σε αυτές, τα ονόματα και τις διευθύνσεις του παραλήπτη, του αποστολέα και του διασαφιστή ή του κατόχου των εμπορευμάτων, την τελωνειακή διαδικασία, καθώς και την καταγωγή, την προέλευση και τον προορισμό των εμπορευμάτων που τελούν υπό αναστολή παράδοσης ή δέσμευση.  

Στην περίπτωση επίκλησης από τον υπέρ ου η απόφαση, σε Αίτηση για την οποία υπάρχει Απόφαση Παρέμβασης, της διαδικασίας των μικρών αποστολών του άρθρου 26 του Καν. 608/2013, οι Τελωνειακές Αρχές κοινοποιούν στον διασαφιστή ή στον κάτοχο των αγαθών, την αναστολή της παράδοσης ή τη δέσμευση αυτών, εντός 1 εργάσιμης ημέρας από την εφαρμογή της. Η κοινοποίηση της αναστολής της παράδοσης των αγαθών ή της δέσμευσής τους, στη διαδικασία των μικρών αποστολών, πρέπει να περιλαμβάνει την πληροφορία ότι οι Τελωνειακές Αρχές προτίθενται να καταστρέψουν τα αγαθά και να κάνει αναφορά στα δικαιώματα του διασαφιστή ή του κατόχου των αγαθών βάσει του άρθρου 23§4,5,6 του Καν. 608/2013.  

Καταστροφή των Εμπορευμάτων χωρίς να χρειάζεται να διαπιστωθεί παραβίαση ΔΔΙ 

Ο Καν. 608/2013 δεν θέτει κριτήρια για την εξακρίβωση της ύπαρξης παραβίασης ΔΔΙ. Παρέχει μόνο τους διαδικαστικούς κανόνες που διέπουν την παρέμβαση των Τελωνειακών Αρχών για την επιβολή των σχετικών ΔΔΙ (σημείο (10) του προοιμίου του Κανονισμού). Επίσης, σε κανένα από τους εμπλεκόμενους οικονομικούς φορείς (τον κάτοχο ή to διασαφιστή του εμπορεύματος και tov υπέρ ου η απόφαση) με αντικείμενα συμφέροντα, επί του λόγου της δέσμευσης ή της αναστολής παράδοσης των ύποπτων για παραβίαση ΔΔΙ εμπορευμάτων, δεν αναγνωρίζεται η δυνατότητα να αποφαίνεται περί παραβίασης ή μη ενός ΔΔΙ. Συνεπώς, μόνο η προσφυγή στα αρμόδια όργανα μπορεί να εξασφαλίσει νόμιμη απόφαση περί της παραβίασης ενός ΔΔΙ και την επιβολή διοικητικών ή/και ποινικών κυρώσεων.  

Η δυνατότητα συμφωνίας των δύο αντικείμενων μερών, για την καταστροφή των εμπορευμάτων, που δημιουργούν υποψίες για παραβίαση, παρέχεται τόσο στο άρθρο 23 όσο και στο άρθρο 26 (για τις μικρές αποστολές). Η συμφωνία αυτή του υπέρ ου η απόφαση, για καταστροφή των εμπορευμάτων, κατ' εφαρμογή της διαδικασίας του άρθρου 23, δεν αποσβένει το δικαίωμά του, παρά τη συμφωνία, να κινηθεί νομικά προκειμένου να αποδειχθεί αν έχει παραβιαστεί ΔΔΙ, ώστε να επιβληθούν οι νόμιμες κυρώσεις στον παραβάτη. Στην περίπτωση ωστόσο του άρθρου 26, η δυνατότητα να κινηθούν νομικές διαδικασίες, για να αποδειχθεί αν έχει παραβιαστεί ΔΔΙ, παρέχεται μόνο στην περίπτωση που ο διασαφιστής ή ο κάτοχος των εμπορευμάτων δεν συμφωνήσει στην καταστροφή των εμπορευμάτων.  

Αναμφίβολα, με τις παραπάνω δυνατότητες επιτυγχάνεται η καταστροφή των εμπορευμάτων άρα και η αποτροπή της βλαπτικής διάθεσή τους στην αγορά, χωρίς να υπάρξουν χρονοβόρες διαδικασίες και σημαντικά νομικά κόστη για τον δικαιούχο του ΔΔΙ κι ασφαλώς χωρίς να τεθεί σε κίνδυνο η υγεία και η ασφάλεια των δυνητικών καταναλωτών του εμπορεύματος.  

Στα πλαίσια της διαδικασίας του άρθρου 23, δεν θα μπορούσαμε ασφαλώς να αποκλείσουμε τη δυνατότητα ο διασαφιστής ή ο κάτοχος των εμπορευμάτων και ο υπέρ ου η απόφαση να συμφωνήσουν στην καταστροφή των εμπορευμάτων (που εμφανίζουν υποψίες παραβίασης ΔΔΙ), με το διασαφιστή ή τον κάτοχο των εμπορευμάτων να παραδέχεται ρητώς πως τα εν λόγω εμπορεύματα συνιστούν εμπορεύματα που παραβιάζουν ΔΔΙ του υπέρ ου η απόφαση. Στην περίπτωση αυτή αλλά και στην περίπτωση που έχει εκδοθεί απόφαση αρμοδίου οργάνου περί της παραβιάσεως ΔΔΙ του υπέρ ου η απόφαση, επιβάλλεται από τις τελωνειακές αρχές στο διασαφιστή ή κάτοχο των σχετικών εμπορευμάτων το διοικητικό πρόστιμο του άρθρου 147§7 του Εθνικού Τελωνειακού Κώδικα.  

Διαδικασία καταστροφής/κίνησης διαδικασιών και πρόωρη παράδοση των εμπορευμάτων στη βάση του άρθρου 23 και 24 αντίστοιχα του Καν. 608/2013 

Τα εμπορεύματα που κινούν υποψίες ότι παραβιάζουν ΔΔΙ, μπορούν να καταστρέφονται υπό τελωνειακό έλεγχο, χωρίς να χρειάζεται να εξακριβωθεί αν έχει παραβιαστεί ΔΔΙ βάσει του δικαίου του Κ-Μ όπου ευρίσκονται. Η δυνατότητα αυτή παρέχεται εφόσον, εντός 10 εργάσιμων ημερών, ή 3 εργάσιμων ημερών στην περίπτωση αλλοιώσιμων εμπορευμάτων από την κοινοποίηση της αναστολής της παράδοσης των εμπορευμάτων ή της δέσμευσής τους, έχει επιβεβαιωθεί γραπτώς στις Τελωνειακές Αρχές:  

• Από τον υπέρ ου η απόφαση, ότι κατά την πεποίθησή του έχει παραβιαστεί ΔΔΙ κι ότι συμφωνεί να καταστραφούν τα εμπορεύματα και 
• Από το διασαφιστή ή τον κάτοχο των εμπορευμάτων ότι συμφωνεί να καταστραφούν τα εμπορεύματα. 

Σε περίπτωση που ο διασαφιστής ή ο κάτοχος των εμπορευμάτων δεν επιβεβαιώσει στις τελωνειακές αρχές ότι συμφωνεί να καταστραφούν τα εμπορεύματα ούτε κοινοποιήσει την αντίρρησή του όσον αφορά την καταστροφή τους εντός 10 εργάσιμων ημερών, ή 3 εργάσιμων ημερών στην περίπτωση αλλοιώσιμων εμπορευμάτων, από την κοινοποίηση της αναστολής της παράδοσης των εμπορευμάτων ή της δέσμευσής τους, οι Τελωνειακές Αρχές μπορούν να θεωρήσουν ότι έχει επιβεβαιώσει πως συμφωνεί με την καταστροφή των εμπορευμάτων αυτών (τεκμαιρόμενη συμφωνία).  

Μετά την πάροδο της προθεσμίας 10 εργάσιμων ημερών, ή 3 εργάσιμων ημερών στην περίπτωση αλλοιώσιμων εμπορευμάτων, από την κοινοποίηση της αναστολής της παράδοσης των εμπορευμάτων ή της δέσμευσής τους κι ανάλογα με την ανταπόκριση των ενδιαφερομένων μερών στις κοινοποιήσεις των Τελωνειακών Αρχών, τα εμπορεύματα μπορούν να λάβουν 3 αμοιβαίως αποκλειόμενους προορισμούς: 

• Απελευθερώνονται (αν δεν ανταποκριθεί ο δικαιούχος του ΔΔΙ για το οποίο εγείρονται υποψίες παραβίασης ή απαντήσει πως δεν υπάρχει θέμα παραβίασης) 
• Διατηρείται η δέσμευσή τους μέχρι να υπάρξει απόφαση περί παραβίασης του ΔΔΙ (από τα αρμόδια όργανα να αποφανθούν), μετά από ενέργειες του δικαιούχου για την κίνηση διαδικασίας με σκοπό να εξακριβωθεί αν έχει παραβιαστεί ΔΔΙ  
• Καταστρέφονται μετά από συμφωνία των αντιτιθέμενων μερών (κατόχου ή διασαφιστή εμπορευμάτων και δικαιούχου ΔΔΙ), χωρίς να αποσβένεται το δικαίωμα του δικαιούχου να προσφύγει εκ των υστέρων της συμφωνίας για καταστροφή τους, σε διαδικασίες προκειμένου να αποδειχθεί αν έχει παραβιαστεί ΔΔΙ  

Αναλυτικότερα, οι Τελωνειακές Αρχές επιτρέπουν την παράδοση των εμπορευμάτων ή αίρουν τη δέσμευσή τους, αμέσως μετά τη διεκπεραίωση όλων των τελωνειακών διατυπώσεων, εφόσον, εντός της ανωτέρω προθεσμίας, δεν λάβουν γραπτή επιβεβαίωση από τον υπέρ ου η απόφαση, ότι, κατά την κρίση του, έχει παραβιαστεί ΔΔΙ και ότι συμφωνεί με την καταστροφή, εκτός κι εάν ενημερωθούν δεόντως για την κίνηση διαδικασίας με σκοπό να εξακριβωθεί αν έχει παραβιαστεί ΔΔΙ.  

Επίσης, σε περίπτωση που ο διασαφιστής ή ο κάτοχος των εμπορευμάτων δεν επιβεβαιώσει γραπτώς στις Τελωνειακές Αρχές ότι συμφωνεί να καταστραφούν τα εμπορεύματα ούτε θεωρείται πως έχει επιβεβαιώσει ότι συμφωνεί να καταστραφούν τα εμπορεύματα, εντός της ανωτέρω προθεσμίας, οι Τελωνειακές Αρχές ενημερώνουν αμέσως τον υπέρ ου η απόφαση σχετικώς. Ο υπέρ ου η απόφαση, εντός των 10 εργάσιμων ημερών, ή των τριών εργάσιμων ημερών σε περίπτωση αλλοιώσιμων εμπορευμάτων, από την κοινοποίηση της αναστολής της παράδοσης των εμπορευμάτων ή της δέσμευσής τους πρέπει να κινήσει διαδικασία για να εξακριβωθεί αν έχει παραβιαστεί ΔΔΙ. Οι Τελωνειακές Αρχές δύνανται να παρατείνουν την προθεσμία αυτή, εκτός της περίπτωσης αλλοιώσιμων εμπορευμάτων, κατά 10 εργάσιμες ημέρες το περισσότερο, εφόσον αυτό κρίνεται σκόπιμο, κατόπιν δεόντως αιτιολογημένης αίτησης του υπέρ ου η απόφαση.  

Αυτή η παράταση φαίνεται απαραίτητη όταν η μη συμφωνία ή η τεκμαιρόμενη μη συμφωνία του διασαφιστή ή του κάτοχου των εμπορευμάτων για καταστροφή τους, διαπιστώνεται από τις Τελωνειακές Αρχές στα όρια της προθεσμίας του 10ημέρου (δεν προβλέπεται παράταση για τα αλλοιώσιμα) από την κοινοποίηση της αναστολής της παράδοσης των εμπορευμάτων ή της δέσμευσής τους, προκειμένου ο υπέρ ου η απόφαση να έχει τον εύλογο χρόνο για να κινήσει την προβλεπόμενη διαδικασία για να εξακριβωθεί αν έχει παραβιαστεί ΔΔΙ.  

Οι Τελωνειακές Αρχές επιτρέπουν την παράδοση των εμπορευμάτων ή αίρουν τη δέσμευσή τους αμέσως μετά τη διεκπεραίωση όλων των τελωνειακών διατυπώσεων, εφόσον, εντός της ανωτέρω προθεσμίας κι επιπλέον έως 10 το πολύ εργάσιμων ημερών (σε παράταση των αρχικών 10 ημερών κι όπου αυτό κρίνεται σκόπιμο), δεν ενημερωθούν δεόντως για την κίνηση διαδικασίας από τον υπέρ ου η απόφαση, προκειμένου να εξακριβωθεί αν έχει παραβιαστεί ΔΔΙ.  

Κατόπιν της ενημέρωσης των Τελωνειακών Αρχών από τον υπέρ ου η απόφαση για την κίνηση διαδικασίας προκειμένου να εξακριβωθεί αν έχει παραβιαστεί δικαίωμα σχεδίου ή υποδείγματος, διπλώματος ευρεσιτεχνίας, υποδείγματος χρησιμότητας ή τοπογραφίας προϊόντος ημιαγωγών ή δικαίωμα επί φυτικής ποικιλίας, ο διασαφιστής ή ο κάτοχος των εμπορευμάτων δύναται, υπό προϋποθέσεις, να αιτηθεί σε αυτές (στις Τελωνειακές Αρχές) την παράδοση ή την άρση της δέσμευσης των σχετικών εμπορευμάτων (πρόωρη παράδοση), πριν την ολοκλήρωση της διαδικασίας για την εξακρίβωση αν έχει παραβιαστεί κάποιο από τα συγκεκριμένα ΔΔΙ.  

Οι Τελωνειακές Aρχές επιτρέπουν την (πρόωρη) παράδοση των εμπορευμάτων ή αίρουν τη δέσμευσή τους, μόνον εφόσον ο διασαφιστής ή ο κάτοχος των εμπορευμάτων έχει καταθέσει εγγύηση, της οποίας το ποσό είναι επαρκές για την προστασία των συμφερόντων του υπέρ ου η απόφαση, εφόσον η αρχή που είναι αρμόδια να εξακριβώσει αν έχει παραβιαστεί ΔΔΙ δεν έχει εγκρίνει τη λήψη συντηρητικών μέτρων κι αφού έχουν ολοκληρωθεί όλες οι τελωνειακές διατυπώσεις. Η παροχή της εγγύησης που αναφέρεται εδώ δεν θίγει τα λοιπά ένδικα μέσα που έχει στη διάθεσή του ο υπέρ ου η απόφαση.  

Διαδικασία καταστροφής/ κίνησης διαδικασιών στη βάση του άρθρου 26 (διαδικασία μικρών αποστολών) 

Η διαδικασία των μικρών αποστολών εφαρμόζεται αποκλειστικά σε αγαθά που μεταφέρονται σε μικρές αποστολές, κινούν υποψίες παραποίησης/απομίμησης ή εγείρουν υποψίες πειρατείας, δεν είναι αλλοιώσιμα και για τα οποία βρίσκεται σε ισχύ Απόφαση Παρέμβασης όπου επιβεβαιώνεται (μεταξύ άλλων) η ρητά αποτυπωμένη επιθυμία του υπέρ ου η απόφαση να χρησιμοποιηθεί η εν λόγω διαδικασία. Όταν εφαρμόζεται η διαδικασία των μικρών αποστολών, το άρθρο 17§3,4 (για τις κοινοποιήσεις κατά τη συμβατική διαδικασία) και το άρθρο 19§2,3 (για τη δυνατότητα λήψης δειγμάτων των εμπορευμάτων) του Καν. 608/2013 δεν εφαρμόζονται.  

Ως μικρή αποστολή, σύμφωνα με το σημείο (19) του άρθρου 2 του Καν. 608/2013, ορίζεται η αποστολή μέσω ταχυδρομείου ή υπηρεσίας ταχυμεταφοράς η οποία περιλαμβάνει έως και 3 τεμάχια ή της οποίας το μεικτό βάρος είναι μικρότερο των 2 Kgr. Τεμάχια εδώ εννοούνται αγαθά που έχουν ταξινομηθεί στη Συνδυασμένη Ονοματολογία (ΣΟ) βάσει του Παραρτήματος I του Κανονισμού (ΕΟΚ) με αριθμό 2658/1987 (για τη δασμολογική και στατιστική ονοματολογία και το κοινό δασμολόγιο) εάν δεν είναι συσκευασμένα, ή η συσκευασία τέτοιου είδους αγαθών που προορίζονται για λιανική πώληση στον τελικό καταναλωτή. Χωριστά αγαθά που εμπίπτουν στον ίδιο κωδικό της ΣΟ θεωρούνται διαφορετικά τεμάχια ενώ αγαθά που παρουσιάζονται ως σύνολα ταξινομημένα σε έναν κωδικό της ΣΟ θεωρούνται 1 τεμάχιο.  

Τα αγαθά για τα οποία υπάρχει υποψία ότι παραβιάζουν ΔΔΙ και πληρούν τις προϋποθέσεις της διαδικασίας των μικρών αποστολών, μπορούν να καταστρέφονται υπό τελωνειακό έλεγχο, χωρίς να χρειάζεται να εξακριβωθεί αν έχει παραβιαστεί ΔΔΙ βάσει του δικαίου του Κ-Μ όπου ευρίσκονται.  

Οι Τελωνειακές Αρχές κοινοποιούν στον διασαφιστή ή τον κάτοχο των αγαθών, που εμφανίζουν υποψίες παραβίασης ΔΔΙ κι εμπίπτουν στη διαδικασία των μικρών αποστολών, την αναστολή της παράδοσης των αγαθών ή τη δέσμευσή τους εντός 1 εργάσιμης ημέρας από την αναστολή της παράδοσης ή τη δέσμευσή τους. Η κοινοποίηση της αναστολής της παράδοσης των αγαθών ή της δέσμευσής τους πρέπει να περιλαμβάνει την πληροφορία ότι οι Τελωνειακές Αρχές προτίθενται να καταστρέψουν τα αγαθά και να κάνει αναφορά στα δικαιώματα του διασαφιστή ή του κατόχου των εμπορευμάτων βάσει του άρθρου 23§4,5,6 του Καν. 608/2013.  

Ο διασαφιστής ή ο κάτοχος των αγαθών έχει τη δυνατότητα να εκφράσει την άποψή του εντός 10 εργάσιμων ημερών από την κοινοποίηση της αναστολής της παράδοσης των αγαθών ή της δέσμευσής τους.  

Τα σχετικά αγαθά μπορούν να καταστραφούν υπό τον έλεγχο των Τελωνειακών Αρχών, εφόσον, εντός της ανωτέρω προθεσμίας, ο διασαφιστής ή ο κάτοχος των αγαθών επιβεβαιώσει στις Tελωνειακές Aρχές ότι συμφωνεί να καταστραφούν τα αγαθά.  

Όταν ο διασαφιστής ή ο κάτοχος των αγαθών δεν επιβεβαιώσει στις Τελωνειακές Αρχές ότι συμφωνεί να καταστραφούν τα αγαθά, ούτε κοινοποιήσει την αντίρρησή του στην καταστροφή τους εντός της ανωτέρω προθεσμίας, οι Τελωνειακές Αρχές μπορούν να θεωρήσουν ότι ο διασαφιστής ή ο κάτοχος των αγαθών έχει επιβεβαιώσει ότι συμφωνεί να καταστραφούν τα αγαθά (τεκμαιρόμενη συμφωνία) και να προχωρήσουν στην καταστροφή τους.  

Σε κάθε περίπτωση συμφωνίας ή τεκμαιρόμενης συμφωνίας του διασαφιστή ή του κατόχου των αγαθών για καταστροφή τους, οι Τελωνειακές Αρχές παρέχουν στον υπέρ ου η απόφαση, κατόπιν αίτησής του κι ανάλογα με την περίπτωση, πληροφορίες σχετικά με την πραγματική ή την αναμενόμενη ποσότητα των αγαθών που καταστράφηκαν και τη φύση τους.  

Όταν ο διασαφιστής ή ο κάτοχος των αγαθών δεν επιβεβαιώσει στις Τελωνειακές Αρχές ότι συμφωνεί να καταστραφούν τα αγαθά ούτε θεωρείται ότι έχει επιβεβαιώσει ότι συμφωνεί να καταστραφούν τα αγαθά, οι Τελωνειακές Αρχές ενημερώνουν αμέσως τον υπέρ ου η απόφαση σχετικώς, κοινοποιώντας του την ποσότητα και τη φύση των αγαθών, μαζί με εικόνες τους, ανάλογα με την περίπτωση κι έπειτα, κατόπιν αίτησής του κι εφόσον τα διαθέτουν, του κοινοποιούν τα ονόματα και τις διευθύνσεις του παραλήπτη, του αποστολέα και του διασαφιστή ή του κατόχου των αγαθών, την τελωνειακή διαδικασία καθώς και την καταγωγή, την προέλευση και τον προορισμό των αγαθών που τελούν υπό αναστολή παράδοσης ή δέσμευση.  

Οι Τελωνειακές Αρχές επιτρέπουν την παράδοση των αγαθών ή αίρουν τη δέσμευσή τους αμέσως μετά τη διεκπεραίωση όλων των τελωνειακών διατυπώσεων, εφόσον, εντός 10 εργάσιμων ημερών από την κοινοποίηση στον υπέρ ου η απόφαση, που ακολουθεί μετά τη μη επιβεβαίωση για καταστροφή των αγαθών από το διασαφιστή ή τον κάτοχό τους, δεν λάβουν πληροφορίες από τον υπέρ ου η απόφαση σχετικά με την κίνηση διαδικασίας προκειμένου να εξακριβωθεί αν έχει παραβιαστεί ΔΔΙ.  

Η καταστροφή των εμπορευμάτων που προκύπτει από την εφαρμογή των άρθρων 23 και 26 

Τα εμπορεύματα για καταστροφή, βάσει των άρθρων 23 ή 26 δεν παραδίδονται προς ελεύθερη κυκλοφορία, δεν μεταφέρονται εκτός του τελωνειακού εδάφους της Ένωσης, δεν εξάγονται, δεν επανεξάγονται, δεν τίθενται σε καθεστώς αναστολής και δεν τίθενται σε ελεύθερη ζώνη ή σε ελεύθερη αποθήκη.  

Η παράδοση σε ελεύθερη κυκλοφορία θα πρέπει να κρίνεται αναγκαία από τις Τελωνειακές Αρχές κι εφόσον υπάρχει σύμφωνη γνώμη του υπέρ ου η απόφαση. Μπορεί να συμβαίνει στην περίπτωση που τα εμπορεύματα πρόκειται να ανακυκλωθούν ή να απορριφθούν εκτός των εμπορικών διαύλων, μεταξύ άλλων και για λόγους ευαισθητοποίησης, κατάρτισης και εκπαίδευσης. Οι όροι υπό τους οποίους τα εμπορεύματα μπορούν να παραδίδονται προς ελεύθερη κυκλοφορία ορίζονται από τις Τελωνειακές Αρχές. Οι ίδιες Αρχές μπορούν να επιτρέψουν, υπό τελωνειακή πάντα επιτήρηση, τη διακίνηση τέτοιων εμπορευμάτων, που έχουν κριθεί για ελεύθερη κυκλοφορία σε μη εμπορικούς διαύλους, μεταξύ διαφορετικών τοποθεσιών εντός του τελωνειακού εδάφους της Ένωσης, προκειμένου να καταστραφούν υπό τελωνειακό έλεγχο.  

Ποια είναι τα ΔΔΙ που αφορά η τελωνειακή επιβολή με βάση τον Καν. 608/2013 και ποιο το γενικότερο νομοθετικό πλαίσιο που τα διέπει. Οι εξελίξεις στο πλαίσιο αυτό που παρουσιάζουν ενδιαφέρον από τελωνειακής πλευράς  

Για τους σκοπούς του Καν. 608/2013, όταν γίνεται αναφορά σε ΔΔΙ εννοούνται τα εξής:

• Εμπορικό Σήμα (Trade Mark: TM) 
• (Βιομηχανικό) Σχέδω ή Υπόδειγμα (Design)
• Δικαίωμα Πνευματικής Ιδιοκτησίας ή Συγγενικό Δικαίωμα, όπως προβλέπεται στο εθνικό ή στο ενωσιακό δίκαιο (Copyright or any related right) 
• Γεωγραφική Ένδειξη (Geographical Indication) 
• Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας, όπως προβλέπεται στο εθνικό ή στο ενωσιακό δίκαιο (Patent) 
• Συμπληρωματικό πιστοποιητικό προστασίας για τα φάρμακα, όπως προβλέπεται στον Κανονισμό (ΕΚ) με αριθμό 469/2009 
• Συμπληρωματικό πιστοποιητικό προστασίας για τα φυτοπροστατευτικά προϊόντα, όπως προβλέπεται στον Κανονισμό (ΕΚ) με αριθμό 1610/96 
• Κοινοτικό δικαίωμα επί φυτικής ποικιλίας, όπως προβλέπεται στον Κανονισμό (ΕΚ) με αριθμό 2100/94 
• Δικαίωμα επί φυτικής ποικιλίας, όπως προβλέπεται στο εθνικό δίκαιο 
• Τοπογραφία προϊόντος ημιαγωγών, όπως προβλέπεται στο εθνικό ή στο ενωσιακό δίκαιο 
• Υπόδειγμα χρησιμότητας, εφόσον προστατεύεται από ΔΔΙ από το εθνικό ή το ενωσιακό δίκαιο 
• Εμπορική επωνυμία, εφόσον προστατεύεται ως αποκλειστικό ΔΔΙ από το εθνικό ή το ενωσιακό δίκαιο 

Εμπορικό Σήμα (Trade Mark: TM) 

Ως Εμπορικό Σήμα, σύμφωνα με το σημείο 2) του άρθρου 2 του Καν. 608/2013 ορίζεται: 

1. Κοινοτικό Εμπορικό Σήμα, όπως προβλέπεται στον Κανονισμό (ΕΚ) με αριθμό 207/2009. Με την αντικατάσταση (και κατάργηση) του Καν. 207/2009 από τον Κανονισμό (ΕΕ) με αριθμό 1001/2017, από την 01 -10-2017 τίθεται σε εφαρμογή το νέο ενοποιημένο νομικό πλαίσιο για το Εμπορικό Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης (EUTM). Η έννοια του Κοινοτικού Εμπορικού Σήματος είχε ήδη έχει αντικατασταθεί από αυτή του Εμπορικού Σήματος της Ευρωπαϊκής Ένωσης με την εφαρμογή στα σχετικά σημεία από τις 23-06-2016 του Κανονισμού (ΕΕ) με αριθμό 2424/2015 που τροποποιούσε τον Καν. 207/2009. Ο Καν. 2424/2015 καταργήθηκε εμμέσως με τη θέση σε εφαρμογή του Καν. 1001/2017 και του Κατ' Εξουσιοδότηση Κανονισμού (ΕΕ) της Επιτροπής με αριθμό 1430/2017 (αντικατασταθείς από τον Κατ' Εξουσιοδότηση Κανονισμό (ΕΕ) της Επιτροπής με αριθμό 625/2018, για τη συμπλήρωση του Καν. 1001/2017), για τη συμπλήρωση του Καν. 1001/2017.  

Ενδιαφέρον για την τελωνειακή επιβολή των εν λόγω ΔΔΙ, αποτελεί η σαφής αναφορά που γίνεται στα σημεία (15), (16) και (17) του προοιμίου του Καν. 1001/2017, για την πληρέστερη κατανόηση του άρθρο 9§4 του ίδιου Κανονισμού (που να σημειώσουμε εφαρμόζεται από της εισαγωγής του στον Καν. 207/2009, στις 26-03-2016, με την τροποποίησή του από τον Καν. 2424/2015), για τα δικαιώματα που παρέχει το Σήμα της Ευρωπαϊκής Ένωσης.  

Συγκεκριμένα σύμφωνα με το άρθρο 9§4, ο δικαιούχος σήματος της ΕΕ, πέραν των δικαιωμάτων που περιγράφονται στην παράγραφο 3 (απαγόρευση εισαγωγής κι εξαγωγής), έχει το δικαίωμα να εμποδίζει τρίτους να εισάγουν, στο πλαίσιο των εμπορικών συναλλαγών, προϊόντα στην Ένωση χωρίς να έχουν τεθεί σε ελεύθερη κυκλοφορία σε αυτή, όταν τα προϊόντα αυτά, συμπεριλαμβανομένης της συσκευασίας, προέρχονται από τρίτες χώρες και φέρουν, χωρίς σχετική άδεια, σήμα το οποίο είναι ταυτόσημο με το καταχωρισμένο σήμα της ΕΕ των εν λόγω προϊόντων ή το οποίο δεν διακρίνεται ως προς τα ουσιώδη χαρακτηριστικά του από το εν λόγω σήμα.  

Για το σκοπό αυτό, ως αναλύεται στο προοίμιο (16) του Καν. 1001/2017, θα πρέπει να επιτρέπεται για τους δικαιούχους σημάτων της ΕΕ η παρεμπόδιση της εισόδου παράνομων προϊόντων και της υπαγωγής τους σε όλα τα τελωνειακά καθεστώτα ή καταστάσεις, περιλαμβανομένων της διαμετακόμισης, της μεταφόρτωσης, της αποθήκευσης, των ελευθέρων ζωνών, της προσωρινής αποθήκευσης, της τελειοποίησης προς επανεξαγωγή ή της προσωρινής εισαγωγής, επίσης όταν τα εν λόγω προϊόντα δεν προορίζονται προς διάθεση στην αγορά της Ένωσης. Κι ακόμη ότι κατά τη διεξαγωγή των τελωνειακών ελέγχων, οι Τελωνειακές Αρχές θα πρέπει να ασκούν τις εξουσίες και τις διαδικασίες που ορίζονται στον Καν. 608/2013, κατόπιν αιτήσεως των δικαιούχων ενώ θα πρέπει να διεξάγουν τους σχετικούς ελέγχους των βάσει κριτηρίων ανάλυσης κινδύνου.  

Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρου 9§4 του Καν. 1001/2017, το δικαίωμα αυτό του δικαιούχου σήματος της ΕΕ, παύει να υφίσταται εάν κατά τη διάρκεια των διαδικασιών εξακρίβωσης τυχόν παραβίασης του σήματος της ΕΕ, οι οποίες κινούνται σύμφωνα με τον Καν. 608/2013 (στο προοίμιο (17) του Καν.1001/2017 θεωρούνται ως κινούμενες στα πλαίσια μεταγενέστερης διαδικασίας ενώπιον δικαστηρίου σημάτων της ΕΕ, που είναι αρμόδιο να λάβει απόφαση επί της ουσίας σχετικά με την προσβολή του σήματος της ΕΕ), ο διασαφιστής ή ο κάτοχος των προϊόντων παράσχει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο δικαιούχος του σήματος της ΕΕ δεν δικαιούται να απαγορεύει τη διάθεση των προϊόντων στην αγορά στη χώρα τελικού προορισμού.  

2. Σήμα καταχωρισμένο σε Κ-Μ ή, όσον αφορά το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο ή τις Κάτω Χώρες, στο Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Μπενελούξ. 

Εμπορικό Σήμα που είναι καταχωρισμένο σε Κ-Μ της Ένωσης και παράγει αποτελέσματα στην εθνική επικράτεια του κάθε Κ-Μ, αναγνωρίζεται ως Εθνικό Εμπορικό Σήμα. Η νομοθεσία που διέπει τα Εθνικά Εμπορικά Σήματα, από την καταληκτική ημερομηνία υποχρεωτικής ενσωμάτωσης της σχετικής Οδηγίας (ΕΕ) με αριθμό 2436/2015 (14-01-2019) από όλα τα Κ-Μ, αποτελεί ένα εναρμονισμένο θεσμικό πλαίσιο σε ενωσιακό επίπεδο. Στην Ελλάδα η προσαρμογή της Οδηγίας 2436/2015 στο εθνικό δίκαιο έγινε με το Νόμο 4679/2020 και καταργήθηκε το προηγούμενο εθνικό νομικό πλαίσιο για τα Εμπορικά Σήματα που εντοπιζόταν στα άρθρα 121 έως 182 του Νόμος 4072/2012 (εκτός από το άρθρο 145§2 και το πρώτο εδάφιο του άρθρου 145§4 του Νόμος 4072/2012, τα οποία καταργούνται ένα (1) έτος μετά την έναρξη ισχύος του Νόμος 4679/2020).  

Ενδιαφέρον για την τελωνειακή επιβολή των εν λόγω ΔΔΙ, αποτελεί η σαφής αναφορά που γίνεται στα σημεία (21), (22) και (23) του προοιμίου της Οδηγίας 2436/2015, για την πληρέστερη κατανόηση του άρθρου 10§4 της ίδιας Οδηγίας, για τα δικαιώματα που παρέχει το (Εθνικό) Εμπορικό Σήμα.  

Συγκεκριμένα σύμφωνα με το άρθρο 7§5 του Νόμου 4679/2020, που ενσωματώνει τόσο το άρθρο 10§4 της Οδηγίας αλλά και τα περισσότερα επεξηγηματικά σημεία του προοιμίου της Οδηγίας 2436/2015, ο δικαιούχος καταχωρισμένου σήματος, που προστατεύεται στην Ελλάδα, πέραν των δικαιωμάτων που περιγράφονται στην παράγραφο 4 (εισαγωγή-εξαγωγή) και σε πλήρη αντιστοιχία με τα δικαιώματα που παρέχει το Εμπορικό Σήμα της ΕΕ (EU TM), δικαιούται επίσης να εμποδίζει όλους τους τρίτους να φέρνουν στην Ελλάδα, στο πλαίσιο εμπορικών συναλλαγών, προϊόντα, χωρίς τα προϊόντα αυτά να έχουν τεθεί σε ελεύθερη κυκλοφορία στην Ελληνική Επικράτεια, όταν τα προϊόντα αυτά, συμπεριλαμβανομένης της συσκευασίας, προέρχονται από τρίτες χώρες και φέρουν, χωρίς άδεια, σήμα το οποίο είναι ταυτόσημο με το καταχωρισμένο σήμα για τα εν λόγω προϊόντα ή το οποίο δεν μπορεί να διακριθεί κατά τα ουσιώδη σημεία του από το εν λόγω καταχωρισμένο σήμα. Η απαγόρευση αυτή ισχύει για οποιοδήποτε τελωνειακό καθεστώς ή κατάσταση κι αν υπαχθούν τα ως άνω προϊόντα, περιλαμβανομένων της διαμετακόμισης, της μεταφόρτωσης, της αποθήκευσης, των ελευθέρων ζωνών, της προσωρινής αποθήκευσης, της τελειοποίησης προς επανεξαγωγή ή της προσωρινής εισαγωγής, ακόμα και αν τα προϊόντα αυτά δεν προορίζονται να διατεθούν στην αγορά της Ελλάδας.  

Επιπλέον, σύμφωνα με το άρθρο 7§5, το δικαίωμα του δικαιούχου του σήματος (του προηγούμενου εδαφίου), παύει να υφίσταται αν, στο πλαίσιο των διαδικασιών που κινούνται σύμφωνα με τον Καν. 608/2013, προκειμένου να διαπιστωθεί αν το καταχωρισμένο σήμα έχει προσβληθεί (στο προοίμιο (23) της Οδηγίας 2436/2015 θεωρούνται ως κινούμενες στα πλαίσια μεταγενέστερης διαδικασίας ενώπιον της δικαστικής ή άλλης αρχής που είναι αρμόδια να λάβει απόφαση επί της ουσίας σχετικά με την προσβολή του καταχωρισμένου σήματος), ο διασαφιστής ή ο κάτοχος των εμπορευμάτων παρέχει στοιχεία που αποδεικνύουν ότι ο δικαιούχος του καταχωρισμένου σήματος δεν δικαιούται να απαγορεύει τη διάθεση των προϊόντων στην αγορά της χώρας τελικού προορισμού.  

3. Σήμα καταχωρισμένο δυνάμει διεθνών συμφωνιών το οποίο ισχύει σε Κ-Μ ή στην Ένωση. 

Ο Νόμος 4679/2020 για τα Εθνικά Εμπορικά Σήματα εφαρμόζεται επίσης στις διεθνείς καταχωρίσεις σημάτων (Διεθνή Σήματα σύμφωνα με το Νόμο 4679/2020) που έχουν κατατεθεί, σύμφωνα με το Διεθνές Πρωτόκολλο της Μαδρίτης (1989) που κυρώθηκε με το άρθρο πρώτο του Νόμου 2783/2000, στο Διεθνές Μητρώο που τηρείται από το Διεθνές Γραφείο του Παγκόσμιου Οργανισμού Διανοητικής Ιδιοκτησίας (WIPO), εφόσον η προστασία τους έχει επεκταθεί και στην Ελλάδα, όπως προβλέπει το πιο πάνω Πρωτόκολλο. Τα Διεθνή Σήματα προστατεύονται όπως τα Εθνικά Εμπορικά Σήματα.  

Αυτό πρακτικά σημαίνει ότι όταν οι Τελωνειακές Αρχές προχωρούν σε δέσμευση, ύποπτων για παραβίαση ΔΔΙ, εμπορευμάτων, που έχουν υπαχθεί σε τελωνειακά καθεστώτα ή καταστάσεις με προορισμό διαφορετικό από τη διάθεση στην αγορά της Ένωσης, η διαδικασία των ειδοποιήσεων των άρθρων 17 και 18 του Καν. 608/2013 θα πρέπει ίσως να δίνει έμφαση εξαρχής (όπως άλλωστε και προβλέπεται στα ίδια άρθρα, κατόπιν όμως αιτήσεως του υπέρ ου η Απόφαση Παρέμβασης) στα στοιχεία για το τελωνειακό καθεστώς ή διαδικασία που βρίσκονται τα εν λόγω εμπορεύματα, όπως επίσης και για τη χώρα προορισμού, έτσι ώστε ο υπέρ ου η Απόφαση να λάβει υπόψη του τις κρίσιμες αυτές πληροφορίες και τη συνδρομή των αναγκαίων λόγων, ώστε να μη διακοπεί άσκοπα η εμπορική διακίνηση.  

Με την παρούσα καταργείται η ανωτέρω γ) σχετική, με την οποία είχε κοινοποιηθεί ο Καν. 2424/2015, που όπως προαναφέρθηκε έχει καταργηθεί, και απαιτούσε από τους κατόχους ΔΔΙ να παρέχουν στην Τελωνειακή Περιφέρεια Αττικής, καταλόγους Τρίτων Χωρών στις οποίες τα ΔΔΙ αυτά έχουν καταχωρηθεί, προκειμένου αυτά να αναρτώνται στο portal του Icisnet. Με το υφιστάμενο νομοθετικό πλαίσιο για τα Εμπορικά Σήματα αυτή η πρακτική δεν κρίνεται πλέον απαραίτητη.  (Βιομηχανικό) Σχέδιο ή Υπόδειγμα (Design) 

Ως Κοινοτικό Σχέδιο ή Υπόδειγμα, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο σημείο 3) του άρθρου 2 του Καν. 608/2013 εννοείται: 

1. Κοινοτικό Σχέδιο ή Υπόδειγμα, όπως προβλέπεται στον Κανονισμό (ΕΚ) με αριθμό 6/2002 «για τα κοινοτικά σχέδια και υποδείγματα». Το νομικό αυτό πλαίσιο βρίσκεται σε διαδικασία αναθεώρησης. Διατάξεις με τελωνειακό ενδιαφέρον στον Καν. 6/2002 εντοπίζονται σ™ άρθρο 19, για τα δικαιώματα που παρέχει το Κοινοτικό Σχέδιο ή Υπόδειγμα. Χαρακτηριστικά, στην παράγραφο 1 του άρθρου 19 αναφέρεται πως το καταχωρισμένο Κοινοτικό Σχέδιο ή Υπόδειγμα (κωδικός AFA: CDR) παρέχει στο δικαιούχο του δικαίωμα αποκλειστικής χρήσεως και δικαίωμα να απαγορεύει σε οιονδήποτε τρίτο τη χρήση χωρίς τη συγκατάθεσή του. Κατά την έννοια της διάταξης αυτής, ως χρήση νοείται ιδίως η κατασκευή, η προσφορά, η διάθεση στην αγορά, η εισαγωγή, η εξαγωγή ή η χρήση προϊόντος στο οποίο είναι ενσωματωμένο ή εφαρμόζεται το Σχέδιο ή Υπόδειγμα, καθώς και αποθεματοποίηση του προϊόντος για τους σκοπούς αυτούς. Αντίστοιχα το μη καταχωρισμένο Κοινοτικό Σχέδιο ή Υπόδειγμα (κωδικός AFA: CDU) παρέχει στο δικαιούχο του το δικαίωμα απαγόρευσης των πράξεων της παραγράφου 1 (για τα καταχωρισμένα), μόνον εάν η αμφισβητούμενη χρήση απορρέει από αντίγραφο του προστατευόμενου Σχεδίου ή Υποδείγματος (άρθρο 19§2 Καν. 6/2002).  

2. Σχέδιο ή Υπόδειγμα καταχωρισμένο σε Κ-Μ ή, όσον αφορά το Βέλγιο, το Λουξεμβούργο ή τις Κάτω Χώρες, στο Γραφείο Διανοητικής Ιδιοκτησίας της Μπενελούξ. 

Σχέδιο ή Υπόδειγμα που είναι καταχωρισμένο σε Κ-Μ της Ένωσης και παράγει αποτελέσματα στην εθνική επικράτεια του κάθε Κ-Μ, αναγνωρίζεται ως καταχωρισμένο Εθνικό Σχέδιο ή Υπόδειγμα (κωδικός AFA: ND). Το εναρμονισμένο, ενωσιακά, θεσμικό πλαίσιο για την προστασία των εθνικών Σχεδίων ή Υποδειγμάτων βασίζεται στο ΠΔ 259/1997 (ώς ισχύει). Το ΠΔ 259/1997 ενσωματώνει τις διατάξεις της Οδηγίας 98/71/ΕΚ και εξειδικεύει περαιτέρω τη διεθνή διαδικασία κατοχύρωσης του Διακανονισμού της Χάγης για τη διεθνή κατάθεση των Βιομηχανικών Σχεδίων και Υποδειγμάτων, όπως ο τελευταίος κυρώθηκε με τον Νόμο 2417/1996.  

Ενδιαφέρον για την τελωνειακή επιβολή των εν λόγω ΔΔΙ, αποτελεί η σαφής αναφορά που γίνεται στο άρθρο 26§1,2, για τα δικαιώματα που παρέχει, στο δικαιούχο (Εθνικού) Σχεδίου ή Υποδείγματος, η καταχώρισή του. Με την καταχώριση λοιπόν ενός Σχεδίου ή Υποδείγματος, ο δικαιούχος του αποκτά το αποκλειστικό δικαίωμα να το χρησιμοποιεί και να απαγορεύει σε οποιοδήποτε τρίτο τη χρήση του χωρίς τη συγκατάθεσή του. Η αναφερόμενη χρήση στο σημείο αυτό, καλύπτει ιδίως την κατασκευή, την προσφορά, τη διάθεση στην αγορά, την εισαγωγή, την εξαγωγή ή τη χρήση του προϊόντος στο οποίο έχει ενσωματωθεί ή εφαρμοστεί το εν λόγω Σχέδιο ή Υπόδειγμα καθώς και την αποθήκευση προϊόντος για τους σκοπούς αυτούς.  

3. Σχέδιο ή Υπόδειγμα καταχωρισμένο δυνάμει διεθνών συμφωνιών το οποίο ισχύει σε Κ-Μ ή στην Ένωση. 

Ό,τι εφαρμόζεται για την προστασία Σχεδίου ή Υποδείγματος για τις εθνικές καταθέσεις (βιομηχανικού) Σχεδίου ή Υποδείγματος ισχύει και για τις διεθνείς καταθέσεις, δηλαδή τα Διεθνή Σχέδια ή Υποδείγματα (κωδικός AFA: ICD) που παράγουν αποτελέσματα και στο έδαφος της ελληνικής επικράτειας (άρθρο 1 ΠΔ259/1997 ως ισχύει).  

Δικαίωμα Πνευματικής Ιδιοκτησίας ή Συγγενικό Δικαίωμα (Copyright or any related right) 

Δικαίωμα Πνευματικής Ιδιοκτησίας (ΔΠΙ) ή Συγγενικό Δικαίωμα (κωδικός AFA: NCPR), όπως προβλέπεται στο εθνικό ή στο ενωσιακό δίκαιο (σημείο 1γ του άρθρου 2 του Καν. 608/2013). Το βασικό εθνικό νομικό πλαίσιο που διέπει τα ΔΠΙ εντοπίζεται στο Νόμο 2121/1993, ως ισχύει. Ειδικότερα, τα άρθρα που εμφανίζουν τελωνειακό ενδιαφέρον είναι τα 3§1θ, 47§1ε,2ε κι 66α§3, στα οποία γίνεται αναφορά στο δικαίωμα του δικαιούχου να απαγορεύει την εισαγωγή προϊόντων που παραβιάζουν τα δικαιώματά του πνευματικής ιδιοκτησίας ή συγγενικά με αυτά δικαιώματα.  

Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας (Patent) 

Δίπλωμα Ευρεσιτεχνίας όπως προβλέπεται στο εθνικό ή στο ενωσιακό δίκαιο (σημείο 1ε του άρθρου 2 του Καν. 608/2013). Το βασικό εθνικό νομικό πλαίσιο που διέπει τα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας εντοπίζεται στο Νόμο 1733/1987, ως ισχύει. Ειδικότερα στο άρθρο 10 αυτού γίνεται αναφορά στο περιεχόμενο των δικαιωμάτων που παρέχονται στον κάτοχο του Διπλώματος Ευρεσιτεχνίας. Ο Κωδικός για το έντυπο AFA για τα Διπλώματα Ευρεσιτεχνίας που είναι καταχωρισμένα στον Οργανισμό Βιομηχανικής Ιδιοκτησίας (ΟΒΙ) είναι NPT, ενώ ο αντίστοιχος κωδικός για τα Διπλώματα που καταχωρίζονται στο Ευρωπαϊκό Γραφείο Διπλωμάτων Ευρεσιτεχνίας (European Patent Office: EPO) είναι UPT.  

Γεωγραφική Ένδειξη (Geographical Indication) 

Ως Γεωγραφική Ένδειξη, σύμφωνα με τα οριζόμενα στο σημείο 4 του άρθρου 2 του Καν. 608/2013, εννοείται: 

1. Προστατευόμενη Γεωγραφική Ένδειξη (ΠΓΕ) ή Ονομασία Προέλευσης (ΠΟΠ) γεωργικών προϊόντων και τροφίμων, όπως προβλέπεται στον Κανονισμό (ΕΕ) με αριθμό 1151/2012, για τα συστήματα ποιότητας των γεωργικών προϊόντων και τροφίμων. Οι αναφορές για την προστασία που παρέχεται στις καταχωρισμένες Ονομασίες εντοπίζονται κυρίως στο άρθρο 13 του Καν. 1151/2012. Ο κωδικός για τα σχετικά δικαιώματα στις AFA είναι ο CGIP.  

2. Ονομασία Προέλευσης ή Γεωγραφική Ένδειξη οίνου, όπως προβλεπόταν στον Κανονισμό (ΕΚ) με αριθμό 1234/2007, που πλέον έχει αντικατασταθεί από τον Κανονισμό (ΕΕ) με αριθμό 1308/2013, για τη θέσπιση κοινής οργάνωσης των αγορών γεωργικών προϊόντων και την κατάργηση των Κανονισμών (ΕΟΚ) με αριθμό 922/72, (ΕΟΚ) με αριθμό 234/79, (ΕΚ) με αριθμό 1037/2001 και (ΕΚ) με αριθμό 1234/2007 του Συμβουλίου. Οι αναφορές για την προστασία που παρέχεται στις εν λόγω Ονομασίες εντοπίζονται κυρίως στο άρθρο 103 του Καν. 1308/2013. Ο κωδικός στις AFA για τα σχετικά δικαιώματα είναι ο CGIW.  

3. Γεωγραφική Ονομασία αρωματισμένων ποτών με βάση αμπελοοινικά προϊόντα, όπως προβλεπόταν στον Κανονισμό (ΕΟΚ) με αριθμό 1601/1991, που πλέον έχει αντικατασταθεί από τον Κανονισμό (ΕΕ) με αριθμό 251/2014, για τον ορισμό, την περιγραφή, την παρουσίαση, την επισήμανση και την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων των αρωματισμένων αμπελοοινικών προϊόντων και την κατάργηση του Καν. 1601/1991. Οι αναφορές για την προστασία που παρέχεται στις εν λόγω Ονομασίες εντοπίζονται κυρίως στο άρθρο 20 του Καν. 251/2014. Ο κωδικός στις AFA για τα σχετικά δικαιώματα είναι ο CGIA.  

4. Γεωγραφική Ένδειξη αλκοολούχων ποτών, όπως προβλέπεται στον Κανονισμό (ΕΚ) με αριθμό 110/2008, μετά την τροποποίησή του (και κατάργησή του από 24-05-2021) από τον Κανονισμό (ΕΕ) με αριθμό 787/2019 για τον ορισμό, την περιγραφή, την παρουσίαση και την επισήμανση των αλκοολούχων ποτών, τη χρήση των ονομασιών των αλκοολούχων ποτών στην παρουσίαση και επισήμανση άλλων τροφίμων, την προστασία των γεωγραφικών ενδείξεων για τα αλκοολούχα ποτά, τη χρήση της αιθυλικής αλκοόλης και των προϊόντων απόσταξης γεωργικής προέλευσης σε ποτά με αλκοόλη, και για την κατάργηση του Καν. 110/2008. Οι αναφορές για την προστασία που παρέχεται στις εν λόγω Γεωγραφικές Ενδείξεις εντοπίζονται κυρίως στο άρθρο 21 του Καν. 787/2019. Ο κωδικός στις AFA για τα σχετικά δικαιώματα είναι ο CGIS.  

5. Γεωγραφική Ένδειξη προϊόντων που δεν εμπίπτουν στα στοιχεία 1. έως 4., εφόσον έχει καθιερωθεί ως αποκλειστικό ΔΔΙ από το εθνικό ή το ενωσιακό δίκαιο (Κωδικός AFA: NGI).  

6. Γεωγραφική Ένδειξη, όπως προβλέπεται σε συμφωνίες μεταξύ της Ένωσης και τρίτων χωρών και όπως αυτή αναγράφεται στις εν λόγω συμφωνίες (Κωδικός AFA: CGIL). 

Ποιά εμπορεύματα συνιστούν εμπορεύματα παραποίησης/απομίμησης, ποιά πειρατικά και ποιά εμπορεύματα για τα οποία υπάρχει υποψία ότι παραβιάζουν ΔΔΙ σύμφωνα με τον Καν. 608/2013 Ως εμπορεύματα παραποίησης/απομίμησης ορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 2 σημείο 5 του Καν. 608/2013 τα: 

1. Εμπορεύματα τα οποία είναι το αντικείμενο πράξης παραβίασης σήματος στο Κ-Μ όπου βρίσκονται και φέρουν χωρίς άδεια σύμβολο που είναι ίδιο με το σήμα που έχει εγκύρως καταχωριστεί για τους ίδιους τύπους εμπορευμάτων ή μη διακριτό ως προς τα βασικά του χαρακτηριστικά από το εν λόγω σήμα.  

2. Εμπορεύματα τα οποία είναι το αντικείμενο πράξης παραβίασης γεωγραφικής ένδειξης στο Κ-Μ όπου ευρίσκονται και φέρουν ή περιγράφονται με προστατευόμενη ονομασία ή όρο όσον αφορά την εν λόγω γεωγραφική ένδειξη.  

3. Οιοδήποτε περιτύλιγμα, ετικέτα, αυτοκόλλητο, ενημερωτικό δελτίο, έντυπο οδηγιών χρήσεως, πιστοποιητικό εγγύησης και άλλο παρόμοιο στοιχείο, ακόμη και αν παρουσιάζεται χωριστά, το οποίο είναι το αντικείμενο ενέργειας παραβίασης σήματος ή γεωγραφικής ένδειξης, το οποίο περιλαμβάνει σύμβολο, ονομασία ή όρο ίδιο με εγκύρως καταχωρισμένο σήμα ή προστατευόμενη γεωγραφική ένδειξη ή είναι μη διακριτό ως προς τα βασικά του χαρακτηριστικά από το εν λόγω σήμα ή τη γεωγραφική ένδειξη, και δύναται να χρησιμοποιηθεί για τον ίδιο τύπο εμπορεύματος με εκείνο για τον οποίο έχει καταχωριστεί το σήμα ή η γεωγραφική ένδειξη παραβίασης σήματος ή γεωγραφικής ένδειξης.  

Ως πειρατικά εμπορεύματα ορίζονται σύμφωνα με το άρθρο 2 σημείο 6 του Καν. 608/2013 τα εμπορεύματα τα οποία είναι το αντικείμενο ενέργειας παραβίασης: 

1. Δικαιώματος Πνευματικής Ιδιοκτησίας ή συγγενικού δικαιώματος ή 

2. Σχεδίου ή Υποδείγματος στο Κ-Μ όπου ευρίσκονται τα εμπορεύματα και τα οποία είναι ή περιέχουν αντίγραφα κατασκευασμένα χωρίς τη συγκατάθεση του κατόχου του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας ή του συγγενικού δικαιώματος ή του δικαιώματος επί του σχεδίου ή του υποδείγματος ούτε προσώπου εξουσιοδοτημένου από τον κάτοχο στη χώρα παραγωγής.  

Ως εμπορεύματα για τα οποία υπάρχει υποψία ότι παραβιάζουν ΔΔΙ, σύμφωνα με το άρθρο 2 σημείο 7 του Καν. 608/2013, ορίζονται αυτά για τα οποία υπάρχουν εύλογες ενδείξεις ότι, στο Κ-Μ όπου βρίσκονται, είναι εκ πρώτης όψεως:  

1. Εμπορεύματα τα οποία είναι το αντικείμενο ενέργειας παραβίασης ΔΔΙ στο εν λόγω Κ-Μ. 

2. Συσκευές, προϊόντα ή στοιχεία που σχεδιάζονται, παράγονται ή προσαρμόζονται πρωτίστως για την καταστρατήγηση ή τη διευκόλυνση της καταστρατήγησης τεχνολογίας, συσκευής ή στοιχείου το οποίο, κατά την κανονική του λειτουργία, εμποδίζει ή περιορίζει την εκτέλεση ενεργειών επί ενός έργου μη επιτρεπόμενων από τον κάτοχο του δικαιώματος πνευματικής ιδιοκτησίας ή οποιουδήποτε συγγενικού δικαιώματος και οι οποίες συνδέονται με πράξη παραβίασης των δικαιωμάτων αυτών στο εν λόγω Κ-Μ.  

3. Κάθε καλούπι ή μήτρα που έχει σχεδιαστεί ή προσαρμοστεί ειδικά για την κατασκευή εμπορευμάτων που παραβιάζει ΔΔΙ εφόσον τα εν λόγω καλούπια ή μήτρες συνδέονται με πράξη παραβίασης ΔΔΙ στο εν λόγω Κ-Μ.  

Η Τελωνειακή επιβολή των ΔΔΙ σε μη τελωνειακής επιτήρησης εμπορεύματα. 

Η Τελωνειακή επιβολή σε εμπορεύματα μη τελωνειακής επιτήρησης, δηλαδή σε εμπορεύματα που κυκλοφορούν ελεύθερα στην ελληνική αγορά, τα οποία εγείρουν υποψίες παραποίησης/απομίμησης ή πειρατείας, πραγματοποιείται δυνάμει του άρθρου 11§9 του Νόμου 3377/2005, όπως ισχύει μετά τις μέχρι σήμερα διαδοχικές τροποποιήσεις του (Νόμος 4155/2013, Νόμος 4712/2020).  

Το σχετικό άρθρο του Νόμου 3377/2005 παραπέμπει σε αναλογική εφαρμογή των διατάξεων του Καν. 608/2013 (ως διάδοχος του προγενέστερου Καν. 1383/2003/ΕΚ στον οποίο γίνεται αναφορά) για τη δέσμευση των ύποπτων εμπορευμάτων (για παραβίαση ΔΔΙ), την κοινοποίηση της δέσμευσης αυτής στον δικαιούχο των ΔΔΙ και τον κάτοχο ή κύριο των εμπορευμάτων, την καταστροφή τους, τα έξοδα καταστροφής τους και την αποδέσμευση τους.  

Οι Τελωνειακές αρχές έχουν την δυνατότητα παρέμβασης στην εσωτερική αγορά με στόχο την προστασία ορισμένων μόνο ΔΔΙ, συγκεκριμένα παραποιημένων/απομιμητικών και πειρατικών, όπως αυτά ορίζονται στις παραγράφους 5 κι 6 αντίστοιχα του άρθρου 2 του Καν. 608/2013 (κι έχουν παρουσιαστεί προηγουμένως στο παρόν έγγραφο).  

Επίσης, δύνανται να προβαίνουν σε δέσμευση ύποπτων εμπορευμάτων για παραβίαση ΔΔΙ, τα οποία διακινούνται με αυτοκινούμενα μέσα ή διατίθενται στο υπαίθριο εμπόριο ή βρίσκονται εντός αποθηκευτικών εν γένει χώρων, στεγασμένων ή μη, ή βρίσκονται σε χώρους στεγασμένου εμπορίου.  

Στο σημείο αυτό είναι χρήσιμο να αναφερθεί πως, κάτοχος των εμπορευμάτων σύμφωνα με το άρθρο 2(14) του Καν. 608/2013 και σε πλήρη αντιστοιχία προς τον σχετικό ορισμό του άρθρου 5(34) του ΕΤΚ, ορίζεται το πρόσωπο που έχει την κυριότητα των εμπορευμάτων ή παρεμφερές δικαίωμα διάθεσής τους ή που ασκεί φυσικό έλεγχο επ' αυτών.  

Τέλος, τροποποιούμε την ανωτέρω δ) σχετική, για την κοινοποίηση των διατάξεων του Νόμου 4155/2013, δια της κατάργησης της πρώτης παραγράφου της Σελίδας 2 της θεματικής γ) Κυρώσεις. 

Η παράγραφος αυτή, εκ παραδρομής αναφερόταν σε εφαρμογή απλοποιημένων διαδικασιών καταστροφής από τις Τελωνειακές Αρχές, πέραν αυτών που περιγράφονται στον Καν. 608/2013 κι ορίζονται στον εν λόγω νόμο.  

Ο ΠΡΟΪΣΤΑΜΕΝΟΣ ΤΗΣ ΓΕΝΙΚΗΣ Δ/ΝΣΗΣ ΤΕΛΩΝΕΙΩΝ & Ε.Φ.Κ ΚΩΝΣΤΑΝΤΙΝΟΣ ΜΟΥΡΤΙΔΗΣ