Θέμα: Ανακοίνωση δημοσίευσης π.δ. 102/2020 (ΦΕΚ Α΄ 244/07.12.2020): «Προστασία των εργαζομένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία σε συμμόρφωση με την οδηγία 2000/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, όπως έχει τροποποιηθεί με τις οδηγίες 2019/1833/ΕΕ και 2020/739/ΕΕ της Επιτροπής (Ε.Ε. L 262/17.10.2000, L 279/31.10.2019 και L 175/04.06.2020»

Δημοσιεύθηκε στην Εφημερίδα της Κυβέρνησης το προεδρικό διάταγμα 102/2020 (ΦΕΚ Α΄ 244/07.12.2020), που εκδόθηκε με πρόταση του Υπουργού Εργασίας και Κοινωνικών Υποθέσεων και των συναρμοδίων Υπουργών, ύστερα από γνώμη του Συμβουλίου Υγείας και Ασφάλειας των Εργαζομένων.

Με το πδ 102/2020 πραγματοποιείται η εναρμόνιση του εθνικού δικαίου με τις διατάξεις της οδηγίας 2000/54/ΕΚ, όπως έχει τροποποιηθεί με τις οδηγίες 2019/1833/ΕΕ και 2020/739/ΕΕ

Α. ΓΕΝΙΚΑ

1. Οι διατάξεις του διατάγματος αφορούν την προστασία των εργαζομένων από τους κινδύνους για την υγεία και την ασφάλειά τους, συμπεριλαμβανομένης της πρόληψης των κινδύνων που προέρχονται ή μπορούν να προέλθουν από την έκθεση, κατά τη διάρκεια της εργασίας σε βιολογικούς παράγοντες. Οι διατάξεις του εφαρμόζονται επιπλέον των γενικών διατάξεων για την υγεία και την ασφάλεια των εργαζομένων που ισχύουν κάθε φορά.

2. Με το εν λόγω προεδρικό διάταγμα ενσωματώνονται στο εθνικό δίκαιο οι διατάξεις των οδηγιών 2019/1833/ΕΕ και 2020/739/ΕΕ και κωδικοποιούνται σε ενιαίο κείμενο οι διατάξεις του εθνικού δικαίου για την "προστασία των εργαζομένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία".

3. Με την οδηγία 2019/1833/ΕΕ επέρχονται τεχνικής φύσεως τροποποιήσεις των Παραρτημάτων Ι, ΙΙΙ, V και VI της οδηγίας 2000/54/ΕΚ - μεταξύ άλλων προσθέτοντας μεγάλο αριθμό βιολογικών παραγόντων, συμπεριλαμβανομένου του κοροναϊού του σοβαρού οξέος αναπνευστικού συνδρόμου (ιός SARS) και του κοροναϊού του αναπνευστικού συνδρόμου Μέσης Ανατολής (ιός MERS) ‐ ενώ με την οδηγία 2020/739/ΕΕ εκ νέου τροποποιείται το Παράρτημα ΙΙΙ, με τη συμπερίληψη του ιού SARS-CoV-2.

4. Με τις διατάξεις των οδηγιών 2019/1833/ΕΕ και 2020/739/ΕΕ διατηρούνται τα υφιστάμενα επίπεδα προστασίας για τους εργαζομένους που εκτίθενται ή ενδέχεται να εκτεθούν σε βιολογικούς παράγοντες μέσω της εργασίας τους και λαμβάνονται υπόψη μόνο οι επιστημονικές εξελίξεις στον τομέα αυτόν, οι οποίες απαιτούν προσαρμογές στον χώρο εργασίας που είναι απλώς τεχνικής φύσης.

5. Η οδηγία 2000/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου, της 18ης Σεπτεμβρίου 2000 «για την προστασία των εργαζομένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία (έβδομη ειδική οδηγία κατά την έννοια του άρθρου 16 παράγραφος 1 της οδηγίας 89/391/ΕΟΚ του Συμβουλίου)» (ΕΕ L262, σελ. 21, της 17.10.2000), έχει τροποποιηθεί με τις οδηγίες:

α) 2019/1833/ΕΕ της Επιτροπής, της 24ης Οκτωβρίου 2019 «για την τροποποίηση των παραρτημάτων I, III, V και VI της οδηγίας 2000/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά καθαρά τεχνικές προσαρμογές» (ΕΕ L 279, σελ. 54 της 31.10.2019) και

β) 2020/739/ΕΕ της Επιτροπής, της 3ης Ιουνίου 2020 «για την τροποποίηση του παραρτήματος III της οδηγίας 2000/54/ΕΚ του Ευρωπαϊκού Κοινοβουλίου και του Συμβουλίου όσον αφορά τη συμπερίληψη του ιού SARS-CoV-2 στον κατάλογο των βιολογικών παραγόντων για τους οποίους είναι γνωστό ότι προσβάλλουν τον άνθρωπο, και για την τροποποίηση της οδηγίας (ΕΕ) 2019/1833 της Επιτροπής» (ΕΕ L 175, σελ. 11 της 04.06.2020).

6. Με την οδηγία 2000/54/ΕΚ κωδικοποιήθηκαν σε ενιαίο κείμενο οι διατάξεις της οδηγίας 90/679/ΕΟΚ, όπως είχε τροποποιηθεί από τις οδηγίες 93/88/ΕΟΚ, 95/30/ΕΚ, 97/59/ΕΚ και 97/65/ΕΚ, οι διατάξεις των οποίων έχουν ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο με τα:

α) π.δ. 186/95 «Προστασία των εργαζομένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία σε συμμόρφωση µε τις οδηγίες του Συμβουλίου 90/679/EOK και 93/88/EOK» (Α΄ 97),

β) π.δ. 174/97 «Τροποποίηση π.δ. 186/95 "Προστασία των εργαζομένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία σε συμμόρφωση µε τις οδηγίες 90/679/EOK και 93/88/EOK" (97/A) σε συμμόρφωση µε την οδηγία 95/30/EK» (Α΄ 150) και

γ) π.δ. 15/99 «Τροποποίηση του π.δ. 186/95 “Προστασία των εργαζομένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία σε συμμόρφωση µε τις οδηγίες 90/679/EOK και 93/88/EOK" (97/A) όπως τροποποιήθηκε µε το π.δ. 174/97 (150/Α),σε συμμόρφωση µε τις οδηγίες 97/59/EK και 97/65/ΕΚ της Επιτροπής» (Α΄ 9).

7. Δεδομένου ότι οι διατάξεις της τροποποιούμενης – κωδικοποιητικής οδηγίας 2000/54/ΕΚ, είχαν ενσωματωθεί στο εθνικό δίκαιο με τις διατάξεις των π.δ. 186/95 (Α΄ 97), 174/97 (Α΄ 150) και 15/99 (Α΄ 9), για λόγους χρηστής διοίκησης και διευκόλυνσης τόσο των διοικουμένων όσο και των ελεγκτικών μηχανισμών, στο ισχύον πλέον πδ 102/2020 έχουν ενσωματωθεί σε ενιαίο κείμενο το σύνολο των διατάξεων του εθνικού δικαίου για την προστασία των εργαζομένων από κινδύνους που διατρέχουν λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία και με την παρ. 2 του άρθρου 20, από την έναρξη ισχύος του, καταργούνται τα π.δ. 186/95, 174/97 και 15/99.

Β. ΔΙΑΡΘΡΩΣΗ ΤΟΥ ΠΡΟΕΔΡΙΚΟΥ ΔΙΑΤΑΓΜΑΤΟΣ 102/2020

Ειδικότερα το προεδρικό διάταγμα περιλαμβάνει είκοσι (20) άρθρα.

Αναλυτικότερα:

Άρθρο 1

Προσδιορίζεται ο σκοπός έκδοσης, το αντικείμενο και το πεδίο εφαρμογής του διατάγματος. Οι διατάξεις του παρόντος εφαρμόζονται σε όλες τις επιχειρήσεις, εκμεταλλεύσεις και εργασίες του ιδιωτικού και του δημόσιου τομέα, ανεξαρτήτως κλάδου οικονομικής δραστηριότητας στον οποίο κατατάσσονται, όπου εκτελούνται εργασίες κατά τη διάρκεια των οποίων οι εργαζόμενοι εκτίθενται ή είναι δυνατόν να εκτεθούν σε βιολογικούς παράγοντες.

Άρθρο 2

Δίνονται ορισμοί και η κατάταξη των βιολογικών παραγόντων σε ομάδες κινδύνου.

Άρθρο 3

Αναφέρεται στην γραπτή εκτίμηση των υφισταμένων κατά την εργασία κινδύνων, που πρέπει να έχει στη διάθεσή του ο εργοδότης και στην οποία προσδιορίζεται η φύση, ο βαθμός και η διάρκεια της έκθεσης των εργαζομένων σε βιολογικούς παράγοντες, ώστε να είναι δυνατό να εκτιμούνται όλοι οι κίνδυνοι για την ασφάλεια ή την υγεία των εργαζομένων και να καθορίζονται τα ληπτέα μέτρα.

Άρθρο 4

Αναφέρεται στην εφαρμογή των διαφόρων άρθρων του σχεδίου πδ ανάλογα με το αποτέλεσμα της εκτίμησης κινδύνου.

Άρθρο 5

Προβλέπεται η υποχρέωση του εργοδότη να αποφεύγει τη χρήση επιβλαβών βιολογικών παραγόντων, αντικαθιστώντας τους από ακίνδυνους ή λιγότερο επικίνδυνους για την υγεία των εργαζομένων.

Άρθρο 6

Περιγράφονται τα προστατευτικά και προληπτικά μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται για τον περιορισμό των κινδύνων λόγω έκθεσης σε βιολογικούς παράγοντες.

Άρθρο 7

Αναφέρεται στην υποχρέωση του εργοδότη να παρέχει στην αρμόδια επιθεώρηση εργασίας κάθε στοιχείο που αφορά την εκτίμηση κινδύνου και για οποιοδήποτε ατύχημα το οποίο ενδέχεται να οδήγησε σε απελευθέρωση κάποιου βιολογικού παράγοντα.

Άρθρο 8

Προσδιορίζονται τα μέτρα υγιεινής και ατομικής προστασίας που πρέπει να λαμβάνονται κατά τις εργασίες με βιολογικούς παράγοντες.

Άρθρο 9

Αναφέρεται στην εκπαίδευση των εργαζομένων για: τους ενδεχόμενους κινδύνους για την υγεία, τις προφυλάξεις που πρέπει να λαμβάνονται για την πρόληψη της έκθεσης, τις απαιτήσεις υγιεινής, τη χρήση του προστατευτικού εξοπλισμού και ιματισμού, τα μέτρα που πρέπει να λαμβάνονται από τους εργαζόμενους σε περίπτωση ατυχήματος και για την πρόληψη ατυχημάτων.

Άρθρο 10

Αναφέρεται στην ενημέρωση των εργαζομένων σχετικά με χειρισμό βιολογικού παράγοντα σε περίπτωση σοβαρού ατυχήματος ή χειρισμού βιολογικού παράγοντα της ομάδας 4.

Άρθρο 11

Προβλέπεται η τήρηση κατάλογου των εργαζομένων που εκτίθενται σε βιολογικούς παράγοντες των ομάδων 3 και 4, στον οποίο καταχωρούνται το είδος της εκτελούμενης εργασίας, ο βιολογικός παράγοντας στον οποίο έχουν εκτεθεί οι εργαζόμενοι, καθώς και τα στοιχεία τα σχετικά με την έκθεση, τα ατυχήματα και τα περιστατικά, ανάλογα με την περίπτωση.

Άρθρο 12

Αναφέρεται ότι στο πλαίσιο της διαβούλευσης και της συμμετοχής των εργαζομένων ο εργοδότης ζητά τη γνώμη τους ή/και των εκπροσώπων τους και διευκολύνει τη συμμετοχή τους, σχετικά με τα θέματα του σχεδίου πδ.

Άρθρο 13

Αναφέρεται στην υποχρέωση του εργοδότη για κοινοποίηση στοιχείων στην αρμόδια Επιθεώρηση Εργασίας, πότε και σε ποιες περιπτώσεις.

Άρθρο 14

Προβλέπεται η επίβλεψη της υγείας των εργαζομένων λόγω της έκθεσής τους σε βιολογικούς παράγοντες κατά την εργασία τους, αρχικά πριν από την έκθεση, ακολούθως σε τακτά χρονικά διαστήματα και σε κάποιες περιπτώσεις πρέπει να συνεχίζεται η επίβλεψη της υγείας και μετά την παύση της έκθεσης.

Άρθρο 15

Αναφέρεται στη λήψη μέτρων για την προστασία της υγείας και της ασφάλειας των εργαζομένων στις ιατρικές και κτηνιατρικές υπηρεσίες

Άρθρο 16

Καθορίζονται τα μέτρα και τα επίπεδα περιορισμού για τα εργαστήρια, τις εγκαταστάσεις για τα ζώα και τον βιομηχανικό κλάδο

Άρθρο 17

Προσαρτώνται τα Παραρτήματα με τίτλο:

Άρθρο 18

Προσδιορίζονται τα όργανα ελέγχου εφαρμογής του πδ.

Άρθρο 19

Περιγράφονται οι επιβαλλόμενες διοικητικές και ποινικές κυρώσεις σε περίπτωση παράβασης διατάξεων του πδ.

Άρθρο 20

Τίθεται η 24η Νοεμβρίου 2020 ως ημερομηνία έναρξης του προεδρικού διατάγματος.

Συνημμένα:

• Πίνακας συσχετισμού διατάξεων οδηγιών 2000/54/ΕΚ, 2019/1833/ΕΕ και 2020/739/ΕΕ και πδ 102/2020
• Πίνακας σχετιζόμενων νομοθετικών (κοινοτικών και εθνικών) διατάξεων για βιολογικούς παράγοντες

Ο Προϊστάμενος της Γεν. Διεύθυνσης
Κ. ΑΓΡΑΠΙΔΑΣ