Υπουργείο Οικονομικών

Δελτίο Τύπου

Ομιλία του Υφυπουργού Οικονομικών, αρμόδιου για το Χρηματοπιστωτικό Σύστημα, κ. Γιώργου Ζαββού, στην Ολομέλεια της Βουλής

Θα ήθελα να πω ότι η αναφορά του κ. Τσακαλώτου αγγίζει σημαντικές, ευαίσθητες χορδές για όσους ζήσαμε στο πετσί μας σε προηγούμενες δεκαετίες τον φασισμό μέσα σε αυτή τη χώρα και ξέρουμε τι σημαίνει.

Και ήθελα να πω ότι η Κυβέρνηση καταδικάζει  και το φαινόμενο του φασισμού και το φαινόμενο του ναζισμού και το φαινόμενο του αντισημιτισμού.

Ωστόσο -και εδώ θα συμφωνήσω με τον κ. Λοβέρδο- σε μία δημοκρατία υπάρχουν διακριτοί ρόλοι. Το Κοινοβούλιο, η Εθνική Αντιπροσωπεία, εδώ που χτυπάει πραγματικά η καρδιά της δημοκρατίας, μπορεί να βουλεύεται και να στέλνει τα μηνύματά του. Είναι η υπέρτατη υποχρέωσή του.

Παρ’ όλα αυτά, η δικαιοσύνη θα πρέπει να παραμένει ανεξάρτητη. Η δικαιοσύνη είναι εκείνη που κάνει δυνατή τη λειτουργία μιας ευνομούμενης δημοκρατικής πολιτείας.

Θα πρέπει απερίσπαστη και λειτουργώντας με τους βασικούς κανόνες της να αποδίδει αυτό που ξέρει καλύτερα από οποιονδήποτε άλλον, χωρίς παρεμβάσεις.

Η Κυβέρνηση έχει καταδικάσει επανειλημμένως το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής. Η Κυβέρνηση της Νέας Δημοκρατίας ήταν αυτή που αντιμετώπισε και τα προηγούμενα χρόνια, όπως ξέρετε πολύ καλά, αποτελεσματικά το φαινόμενο της Χρυσής Αυγής.

Η καταπολέμηση του ναζισμού, του φασισμού, του αντισημιτισμού είναι κάτι που χρειάζεται συνεχή επαγρύπνηση. Δεν τελειώνει απλώς με μία καταδίκη. Χρειάζεται καθημερινή δουλειά και τα πρώτα και πιο σημαντικά μηνύματα θεωρώ ότι δίνονται πάντα μέσα από αυτή την Αίθουσα.

Θα ήθελα να θυμηθούμε και το περίφημο έργο του Αλμπέρ Καμύ, την «Πανούκλα», που στην τελευταία παράγραφό της αναφέρεται στον βάκιλο της πανούκλας.

Μπορεί να πέρασε η κρίση της πανούκλας, αλλά υπάρχει ακόμα μέσα στα βιβλία, υπάρχει ακόμα μέσα στα υφάσματα και μπορεί κάποια μέρα να ξαναβγεί σε μια ευτυχισμένη πολιτεία, όπως λέει. Το μήνυμα είναι μεγάλο και για εμάς και για τον λαό μας.

Σας ευχαριστώ, κύριε Πρόεδρε.

ΠΡΩΤΟΛΟΓΙΑ

Θα συγκεντρωθώ μόνο στα θέματα του νομοσχεδίου και θα είναι κατ’ ανάγκη μια ομιλία δωρικής υφής.

Κύριε Πρόεδρε, κύριοι Βουλευτές, το σχέδιο νόμου για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας που φέρνει σήμερα στην Εθνική Αντιπροσωπεία η Κυβέρνηση, βρίσκεται κατεξοχήν στην κορυφή των διεργασιών που πραγματοποιούνται αυτήν τη στιγμή στην Ευρωπαϊκή Ένωση για την ολοκλήρωση της Τραπεζικής Ένωσης και την ολοκλήρωση της Ένωσης των Ευρωπαϊκών Κεφαλαιαγορών.

Πρόκειται για ένα φαινόμενο που απειλεί κυριολεκτικά τα θεμέλια του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος και ακόμα τα θεμέλια θεσμών και την αξιοπιστία κρατών.

Φαινόμενο που είναι πολύπλοκο, γιατί το οργανωμένο έγκλημα τείνει να χρησιμοποιεί τις αλματώδεις εξελίξεις στον τραπεζικό τομέα. Είναι φαινόμενο που δεν γνωρίζει σύνορα, υπερκεράζει και υπερβαίνει τις εθνικές δικαιοδοσίες και την εμβέλεια των εθνικών αρχών.

Πρόκειται κυριολεκτικά για μια κινούμενη άμμο, έναν κινούμενο στόχο για όλους αυτούς που θέλουν να το αντιμετωπίσουν και ξέρουμε καλά ότι απαιτεί πλήρη εγρήγορση και αποτελεσματικότητα όλων εκείνων των φορέων οι οποίοι αποτελούν την αλυσίδα, τους φύλακες του συστήματος, το οποίο πρέπει να ελέγχει χρηματορροές και κινήσεις κεφαλαίων.

Μερικά πολύ σύντομα στοιχεία. Κατά συντηρητικές εκτιμήσεις μπορούμε να μιλάμε τουλάχιστον για 2% του ευρωπαϊκού ΑΕΠ, το οποίο επηρεάζεται από το φαινόμενο του ξεπλύματος χρήματος, κάτι που ισοδυναμεί με περίπου 400 δισεκατομμύρια ευρώ στην Ευρώπη και πάνω από 2 τρισεκατομμύρια ευρώ σε παγκόσμιο επίπεδο.

Πριν από λίγα χρόνια υπήρξε η διαρροή των Panama Papers, όπου βρέθηκαν πιστωτικά ιδρύματα να έχουν εμπλακεί σε παράνομες ενέργειες.

Την προηγούμενη εβδομάδα οι γαλλικές διωκτικές αρχές εξάρθρωσαν μεγάλο δίκτυο χρηματοδότησης εξτρεμιστών στη Συρία, οι οποίοι χρησιμοποιούσαν τα κρυπτονομίσματα, που, όπως θα πούμε και έπειτα, πρόκειται για ένα είδος ψηφιακού μέσου συναλλαγών.

Πριν δύο - τρία χρόνια παρακολουθήσαμε όλοι ότι η μεγαλύτερη τράπεζα μιας βαλτικής χώρας λειτούργησε κυριολεκτικά ως ενδιάμεσος ξεπλύματος χρήματος πολλών εκατοντάδων εκατομμυρίων ευρώ, πράγμα που είχε τεράστιες συνέπειες, βαρύτατες κυρώσεις, αλλά έδειξε επίσης ότι το ξέπλυμα χρήματος αποτελεί το μαλακό υπογάστριο του ευρωπαϊκού χρηματοπιστωτικού συστήματος.

Στις συζητήσεις που είχαμε εδώ με τους εκπροσώπους όλων των κομμάτων όσο και με τους φορείς αποδείχθηκε ότι υπάρχει μια συντριπτική πλειοψηφία που συναινεί ως προς την αναγκαιότητα καταπολέμησης αλλά και ως προς τη γενική αρχιτεκτονική αντιμετώπισης του φαινομένου. Στις κατ' ιδίαν παρατηρήσεις θα προσπαθήσω να απαντήσω στο τέλος αυτής της ομιλίας.

Ένα από τα πιο σημαντικά ζητήματα τα οποία έρχεται να αντιμετωπίσει το νομοσχέδιο είναι ο εκσυγχρονισμός των ρυθμίσεων που αφορούν τη διαφάνεια των εταιρικών δομών και εδώ αναφέρομαι στο Κεντρικό Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων, στου οποίου τα στοιχεία παρέχουμε την πρόσβαση και στα μέλη του ευρύτερου κοινού. Αυτό αφορά ιδίως την καταχώριση των πολιτικών κομμάτων και των σωματείων, στα οποία αναφέρθηκε και το Κομμουνιστικό Κόμμα.

Θέλω να πω ότι τα σωματεία και τα συνδικαλιστικά όργανα είχαν ήδη υποχρέωση καταχώρισης, με βάση το προϊσχύον δίκαιο και γι’ αυτό θα έλεγα ότι δεν αποτελεί κατ’ ανάγκην μια νέα ρύθμιση.

Επίσης, ξέρουμε ότι το ίδιο ισχύει και για τους δικηγόρους. Ήθελα να θυμίσω ότι οι δικηγόροι έχουν καταστεί υπόχρεα πρόσωπα ήδη από το 2018.

Τέλος, όσον αφορά στα πολιτικώς εκτεθειμένα πρόσωπα, αν και η διάταξη αποτελεί προϊσχύον δίκαιο σε μεγάλο βαθμό, προσθέτουμε την κατάρτιση καταλόγου για τα ειδικά καθήκοντα και τις αρμοδιότητες των κατηγοριών αυτών των προσώπων και την κοινοποίησή τους στην Ευρωπαϊκή Επιτροπή.

Με κοινή απόφαση του Υπουργού Οικονομικών και του Προέδρου της Βουλής θα γίνεται δυνατή η δημοσίευση του καταλόγου.

Έτσι, παρέχουμε αυξημένη νομιμοποίηση αφού η Ειδική Υπηρεσία της Επιτροπής Ελέγχου Δηλώσεων Περιουσιακής Κατάστασης της Βουλής των Ελλήνων θα διαθέτει τη σχετική κατάρτιση.

Ένα άλλο σημείο το οποίο ενισχύει το νομοσχέδιο είναι η ανάγκη συνεργασίας μεταξύ των διαφόρων αρμόδιων φορέων σε εθνικό επίπεδο, σε ευρωπαϊκό επίπεδο, αλλά και σε διεθνές επίπεδο.

Η Οδηγία και το νομοθέτημα ενισχύουν πολύ το θέμα της προληπτικής εποπτείας. Αναφέρθηκαν αρκετοί στο θέμα της προστασίας των μαρτύρων και των αναφερόντων προσώπων.

Θα ήθελα να πω ότι εδώ κάνουμε ένα βήμα μπροστά στην κατεύθυνση της προστασίας των ατομικών ελευθεριών, απαγορεύοντας τη δυσμενή μεταχείριση στο εργασιακό περιβάλλον όλων εκείνων των προσώπων που καλόπιστα υποβάλλουν καταγγελίες στην Αρχή Καταπολέμησης της Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες.

Ένα άλλο σημείο, στο οποίο αναφέρθηκαν πολλοί, και ο κ. Κατρίνης και ο κ. Βιλιάρδος, καθώς και ο κ. Αλεξιάδης, είναι το θέμα της εποπτείας των εικονικών νομισμάτων.

Η Οδηγία προσπαθεί να αντιμετωπίσει το φαινόμενο της ανωνυμίας των κατόχων των εικονικών νομισμάτων και καθιστά αδύνατη, τουλάχιστον προς το παρόν, την αθέμιτη χρήση τους για εγκληματικούς σκοπούς.

Υπάρχει δηλαδή υποχρέωση των παρόχων των εικονικών νομισμάτων να εντοπίζουν κάθε ύποπτη δραστηριότητα, κατά τον ίδιο τρόπο που και τα υπόχρεα πρόσωπα του νόμου πρέπει να το κάνουν, όπως δηλαδή τα χρηματοπιστωτικά ιδρύματα και τα ιδρύματα πληρωμών.

Συζητήθηκε πολύ το γιατί, αν και πώς η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς μπορεί να επιτελέσει αυτό το έργο.

Σας είπα και στις προηγούμενες συσκέψεις και συζητήσεις ποια ήταν η συλλογιστική της Κυβέρνησης στην προσέγγιση αυτού του θέματος, την οποία συμμερίζομαι, καθώς είναι κρίσιμο θέμα. Είναι κρίσιμο γιατί καταρχήν είναι πολύ δύσκολο να διαπιστωθεί κάθε φορά ποια είναι η υφή, η σημασία, ο ρόλος ακριβώς αυτών των νέων εικονικών νομισμάτων.

Είναι άραγε νομίσματα και άρα θα πρέπει να τα δει κανείς από τη μεριά της νομισματικής πολιτικής, την οποία ρυθμίζουν η κ. Λαγκάρντ και όλες οι νομισματικές εποπτικές αρχές; Ή αποτελούν περιουσιακά στοιχεία, τα λεγόμενα assets, για την εποπτεία των οποίων αρμόδιες είναι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και όλες οι επιτροπές κεφαλαιαγοράς;

Στην περίπτωση αυτήν και με βάση τη διεθνή και ευρωπαϊκή εμπειρία, κρίναμε ότι είναι σκόπιμο να ανατεθεί η εποπτεία στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

Θίξατε πολύ -και το συμμερίζομαι- τη δυνατότητα της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς να ασκήσει την εποπτεία και μερικοί αναρωτήθηκαν μήπως πρέπει να περιμένουμε πολύ, για να γίνει πρώτα ικανή, να αποκτήσει την κατάλληλη στελέχωση και την άρτια γνώση του αντικειμένου ώστε να μπορέσει να ασκήσει την εποπτεία.

Θεωρήσαμε ότι είναι κρίσιμο και επείγον από τώρα που ήδη αρχίζουν να εμφανίζονται στην αγορά ορισμένα τέτοια δύστοκα φαινόμενα, η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς να αναλάβει τον ρόλο της και θεωρούμε ότι θα μπορέσει να τον επιτελέσει μαζί με τη βοήθεια της πολιτείας, όσον αφορά τους πόρους, τη στελέχωση και την εκπαίδευση των στελεχών. Ξέρετε, αφού εσείς ψηφίσατε με συντριπτική πλειοψηφία το νομοσχέδιο για την εταιρική διακυβέρνηση, ότι το τελευταίο ενισχύει ακόμα περισσότερο τις εξουσίες της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.

Έχουμε δε συστήσει στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς σε άμεσο χρονικό διάστημα να έχει κάνει το μνημόνιο συνεργασίας με την ΕΛΤΕ καθώς και να υιοθετήσει τον δικό της εσωτερικό κανονισμό λειτουργίας.

Θα θυμάστε από εκείνο το νομοσχέδιο ότι έγινε δυνατή η συμμετοχή του Προέδρου της ΕΛΤΕ, δηλαδή των ορκωτών λογιστών, στο διοικητικό συμβούλιο της Κεφαλαιαγοράς. Ενισχύουμε και θωρακίζουμε όλες τις ελληνικές εποπτικές αρχές στις οποίες έχει ανατεθεί αυτό το δύσκολο έργο με κάθε δυνατό τρόπο.

Κύριε Πρόεδρε, θα ήθελα να αναφέρω -και ενδιαφέρει πολύ αυτό τους Βουλευτές- ότι έχουμε αποδεχθεί ήδη την πρόταση του Αρχηγείου της Ελληνικής Αστυνομίας ως εποπτική αρχή, προσαρμογές της Επιτροπής Εποπτείας και Ελέγχου Παιγνίων που διευκρινίζουν τις συνθήκες για τα τυχερά παίγνια, λόγω της ιδιαιτερότητάς τους, τεχνικές παρατηρήσεις της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς για τις εταιρείες που εισάγονται σε ρυθμιζόμενη αγορά ή σε πολυμερή μηχανισμό διαπραγμάτευσης, την πρόταση της Αρχής Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες ως προς τις ποινές των βασικών αδικημάτων, ένεκα και της πρόσφατης αλλαγής του Ποινικού Κώδικα, ώστε να αποφύγουμε την παραγραφή ορισμένων αδικημάτων. Τέλος, σύμφωνα με την Οδηγία 843/2018 έχουμε λάβει υπ’ όψιν τις διευκρινίσεις που είχε προτείνει η Ελληνική Ένωση Τραπεζών.

Κύριε Πρόεδρε, τώρα θα έρθω στις συγκεκριμένες παρατηρήσεις των αντιπροσώπων των διαφόρων κομμάτων:

Σχετικά με τις παρατηρήσεις του κ. Αλεξιάδη του ΣΥΡΙΖΑ ως προς τον Ποινικό Κώδικα και τα βασικά αδικήματα θα πω ότι εισάγουμε, με εισήγηση της Αρχής Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες, τροποποίηση στον ν.4557/2018, ώστε το βασικό αδίκημα για τους σκοπούς του παρόντος να θεωρείται και κάθε άλλο αδίκημα που τιμωρείται με ποινή φυλάκισης και από το οποίο βέβαια προκύπτει περιουσιακό όφελος, ώστε να αποφύγουμε την παραγραφή.

Επίσης, σχετικά με τις παρατηρήσεις του κ. Αλεξιάδη, θέλω να πω ότι διαβάσατε ενδεχομένως την έκθεση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής.

Υπενθυμίζω ότι εδώ ενσωματώνουμε την πέμπτη Οδηγία. Επομένως, το πεδίο εφαρμογής της είναι κατ’ ανάγκην συγκεκριμένο και περιορισμένο, αλλά θα έχουμε τη δυνατότητα και σε επόμενες οδηγίες που έρχονται, την έκτη και την έβδομη, να προσαρμόσουμε ακόμα καλύτερα τις δυνατότητές μας και τις εποπτικές αρχές.

Σαφώς και είμαστε υπέρ της ενίσχυσης των θεσμών και των προστατευόμενων μαρτύρων, γιατί, όπως φαίνεται στο παρόν νομοσχέδιο, στο άρθρο 20, μιλάμε για μέτρα προστασίας αναφερόντων προσώπων, όπως είπα και προηγουμένως. Είναι κάτι που υπάρχει στο παρόν νομοσχέδιο.

Μάλιστα, προβλέπουμε, όπως είπα, και νόμιμη προστασία ενισχύοντας έτσι όλες εκείνες τις δικλίδες ασφαλείας από απειλές και εκβίαση στον εργασιακό χώρο.

Σχετικά με τις παρατηρήσεις του κ. Κατρίνη, του εκπροσώπου του Κινήματος Αλλαγής, τονίσατε τη σημασία της αποτελεσματικότητας των δράσεων όλων των αρχών.

Πιστεύω ότι οι παρατηρήσεις τις οποίες έκανα προηγουμένως σχετικά με την ενίσχυση του ρόλου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς και συγκεκριμένα του ρόλου που της ανατίθεται σε σχέση με τα εικονικά νομίσματα είναι σημαντικές.

Θα ήθελα να προσθέσω ότι εισάγουμε τρία νέα άρθρα για την αποτελεσματικότερη ανταλλαγή πληροφοριών, που και αυτό, αν θέλετε, μπαίνει στη φαρέτρα των εποπτικών αρχών. Ειπώθηκε πάλι από τον κ. Κατρίνη κάτι για την Αρχή Καταπολέμησης του ξεπλύματος χρήματος και για το θέμα πρόσβασης σε μεγαλύτερο εύρος στις πληροφορίες, ώστε να αντιμετωπίσουμε το εκ φύσεως οικονομικό έγκλημα.

Η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και πάλι νομίζουμε ότι είναι η κατεξοχήν αρμόδια για να αντιμετωπίσει στη συγκεκριμένη στιγμή αυτό το φαινόμενο.

Η εκπρόσωπος του ΚΚΕ μίλησε για το Μητρώο Πραγματικών Δικαιούχων. Θα ήθελα να πω ότι αποτελεί υπόδειγμα συνεργασίας, όπως σωστά επεσήμαναν οι περισσότεροι εισηγητές.

Αναφερθήκαμε και δώσαμε εύσημα στις προηγούμενες κυβερνήσεις για τα σημαντικά βήματα που έχουν γίνει εδώ. Υπάρχει μια συνέχεια του κράτους δικαίου πάνω στην οποία πρέπει να χτίζουν όλες οι κυβερνήσεις. Η χώρα μας έχει λάβει εύσημα γι’ αυτό το πράγμα.

Η καταχώριση των σωματείων γίνεται για λόγους διαφάνειας όπως και κάθε άλλης εταιρικής και νομικής οντότητας. Ουδεμία εξ αυτών των καταχωρίσεων σημαίνει ότι υπάρχει υποψία για εγκληματική δραστηριότητα ή για τα σχετικά περί τρομοκρατίας. Υποθέτω ότι δεν υπονοήσατε αυτό, αλλά καλό είναι να το ξεκαθαρίσουμε. Σε σχέση με τις παρατηρήσεις του κ. Βιλιάρδου -και κλείνω, κύριε Πρόεδρε- θα ήθελα να πω ότι τα κρυπτονομίσματα αποτελούν απειλή για το τραπεζικό σύστημα.

Το ξέπλυμα αποτελεί απειλή, το έχουν διαπιστώσει όλοι οι διεθνείς οργανισμοί, το ξέρουμε τώρα, και έχουμε βέβαια διαθέσιμο και τον κατάλογο τρίτων χωρών τον οποίο ετοιμάζει η Ευρωπαϊκή Επιτροπή, και νομίζω ότι τον ανανεώνει κάθε χρόνο, που είναι τρίτες χώρες υψηλού κινδύνου.

Όπως αντιλαμβάνεστε, η Ευρωπαϊκή Επιτροπή το κάνει αυτό με ενδελεχείς διαδικασίες. Τον Μάιο ψηφίστηκε ο σχετικός κανονισμός με σύμφωνη γνώμη όλων των κρατών-μελών, ενώ βάση για όλες αυτές τις διαδικασίες αποτέλεσε, όπως γνωρίζετε, και η Διεθνής Ομάδα Χρηματοπιστωτικής Δράσης, η λεγόμενη FATF.

Σχετικά με τις παρατηρήσεις του κ. Βιλιάρδου για τα σκάνδαλα του παρελθόντος και για τους λόγους, για την εξέταση του ρόλου της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς, νομίζω ότι είχαμε τη δυνατότητα να το συζητήσουμε εδώ διεξοδικά, στα πλαίσια της ψήφισης του νομοσχεδίου για την  εταιρική διακυβέρνηση, που τώρα αποτελεί νόμο. Νομίζω ότι θωρακίσαμε με τον καταλληλότερο τρόπο αυτό το φαινόμενο.

Κύριε Πρόεδρε, ξέρουμε ότι, υιοθετώντας αυτό το σχέδιο νόμου,  σήμερα κάνουμε ένα βήμα μέσα στα πολλά βήματα που έχουμε κάνει και πρέπει να γίνουν ακόμα περισσότερα, γιατί προσαρμόζουμε στο δίκαιό μας την πέμπτη Οδηγία, προσθέτοντας όμως καινοτόμες, ενδιαφέρουσες διατάξεις, οι οποίες ενισχύουν ακόμα περισσότερο τη διαφάνεια, την αποτελεσματική λειτουργία των εποπτικών αρχών. Είναι όμως ένα φαινόμενο διεθνές και ευρωπαϊκό.

Και δεν είπα τυχαία ότι βρίσκεται σήμερα στην κορυφή των θεμάτων και της γερμανικής προεδρίας και της ευρωπαϊκής ατζέντας, τα οποία αφορούν την ολοκλήρωση χρηματοπιστωτικών αγορών.

Ελπίζουμε ότι πάρα πολύ σύντομα θα έχουμε μια ανεξάρτητη ευρωπαϊκή εποπτική αρχή η οποία, σε συνεργασία με όλες τις εθνικές αρχές για την καταπολέμηση του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας, θα αποτελεί ένα αρχιτεκτόνημα, ένα σύστημα πολύ δυναμικό και αποτελεσματικό, για να μπορέσει με αυτόν τον τρόπο η Ευρωπαϊκή Ένωση να αντιμετωπίσει αποτελεσματικά αυτό που είπα στην αρχή ότι ενδεχομένως αποτελεί και την αχίλλειο πτέρνα του χρηματοπιστωτικού μας συστήματος.

Μετά απ’ αυτό θα ήθελα να καλέσω τους Βουλευτές όλων των κομμάτων να υπερψηφίσουν αυτό το νομοσχέδιο, για το οποίο οποίο νομίζω ότι έχουμε μια πραγματικά σημαντική σύγκλιση απόψεων, περνώντας ακόμα μια φορά στην κοινωνία το μήνυμα ότι η Εθνική Αντιπροσωπεία είναι ικανή και έτοιμη να συμβάλλει στην αντιμετώπιση αυτών των πολύ επικίνδυνων φαινομένων, όπως είναι το ξέπλυμα χρήματος και η χρηματοδότηση της τρομοκρατίας.

Σας ευχαριστώ ιδιαιτέρως, κύριε Πρόεδρε.

Θα ήθελα να πω κάτι άλλο, γιατί κύριε Τσακαλώτο, σήμερα για δεύτερη φορά μού αγγίζετε από άλλη μεριά έναν ευαίσθητο τομέα. Είπατε ότι στο Υπουργείο Οικονομικών παραγκωνίζονται υπάλληλοι.

Ήθελα να σας πω ότι κάτι που αφορά την πολιτική της Κυβέρνησης και κυρίως, το Υπουργείο Οικονομικών. Είμαστε τελείως αγνωστικιστές όσον αφορά την πολιτική προέλευση και τις πεποιθήσεις κάθε υπαλλήλου και το τονίζω. Αυτή είναι η εμπεδωμένη και η εφαρμοζόμενη πολιτική.

Και ξέρετε πολύ καλά ότι για εμάς δύο είναι τα σημαντικά σχετικά με τους υπαλλήλους .

Πρώτον, η αξιοκρατία και δεύτερον, η ακεραιότητα. Δεν μας ενδιαφέρει τι ψήφισε και τι θα ψηφίσει ο καθένας στον βαθμό που οι υπάλληλοι είναι -το ξέρετε καλά και το ξέρω- πλήρως αφοσιωμένοι στο έργο τους, κάνουν τη δουλειά τους και μπορούν να λειτουργήσουν απερίσπαστοι.

Η Κυβέρνηση θεωρεί ως θεμελιακό στοιχείο της λειτουργίας ενός ευνομούμενου κράτους τη δυνατότητα των υπαλλήλων να λειτουργούν ανεξαρτήτως κυβερνήσεων και να υπάρχει μια συνέχεια κρατική.

Θέλω να σας πω ότι τις πρώτες μέρες που πήγα και ανέλαβα στο Υπουργείο, μίλησα με κάποιους. Μου είπαν: «Ξέρετε, κύριε Υφυπουργέ, εμείς συμπαθούσαμε τον τάδε Υπουργό, αρκετοί εσάς.

Εμείς συμπαθούσαμε τον προηγούμενο, του ΠΑΣΟΚ κ.λπ.». Τους είπα: «Μπράβο, συνεχίστε να συμπαθείτε όποιους θέλετε, με όποιους έχετε δουλέψει. Το μόνο που μας ενδιαφέρει είναι να συνεχίσουμε μια κοινή προσπάθεια και αυτή είναι ενιαία». Αναφέρομαι έτσι, γιατί το θεωρώ ένα εξαιρετικά ευαίσθητο σημείο.

Έχετε δίκιο και το ξέρετε όλοι ότι ακόμα η διοίκησή μας έχει αδυναμίες. Η Κυβέρνηση κάνει το παν, ειδικά σε θέματα επιτελικής στρατηγικής σημασίας, ώστε να τονώσει, να ενδυναμώσει τόσο τα Υπουργεία όσο και τις Ανεξάρτητες Αρχές.

Θα ήθελα να πω ότι συμφωνώ με την ανάλυση για τα ξεστρατίσματα που είχαν γίνει στην προσέγγιση ως προς το τραπεζικό και χρηματοοικονομικό σύστημα, θα έλεγα, τα προηγούμενα χρόνια -εννοώ ευτυχώς όχι μόνο στην Ελλάδα, αλλά σε παγκόσμιο επίπεδο- γιατί προφανώς δεν είχαν καταλάβει κάτι που τώρα νομίζω ότι είναι κοινή συνείδηση και σε επόπτες και σε κυβερνήσεις, ότι η κρίση δεν είναι δεξιά ή αριστερά. Η κρίση στο τραπεζικό σύστημα έχει βάση το ίδιο το τραπεζικό σύστημα.

Εδώ είμαι θιασώτης της θεωρίας του Hyman Minsky, που πρότεινε  το θεώρημα της χρηματοπιστωτικής αστάθειας, ότι δηλαδή  ένα τραπεζικό σύστημα δημιουργεί ενδογενώς τις κρίσεις του.

Είναι κάτι σαν τη  γη, που  μπορεί να δημιουργεί εκ των έσω τους σεισμούς  και τους κραδασμούς.

Γι’ αυτό, όπως και στην περίπτωση των σεισμών χρειαζόμαστε αντισεισμικά συστήματα, έτσι και στο τραπεζικό σύστημα χρειαζόμαστε όλους εκείνους τους κανόνες, τους οποίους εμπεριέχει και η νομοθεσία για την καταπολέμηση  του ξεπλύματος χρήματος αλλά και η ενισχυμένη  τραπεζική εποπτεία ώστε να μπορέσουμε να αντισταθμίσουμε τις συχνές κρίσεις που θα αντιμετωπίζει πάντα το τραπεζικό σύστημα. Και λέω ότι δεν είναι θέμα ελληνικό, αλλά είναι θέμα πολύ ευρύτερο.

ΔΕΥΤΕΡΟΛΟΓΙΑ

Θα απαντήσω πολύ σύντομα στις δύο παρατηρήσεις, εκ των οποίων τη μία την έχει κάνει προηγουμένως ο κ. Λοβέρδος και την άλλη τώρα ο κ. Βολουδάκης.

Σχετικά με τις παρατηρήσεις του κ. Λοβέρδου, θα ήθελα να πω πως είπαμε το πρωί και ο Υπουργός και εγώ ότι υιοθετήσαμε πρόταση της Αρχής Καταπολέμησης Νομιμοποίησης Εσόδων από Εγκληματικές Δραστηριότητες για τις ποινές των βασικών αδικημάτων λόγω και της πρόσφατης αλλαγής του Ποινικού Κώδικα.

Αυτό έγινε για να αποφύγουμε την παραγραφή ορισμένων αδικημάτων που αφορούν στο άρθρο 4 του ν. 4557/ 2008.

Με άλλα λόγια, σκοπός μας είναι να διευρύνουμε το πεδίο εφαρμογής του νόμου, για να αποφύγουμε το νομικό κενό, τις ενδεχόμενες τρύπες που θα μπορούσαν να δημιουργηθούν έπειτα από την αλλαγή του Ποινικού Κώδικα και τη μείωση των ποινών.

Είναι, λοιπόν, προφανές ότι για τις υποθέσεις που εξετάζονται από τις αρμόδιες διωκτικές Αρχές, όπως και από την Αρχή Ξεπλύματος Χρήματος, υπάρχει αυτή τη δυνατότητα. Δεν σημαίνει κατ’ ανάγκη πάντα ότι θα οδηγούν, όπως ξέρετε κι εσείς, προς το ξέπλυμα χρήματος.

Σκεφτείτε ότι, αν δεν είχαμε κάνει αυτήν την αλλαγή, όπως προτάθηκε –το λέω και πάλι- από την Εθνική Μονάδα Χρηματοοικονομικών Πληροφοριών που διεξάγει τις έρευνες, θα έλεγαν πως αφήνουμε ενδεχομένως ένα σιωπηρό κενό, για να παραγράφονται οι υποθέσεις. 

Θέλω να διαβεβαιώσω ότι σκοπός μας ήταν ακριβώς να καλύψουμε αυτό το νομικό κενό που ενδεχομένως να προκύψει μετά την αλλαγή του Ποινικού Κώδικα.

 Σχετικά με την παρατήρηση του κ. Βολουδάκη, νομίζω ότι είχαμε τη δυνατότητα και προηγουμένως να συζητήσουμε και να πούμε ότι είναι μία πρόταση η οποία σε αυτή τη φάση χρειάζεται να συζητηθεί και με την Τράπεζα της Ελλάδος που είναι αρμόδια Αρχή, η οποία πιστεύει –σωστά ή όχι, θα το δούμε- ότι ενδεχομένως μία τέτοια ρύθμιση σαν αυτή που προτείνετε δημιουργεί κάποιο συγκριτικό μειονέκτημα. 

Θέλω να σας πω ότι το λαμβάνουμε υπ’ όψιν, θα συνεχίσουμε τις συζητήσεις και αν, πράγματι, συμφωνήσουμε, νομίζω ότι κάλλιστα θα μπορέσουμε σε μία από τις επόμενες υιοθετήσεις ευρωπαϊκών Οδηγιών ή ενδεχόμενες τροποποιήσεις να την υιοθετήσουμε τελικά.

Κύριε Πρόεδρε, κλείνοντας θέλω να πω ότι είχαμε την ευκαιρία να έχουμε όλες αυτές τις μέρες μία εξονυχιστική, αλλά και γόνιμη συζήτηση. Σήμερα μόνο κάναμε πάνω από οκτώ ώρες συνεχούς συζήτησης.

Θα έλεγα ότι συνολικά σε πάνω από δεκαπέντε ώρες έχουν εκφραστεί όλες οι πλευρές, όλοι οι ενδιαφερόμενοι Βουλευτές, όλοι οι ενδιαφερόμενοι φορείς.

Αυτό που διαπιστώνουμε είναι ότι υπάρχει μία πολύ σημαντική σύγκλιση απόψεων γύρω από αυτό το σημαντικό θέμα της καταπολέμησης του ξεπλύματος χρήματος και της χρηματοδότησης της τρομοκρατίας.

Θα ήθελα σε αυτή τη φάση που κλείνουμε τις εργασίες να ευχαριστήσω όλους εκείνους, ειδικά τις Υπηρεσίες του Υπουργείου, τους συνεργάτες μου, τους συνεργάτες του Υπουργού, οι οποίοι όλους αυτούς τους τελευταίους μήνες δούλεψαν άοκνα σε συνεχείς συζητήσεις, σε λεπτομερειακές αναλύσεις, μέχρι να μπορέσουμε να διαμορφώσουμεκάτι στέρεο, το οποίο να μπορέσετε να το ψηφίσετε.

Στοχοθέτηση της Κυβέρνησης είναι και παραμένει η διαφάνεια σε αυτόν τον τομέα. Ξέρουμε, βέβαια, ότι ένας νόμος από μόνος του δεν αρκεί. Είναι ένα βήμα. Θα υπάρξουν κι άλλα.

Νομίζω ότι αυτό που μετράει κυρίως σε αυτήν την περίπτωση περισσότερο και από τον ίδιο το νόμο, είναι η εφαρμογή του. Εκεί κρίνεται η επιτυχία, στο πώς κυρίως οι ανεξάρτητες και οι άλλες Αρχές θα συνεργαστούν και θα μπορέσουν να αντιμετωπίσουν αποτελεσματικά όλα αυτά τα επικίνδυνα φαινόμενα.

Με το νομοσχέδιο αυτό, που ελπίζω ότι σε λίγο θα ψηφίσουμε, ενσωματώνονται οι βέλτιστες πρακτικές που υπάρχουν αυτή τη στιγμή σε ευρωπαϊκό και σε παγκόσμιο επίπεδο.

Ενισχύουμε, όσο μπορούμε, τις εποπτικές αρχές και η χώρα θα πρέπει μέσω αυτού του νομοσχεδίου να βελτιώσει ακόμα περισσότερο την εξαιρετική εικόνα που έχει σε αυτό το σημείο.

Και πάλι θέλω να πω ότι συμμετέχουμε καθημερινά και ενεργά σε όλες τις ευρωπαϊκές διαπραγματεύσεις και διεργασίες, αλλά και σε όλα τα διεθνή «fora» που σχετίζονται με αυτόν τον τομέα και διαμορφώνουμε παράλληλα τις σχετικές πρακτικές και ρυθμίσεις.

Υπάρχουν μεγάλες δυσκολίες –το διαπιστώνετε όλοι- γύρω από το πώς θα ρυθμίσουμε και κυρίως τοπώς θα εποπτεύσουμε τα εικονικά νομίσματα.

Προτιμήσαμε να ξεκινήσουμε από τώρα, αναθέτοντας την εποπτεία στην Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς. Είναι κάτι το νέο. Είναι κάτι που δεν είναι γνωστό ακόμα.

Δεν μπορούμε, όμως, να αφήσουμε κενά, γιατί όπως είπα και πάλι, οι εξελίξεις στις αγορές είναι ραγδαίες.

Το οργανωμένο έγκλημα εκμεταλλεύεται πάντα τις νέες τεχνολογίες, τα νέα εικονικά νομίσματα, όπως σ’ αυτήν την περίπτωση και είναι καλύτερα να ξέρουμε ποιος κάνει τι.

Ενισχύουμε τη διαφάνεια, θωρακίζουμε το νομικό, το ρυθμιστικό, το εποπτικό και το ελεγκτικό πλαίσιο.

Του δίνουμε τα καλύτερα και τα προσφορότερα μέσα, για να κάνει αυτή τη σημαντική δουλειά. Κυρίως, υποστηρίζουμε σθεναρά και στους ευρωπαϊκούς θεσμούς την ενίσχυση και, κυρίως, τη δημιουργία νέων ευρωπαϊκών αρχών, τις οποίες νομίζω ότι θα έχουμε αρκετά σύντομα σε δύο τομείς.

Ο ένας αφορά το ξέπλυμα χρήματος, γιατί όλες οι εξελίξεις τις οποίες περιγράψατε και περιγράψαμε κατατείνουν στην τεράστια ανάγκη σύντονης δημιουργίας εποπτικής Αρχής τόσο για το ξέπλυμα χρήματος, όσο και για την ενίσχυση της Ευρωπαϊκής Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς. Και αυτό νομίζω ότι προέρχεται κυρίως από το πρόσφατο σκάνδαλο της Wirecard.

 Κύριε Πρόεδρε, η τεχνολογία και οι καλπάζουσες εξελίξεις που δημιουργεί, κυρίως δε η ψηφιακή επανάσταση, θέτουν νέες προκλήσεις για τη δημοκρατία.

Μία απ’ αυτές τις προκλήσεις είναι ακριβώς το πώς θα αντιμετωπίσει, πώς θα ρυθμίσει και πώς θα εποπτεύσει. Το νομοσχέδιο που περνάμε δεν είναι απλώς ένα τεχνικό νομοσχέδιο. Δεν είναι, δηλαδή, απλές ρυθμιστικές διαδικαστικές ή άλλες ρυθμίσεις.

Είναι ένα νομοσχέδιο που ενισχύει, θωρακίζει τους θεσμούς και κυρίως προσπαθεί να δημιουργήσει μία κουλτούρα διαφάνειας. Είναι αυτό στο οποίο αρκετοί αναφέρθηκαν ως «δέουσα επιμέλεια», γιατί και πάλι λέω ότι έχοντας απλώς τον νόμο δεν αρκεί. Μόνο έτσι μπορούμε να διασφαλίσουμε την απρόσκοπτη λειτουργία και της δικαιοσύνης.

Σας καλώ, λοιπόν, να υπερψηφίσετε αυτό το νομοσχέδιο. Είναι σημαντικό, γιατί αξίζει σε αυτούς τους δύστοκους καιρούς να στείλει και πάλι η Εθνική Αντιπροσωπεία, όπως έκανε με τα προηγούμενα νομοσχέδια, ένα μήνυμα στη δοκιμασμένη κοινωνία, στον πολίτη με την κλονισμένη πίστη, ότι το Κοινοβούλιο, οι αντιπρόσωποί του είναι ικανοί να παίρνουν εκείνες τις αποφάσεις, οι οποίες κάνουν τη δημοκρατία να λειτουργεί, δίνουν δηλαδή όλα τα εργαλεία εκείνα, όλη την υποδομή εκείνη σε μία ευνομούμενη πολιτεία προκειμένου να διαδραματίσει τον ρόλο της.

Σας ευχαριστώ πολύ, κύριε Πρόεδρε.