Στο δεύτερο εξάμηνο του 2019 άρχισε να διαφαίνεται εντονότερα βελτίωση του οικονομικού κλίματος και να ενισχύονται οι προοπτικές για ανάκαμψη της ελληνικής οικονομίας.

Η χώρα επιστρέφει σταδιακά σε ρυθμούς κανονικότητας και απευθύνθηκε στις διεθνείς αγορές κρατικών ομολόγων αντλώντας κεφάλαια για τη χρηματοδότηση των αναγκών της με αισθητά πιο ικανοποιητικό κόστος σε σχέση με το παρελθόν.

Η απόδοση των μακροπρόθεσμων ομολογιακών τίτλων του ελληνικού δημοσίου - για πρώτη φορά μετά από πολλά χρόνια - ακολούθησε έντονα πτωτική πορεία με την απόδοση του δεκαετούς τίτλου να διαμορφώνεται στο 1,42% κατά μέσο όρο τον Δεκέμβριο του 2019 έναντι 4,28% την αντίστοιχη περίοδο το 2018. 

Σύμφωνα με την πρώτη εκτίμηση της ΕΛΣΤΑΤ για το έτος, το ΑΕΠ ενισχύθηκε το 2019 κατά 1,9% σε ετήσια βάση επίδοση οριακά χαμηλότερη από την σχετική πρόβλεψη στον Προϋπολογισμό του 2020.

Η εν λόγω αύξηση οφείλεται κατά κύριο λόγο στην ενίσχυση της καταναλωτικής δαπάνης (ιδιωτική 0,8% και δημόσια 2,2%) και στη μεγαλύτερη αύξηση των εξαγωγών σε σχέση με αυτή των εισαγωγών αγαθών και υπηρεσιών (4,8% έναντι 2,5%), η οποία και οδήγησε στη μείωση του ελλείματος στο σχετικό ισοζύγιο κατά 1,5 δις. ευρώ, σύμφωνα με τα πιο πρόσφατα στοιχεία της Τραπέζης της Ελλάδος.

Καταλυτική στη μείωση του ελλείματος ήταν η συμβολή του τουρισμού, όπως αυτή απεικονίζεται στην αύξηση του πλεονάσματος του ταξιδιωτικού ισοζυγίου κατά 1,5 δις. ευρώ σε σχέση με το 2018. 

Στον τομέα της δημοσιονομικής διαχείρισης, αισθητή βελτίωση καταγράφεται στην εκτέλεση του προϋπολογισμού.

Πιο συγκεκριμένα, το πλεόνασμα του προϋπολογισμού Γενικής Κυβέρνησης διαμορφώθηκε στα 4.890 εκατ.

Ευρώ έναντι 897 εκατ. Ευρώ το 2018, άνοδος που οφείλεται κυρίως στην αύξηση των ασφαλιστικών εισφορών και στην αύξηση των εσόδων από τις αποκρατικοποιήσεις.

Όσον αφορά στο ισοζύγιο του κρατικού προϋπολογισμού, το έλλειμμα περιορίστηκε στα 168 εκατ. ευρώ έναντι ελλείμματος 4.580 εκατ. ευρώ το 2018 υπερβαίνοντας τον στόχο για έλλειμα 839 εκατ. Ευρώ.

Τέλος το πρωτογενές πλεόνασμα του κρατικού προϋπολογισμού έφθασε τα 5.017 εκατ. ευρώ, έναντι στόχου για πρωτογενές πλεόνασμα 4.400 εκατ. ευρώ και πρωτογενούς πλεονάσματος 91 εκατ. ευρώ για το 2018. 

Σταθερή βελτίωση παρουσιάζουν τα στοιχεία για την αγορά εργασίας, με το ποσοστό ανεργίας να συνεχίζει για άλλη μια χρονιά , αν και με επιβραδυνόμενο ρυθμό, την πτωτική του πορεία, και να διαμορφώνεται στο 16,3% έναντι 18,5% το 2018.

Ο αριθμός των απασχολούμενων παρουσιάζεται αυξημένος στα τέλη του 2019 σε σχέση με το Δεκέμβριο του 2018 αλλά ανησυχία προκαλεί η συνεχιζόμενη μείωση του εργατικού δυναμικού.

Πρόκληση για την πορεία της ελληνικής οικονομίας εξακολουθούσε να είναι η αντιμετώπιση του μεγάλου όγκου των Μη Εξυπηρετούμενων Δανείων (ΜΕΔ) στο ενεργητικό των τραπεζών τα οποία είχαν συσσωρευθεί κατά την περίοδο της κρίσης.

Είναι σημαντικό όμως ότι έγινε μία οργανωμένη προσπάθεια από το κράτος για την δημιουργία ενός πλαισίου το οποίο θα βοηθήσει σημαντικά στην αντιμετώπιση τους, πάντα σε συνάρτηση με την τρέχουσα οικονομική συγκυρία. 

Η διεθνής οικονομική συγκυρία για το 2019 δεν ήταν ευνοϊκή επηρεαζόμενη σημαντικά, μεταξύ άλλων, από τις αντιπαραθέσεις μεταξύ των ισχυρών κρατών σε θέματα διεθνούς εμπορίου και από τη γεωπολιτική αστάθεια. 

Οι ρυθμοί ανάπτυξης που καταγράφηκαν ήταν μειωμένοι σε σχέση με αυτούς των προηγούμενων ετών για τις περισσότερες από τις ανεπτυγμένες και αναδυόμενες οικονομίες. 

Τo 2020 με το ξέσπασμα της πανδημίας αποδεικνύεται ένα ταραχώδες έτος για την παγκόσμια οικονομία.

Αναμφίβολα οι οικονομικές επιπτώσεις της πανδημίας σε εθνικό και παγκόσμιο επίπεδο, θα είναι αρνητικές, και το εύρος τους θα εξαρτηθεί σε μεγάλο βαθμό από την εξάπλωση και τη διάρκεια της καθώς και από τη σφοδρότητα των απαραίτητων για την προστασία της υγείας των πολιτών, μέτρων που λαμβάνονται και θα χρειαστεί να ληφθούν στο μέλλον για την αντιμετώπιση του COVID-19 (αναστολή λειτουργίας επιχειρήσεων, περιορισμοί στις μετακινήσεις, κλπ.).

Σημαντικό ρόλο θα παίξει επίσης η αποτελεσματικότητα των πολιτικών δράσεων που θα ληφθούν σε εθνικό και υπερεθνικό επίπεδο για τη στήριξη των οικονομιών καθώς και ο βαθμός εξάρτησης των οικονομιών από τους περισσότερο πληττόμενους λόγω κορωνοϊού οικονομικούς κλάδους.

Με βάση τα παραπάνω, οι εκτιμήσεις για την πορεία της Ελληνικής οικονομίας το 2020, χρήζουν πλέον αναθεώρησης σε σχέση με τους αρχικούς στόχους προ κρίσης. 

Ιδιαίτερη αναφορά στον απολογισμό του 2019 πρέπει να γίνει στην Ελληνική κεφαλαιαγορά, η οποία, κατά το περασμένο έτος ακολούθησε έντονα ανοδική πορεία.

Πιο συγκεκριμένα, η συνολική χρηματιστηριακή αξία των εισηγμένων στην αγορά αξιών του Χρηματιστηρίου Αθηνών μετοχών αυξήθηκε κατά 36,39% σε ετήσια βάση ενώ ο γενικός δείκτης τιμών ενισχύθηκε κατά 49,47% και όλοι οι βασικοί και κλαδικοί δείκτες του Χρηματιστηρίου Αθηνών κινήθηκαν ανοδικά.

Σημαντική ενίσχυση καταγράφηκε τόσο στη συναλλακτική όσο και στην εκδοτική δραστηριότητα των ελληνικών αγορών αξιών (μετοχών και ομολόγων).

Αξιοσημείωτη είναι επίσης η αύξηση της συνολικής αξίας του ενεργητικού και οι καθαρές εισροές κεφαλαίων που καταγράφηκαν στην Ελληνική αγορά αμοιβαίων κεφαλαίων. 

Η θετική πορεία του Χρηματιστηρίου Αθηνών κατά το 2019 διακόπηκε στο ξεκίνημα της νέας χρονιάς του 2020, από τις ανησυχίες για τις επιπτώσεις από την πανδημία του κορωνοϊού και των μέτρων που έχουν υιοθετηθεί για τον περιορισμό της εξάπλωσης του στην οικονομία, τα οποία επηρέασαν έντονα τόσο τις διεθνείς όσο και την ελληνική αγορά, με κύρια χαρακτηριστικά τη σημαντική πτώση των τιμών και την αύξηση της μεταβλητότητας. 

Συνεχίζοντας τον απολογισμό του 2019, επισημαίνεται ότι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς συνέχισε κατά το περασμένο έτος να έχει σημαντική ενεργό συμμετοχή σε όλες τις διαρκείς επιτροπές της Ευρωπαϊκής Αρχής Κινητών Αξιών (ESMA), συμβάλλοντας στην κοινή διαμόρφωση ευρωπαϊκού πλαισίου εποπτείας, αναδεικνύοντας ταυτόχρονα τις ενίοτε ιδιαιτερότητες της Ελληνικής Αγοράς. 

Συνέχισε, επίσης, να συμβάλλει ενεργά στη διαμόρφωση των θέσεων της χώρας μας και σε Ευρωπαϊκό πλαίσιο με προτάσεις συγκεκριμένες στα επιμέρους ευρωπαϊκά νομοθετήματα καθώς και να επεξεργάζεται, στο πλαίσιο των ρυθμιστικών της αρμοδιοτήτων, νέα σχέδια νόμων για την ενίσχυση της κεφαλαιαγοράς. Μάλιστα, για να επιτευχθεί περαιτέρω ο εκσυγχρονισμός της κεφαλαιαγοράς και η ανάπτυξη ενός ασφαλέστερου πλαισίου σε εναρμόνιση με τις απαιτήσεις της ενοποιημένης ευρωπαϊκής κεφαλαιαγοράς, η νέα Διοίκηση που ορίστηκε από το Σεπτέμβριο του 2019 έθεσε νέους στόχους, οι οποίοι βασίζονται στο τρίπτυχο, 

α) ενίσχυση της προληπτικής εποπτείας, 

β) αξιοποίηση της τεχνολογίας και 

γ) δημιουργία κατάλληλων προϋποθέσεων ώστε να λειτουργήσει η κεφαλαιαγορά ως πηγή χρηματοδότησης των εταιρειών και μοχλός ανάπτυξης που θα ενθαρρύνει, μεταξύ άλλων, την καινοτομία μέσα από μία σειρά δράσεων συμπεριλαμβανομένης και της υποστήριξης του Fintech/ Regtech. 

Η νέα Διοίκηση έχει την πεποίθηση ότι η κεφαλαιαγορά μπορεί να αποτελεί βασικό μοχλό ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας μέσω της χρηματοδότησης ουσιαστικών επιχειρηματικών αναγκών και επενδυτικών σχεδίων για την πραγματική οικονομία και τα οποία κατά την παρούσα χρονική στιγμή θα μπορούσαν αναπτυχθούν μόλις ελεγχθεί η απειλή του COVID-19. 

Για το σκοπό αυτό προχώρησε το δεύτερο εξάμηνο του 2019 σε μία σειρά από προτάσεις προς τα αρμόδια υπουργεία ώστε να ενισχυθεί περαιτέρω νομοθετικά ο θεσμός και να προβλεφθούν μεταρρυθμίσεις σε συγκεκριμένους τομείς με στόχο τον εκσυγχρονισμό του υφιστάμενου πλαισίου όπου θεωρούσε ότι είναι απαραίτητο, όπως για τα θέματα της εταιρικής διακυβέρνησης των εισηγμένων εταιριών.

Μεταξύ άλλων επεξεργάζεται καινοτόμες παρεμβάσεις για την λειτουργία της κεφαλαιαγοράς ως μοχλού ανάπτυξης της ελληνικής οικονομίας με μελέτη νέων προϊόντων που θα μπορούσαν, μετά από κατάλληλο σχεδιασμό, να βοηθήσουν στη λειτουργία της κεφαλαιαγοράς ως εναλλακτικής πηγής χρηματοδότησης. 

Ειδικά για την εταιρική διακυβέρνηση αξίζει να σημειωθεί ότι οι νομοθετικές πρωτοβουλίες που είναι σε εξέλιξη αποσκοπούν στην ενίσχυση μηχανισμών ελέγχου εντός και εκτός των εταιριών, στην αποτελεσματικότερη διάρθρωση των διοικητικών συμβουλίων, στην ύπαρξη περισσότερων κριτηρίων ανεξαρτησίας για τα ανεξάρτητα μέλη και στην ουσιαστική παρέμβασή τους στην λειτουργία μίας εταιρίας καθώς και στην καλύτερη και αποτελεσματικότερη οργάνωση των ίδιων των εταιριών ώστε να καλύπτονται πλήρως οι ανάγκες διαφάνειας και ενίσχυσης των δικαιωμάτων των μικρομετόχων. 

Στόχος γενικότερα των πρωτοβουλιών που έχουν αναληφθεί από την Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς και βρίσκονται σε διάφορα στάδια επεξεργασίας είναι και η συμβολή στη διαμόρφωση ενός ρυθμιστικού πλαισίου που θα είναι ελκυστικό αλλά συγχρόνως ασφαλές για όλους τους συμμετέχοντες. 

Ως προς την ενεργό εποπτεία, που είναι και μία από τις κύριες αποστολές της Επιτροπής ώστε να διασφαλίζεται η εύρυθμη λειτουργία της αγοράς, σημειώνεται ότι η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς επέβαλε εντός του 2019 συνολικά πρόστιμα ύψους €29.375.500 σε σύνολο 130 περιπτώσεων παραβάσεων από φυσικά και νομικά πρόσωπα (53 ΑΕΠΕΥ, ΑΕΕΔ, ΑΕΔΑΚ, Τράπεζες, 40 Εισηγμένες εταιρείες, 30 φυσικά πρόσωπα και 7 λοιπά νομικά πρόσωπα). 

Γενικότερα, απώτερος στόχος πάνω στον οποίο η διοίκηση της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς θα συνεχίσει να εργάζεται, τόσο από εποπτική όσο και από ρυθμιστική άποψη, είναι η διαμόρφωση των κατάλληλων συνθηκών που θα καταστήσουν - όσο είναι δυνατόν - την ελληνική κεφαλαιαγορά ασφαλέστερη, ελκυστικότερη και ανταγωνιστικότερη στην ευρωπαϊκή και διεθνή σκηνή.

Προς την κατεύθυνση αυτή εστιάζουμε τις προσπάθειες μας προσδοκώντας τη βελτίωση των συνθηκών στην παγκόσμια οικονομία. Το φιλόδοξο αυτό σχέδιο μπορεί να επιτευχθεί μόνο με στελέχη υψηλού επιπέδου, όπως αυτά που διαθέτει στο δυναμικό της η Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς.

Οι σημερινές απαιτήσεις των εποπτικών αρχών είναι ιδιαίτερα αυξημένες, λόγω του πλήθους της ευρωπαϊκής και εθνικής νομοθεσίας που υιοθετήθηκε κατά τα τελευταία χρόνια στον χρηματοπιστωτικό τομέα, με αποτέλεσμα να έχει αυξηθεί σημαντικά ο όγκος εργασίας των στελεχών της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς.

Θέλω να εξάρω το εξαιρετικό έργο τους, καθώς παρά τον αυξημένο όγκο εργασίας και τις ελλείψεις προσωπικού, επιδεικνύουν επαγγελματισμό και επιμέλεια ώστε να διεκπεραιώνουν αποτελεσματικά τις λειτουργίες της Επιτροπής Κεφαλαιαγοράς με αίσθημα καθήκοντος.

Διαβάστε την ετήσια έκθεση 2019 της Επιτροπή Κεφαλαιαγοράς εδώ.