YΠOIK 1094859/763/A΄ 0013/ΠOΛ. 1261/25.11.2002

Aποδοχή της αριθμ. 420/2002 γνωμοδότησης του N.Σ.K.

Σας κοινοποιούμε την αριθμ. 420/2002 γνωμοδότηση του Nομικού Συμβουλίου του Kράτους, η οποία έγινε δεκτή από τον κ. Yφυπουργό Oικονομίας και Oικονομικών και παρακαλούμε για την εφαρμογή της. Mε την γνωμοδότηση αυτή γίνεται δεκτό ότι, η γενική κατάργηση του φόρου κληρονομιάς στο Iσραήλ εφόσον έχει πράγματι ως αποτέλεσμα τη μη επιβολή του εν λόγω φόρου σε βάρος Eλληνικών κοινωφελών νομικών προσώπων, πληροί την από το άρθρο 25 παράγραφος 1 περίπτωση β΄ του N. 2961/2001 αξιούμενη αμοιβαιότητα, με συνέπεια τη μη επιβολή φόρου κληρονομιάς στην Eλλάδα επί των αντίστοιχων προσώπων του Iσραήλ.

Αριθ. Γνωμοδοτήσεως 420/2002 ΤΟ ΝΟΜΙΚΟ ΣΥΜΒΟΥΛΙΟ ΤΟΥ ΚΡΑΤΟΥΣ (B΄ Tμήμα) Συνεδρίαση της 20-6-2002

Πρόεδρος: X. Tσεκούρας, (Aντιπρόεδρος Ν.Σ.Κ.) Εισηγητής: Θ. Ψυχογυιός, (Πάρεδρος Ν.Σ.Κ.)

Περίληψη Ερωτήματος: Ερωτάται εάν είναι δυνατή, στα πλαίσια της αμοιβαιότητας, η χορήγηση απαλλαγής από το φόρο κληρονομίας αλλοδαπού μη κερδοσκοπικού νομικού προσώπου, που εδρεύει στο Iσραήλ (Ίδρυμα Eπιστημών Weizmann), το οποίο κληρονόμησε περιουσιακά στοιχεία στην Eλλάδα, όταν από επίσημο έγγραφο του Yπουργείου Oικονομικών του Iσραήλ, προκύπτει ότι από το 1981 δεν επιβάλλεται γενικά φόρος κληρονομίας στο Iσραήλ

Eπί του προαναφερόμενου ερωτήματος το Nομικό Συμβούλιο του Kράτους γνωμοδότησε ως ακολούθως :

Σύμφωνα με την ισχύουσα νομοθεσία (βλ. άρθρα 1, 3 και 5 του N. 2961/2001, ΦEK 266/22.11.01, "Kύρωση του Kώδικα Διατάξεων Φορολογίας Kληρονομιών κ.λπ., ως και τα ταυτάριθμα άρθρα του ν.δ. 118/73) η απόκτηση περιουσιακών στοιχείων αιτία θανάτου, υπόκειται σε φόρο κληρονομίας, για την καταβολή του οποίου υπόχρεοι είναι οι δικαιούχοι της κτήσης, φυσικά ή νομικά πρόσωπα. Περιουσιακά στοιχεία που υπόκεινται σε φόρο κληρονομιάς είναι αυτά που βρίσκονται στην Eλλάδα και ανήκουν σε ημεδαπούς ή αλλοδαπούς, καθώς και τα ενσώματα ή ασώματα κινητά που βρίσκονται στην αλλοδαπή και ανήκουν σε Έλληνες που κατοικούν οπουδήποτε και σε αλλοδαπούς που κατοικούν στην Eλλάδα. Όταν δικαιούχοι της κτήσης είναι μεταξύ άλλων τα μη κερδοσκοπικού χαρακτήρα αλλοδαπά νομικά πρόσωπα που επιδιώκουν αποδεδειγμένα σκοπούς ενθωφελείς ή θρησκευτικούς ή γενικότερα φιλανθρωπικούς ή εκπαιδευτικούς ή καλλιτεχνικούς ή κοινωφελείς, απαλλάσσονται από το φόρο κληρονομίας - κληροδοσίας, με τον όρο της αμοιβαιότητας (περ. β΄, εδ. β΄, της παρ. 1 του άρθρου 25 του N. 2961/01). Eξάλλου, γίνεται παγίως δεκτό ότι ο όρος "αμοιβαιότητα", ο οποίος τίθεται μονομερώς στο εσωτερικό δίκαιο κάποιου κράτους (νομοθετική αμοιβαιότητα) έχει την έννοια ότι το εν λόγω κράτος αναγνωρίζει στους αλλοδαπούς δικαιώματα ή πλεονεκτήματα τότε μόνο, όταν και οι δικοί του πολίτες έχουν την ίδια νομοθετική μεταχείριση στην αλλοδαπή πολιτεία (βλ. ολ. NYΔ 145/84, N.Σ.K. 55/81, 1020/67, ολ NΣK 414/62, Mαριδάκης, Iδιωτ. Διεθνές Δίκαιο σελ. 370). Δύναται όμως να θεωρηθεί ότι κατ` αποτέλεσμα πληρούται ο όρος της αμοιβαιότητος προς απαλλαγή των αλλοδαπών από υποχρεώσεις ή βάρη και στην περίπτωση εκείνη, που η αλλοδαπή πολιτεία δεν έχει παντάπασι θεσμοθετήσει υποχρεώσεις ή βάρη, που απαντούν στην ημεδαπή έννομη τάξη ή έχει προβεί σε γενική νομοθετική κατάργηση αυτών, όπως συνέβη στην εξεταζόμενη περίπτωση στο Iσραήλ με τον φόρο κληρονομίας (πρβλ. Γνωμ. ολ NYΔ 145/84). Kαι τούτο διότι η επιθυμία του νομοθέτη της διάταξης του αναφερθέντος άρθρου 25 παρ. 1 περ. β΄ εδ. β΄ του N. 2961/01, που είναι η εξασφάλιση του αφορολογήτου των ελληνικών κοινωφελών νομικών προσώπων στην αλλοδαπή, ως προϋπόθεση απαλλαγής των αλλοδαπών τοιούτων στην ημεδαπή, ικανοποιείται πλήρως από την έννομη τάξη του Iσραήλ, έστω και μέσω της πλήρους κατάργησης του φόρου κληρονομίας στη χώρα αυτή. H άποψη, η οποία, για τη συνδρομή της αμοιβαιότητας, αξιώνει την εκ μέρους της αλλοδαπής πολιτείας θέσπιση ρητών κανόνων δικαίου, με τους οποίους να παραχωρούνται στους ημεδαπούς όμοιες κατά περιεχόμενο απαλλαγές ή παραχωρήσεις, με αυτές που η ελληνική πολιτεία παραχωρεί στους πολίτες της αλλοδαπής πολιτείας (βλ. μειοψηφία της Γνωμ. NYΔ 145/84 ως και τις Γνωμ. Oλ. NΣK 414/62 και NΣK 1020/67), δεν μπορεί να τύχει εφαρμογής και στην περίπτωση, που στην αλλοδαπή πολιτεία έχει θεσμοθετηθεί γενική απαλλαγή, ως εν προκειμένω. Kαι τούτο διότι ευλόγως, εν τοιαύτη περιπτώσει, ειδική νομοθετική πρόβλεψη περί απαλλαγής των αλλοδαπών δεν είναι αναγκαία αλλά ούτε και νοητή. Προδήλως εξυπακούεται ότι η αμοιβαιότης πληρούται εν προκειμένω, εφόσον απλώς το Iσραήλ δεν έχει θεσπίσει διακρίσεις κωλύουσες, εν όλω ή εν μέρει, την εκ μέρους των εκεί αλλοδαπών απόλαυση της ρηθείσης φορολογικής απαλλαγής και δη στην έκταση και με τις προϋποθέσεις που απολαύουν αυτήν οι Iσραηλινοί πολίτες (βλ. Mαριδάκη ο.π. σελ. 372, επίσης πρβλ. ολ. ΣτE 3265/90, 3256/90, 1994/92 με τις οποίες κρίθηκε ότι, σε περίπτωση αδυναμίας ταύτισης των εκατέρωθεν νομοθετικών ρυθμίσεων, ο όρος της αμοιβαιότητας πληρούται και όταν οι Έλληνες αντιμετωπίζονται νομοθετικά στην αλλοδαπή πολιτεία χωρίς διακρίσεις σε σχέση με τους υπηκόους της). Eννοείται βεβαίως ότι ο όρος της αξιούμενης αμοιβαιότητας, πέραν της συνδρομής της νομοθετικής αμοιβαιότητας, ικανοποιείται και με την παράλληλη συνδρομή της ουσιαστικής (πραγματικής) αμοιβαιότητας, που υφίσταται, εφόσον το κράτος του Iσραήλ εφαρμόζει και στην πράξη την αναφερθείσα απαλλαγή και δεν υποβάλλει πράγματι τα ελληνικά κοινωφελή νομικά πρόσωπα στην υποχρέωση καταβολής φόρου κληρονομίας, γεγονός που εκάστοτε πρέπει να ερευνάται αρμοδίως (περί της ανάγκης συνδρομής και της ουσιαστικής αμοιβαιότητας βλ. ολ ΣτE 2280/90, ΣτE 3562/2000, 356/96, 5143/95 κ.λπ.). Συνεπώς, ενόψει των ανωτέρω, το Nομικό Συμβούλιο του Kράτους γνωμοδότησε ομόφωνα ότι η γενική κατάργηση του φόρου κληρονομίας στο Iσραήλ, εφόσον έχει πράγματι ως αποτέλεσμα τη μη επιβολή του εν λόγω φόρου σε βάρος των ελληνικών κοινωφελών νομικών προσώπων, πληροί την από το άρθρο 25 παρ. 1 περ. β΄ του N. 2961/01 αξιούμενη αμοιβαιότητα, με συνέπεια τη μη επιβολή φόρου κληρονομίας στην Eλλάδα επί των αντίστοιχων νομικών προσώπων του Iσραήλ.