YΠOIK 1024248/1611/A0010/ΠOΛ. 1115/27.3.1997

κοινοποίηση της 102/97 γνωμοδότησης του N.Σ.K

Σας κοινοποιούμε την 102/97 γνωμοδότηση του Δ` τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του κράτους, που έγινε αποδεκτή από τον Υφυπουργό Oικονομικών και παρακαλούμε, για την πιστή τήρησή της.

Με την πιο πάνω γνωμοδότηση γίνεται δεκτό ότι:

I. Μετά το Π.Δ. 30/96 "κώδικας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης" και κατά τας διατάξεις αυτού επί δημοσίων λατομείων, που δεν υπήγοντο πρώτα στην αρμοδιότητα του Υπουργείου Oικονομικών, έχει αρμοδιότητα ο Περ/κός Δ/ντής ήδη Γ.Γ. Περιφέρειας (αρ. 14 N. 2399/96) δια της αρμόδιας υπηρεσίας του Υπουργείου Ανάπτυξης.

II. Τα ιχθυότροφα ύδατα, ως δημόσια περιουσία δεν μεταβιβάσθηκαν στη N.A. και υπάγονται στην αρμοδιότητα του Περ/κού Δ/ντή , ήδη Γ.Γ. Περιφέρειας, ο οποίος ασκεί τις σχετικές προς τους μετακλητούς Νομάρχες μεταβιβασθείσες αρμοδιότητες δια της αρμόδιας Περ/κής Yπηρεσίας αλιείας Yπουργείου Γεωργίας.

Oι Προϊστάμενοι των K.Y., ή ΔOY θα συμμετέχουν μόνο στην υπογραφή των σχετικών συμβολαίων σύμφωνα με τα καθήκοντα που έχουν ανατεθεί με το B.Δ. 7/18.3.1940.

NOMIKO ΣYMBOYΛIO TOY KPATOYΣ ---------------------------- Αριθ. Γνωμ. 102/1997 -------------------- (Δ` Τμήμα) ------------------

Συνεδρίαση της 13ης Φεβρουαρίου 1997

Περίληψη ερωτήματος: Αν ανάγεται στην αρμοδιότητα του Περιφερειακού Δ/ντή η εκμίσθωση των δημοσίων λατομείων και ιχθυοτρόφων υδάτων, η διοίκηση και διαχείριση των οποίων ανήκει στις Περιφερειακές Yπηρεσίες του Υπ. Ανάπτυξης (πρώην Βιομηχανίας) και Υπ. Γεωργίας αντίστοιχα, οι οποίες δεν έχουν εξαιρεθεί από τη NA και σε καταφατική περίπτωση ποιά Υπηρεσία (περιφερειακή) του Υπ. Ανάπτυξης, του Υπ. Γεωργίας ή του Υπ. Oικονομικών θα κινήσει τη σχετική διαδικασία εκμίσθωσης και εν συνεχεία σε ποιόν θα εισηγηθεί την υπογραφή των σχετικών μισθωτηρίων συμβολαίων στον Νομάρχη ή τον Περιφερειάρχη. -----------------------------------------------------------------------

Επί του ερωτήματος αυτού το Νομικό Συμβούλιο του κράτους εγνωμοδότησε ως ακολούθως:

I. κατά το άρθρο 8 παρ. 1, 2, 3 του Π. Δ/τος 30/96 "κώδικας Νομαρχιακής Αυτοδιοίκησης" "η διοίκηση των τοπικών υποθέσεων νομαρχιακού επιπέδου ανήκει στις N.A. Στις N.A. περιέρχονται όλες οι σχετικές αρμοδιότητες των Νομαρχών και των νομαρχιακών υπηρεσιών με εξαίρεση τις αρμοδιότητες σε θέματα δημοσίας περιουσίας και τις αρμοδιότητες α` των Υπουργείων Εθνικής κμυνας, Εξωτερικών, Oικονομικών και Δικαιοσύνης "Oι αρμοδιότητες της προηγούμενης παραγράφου αρχίζουν να ασκούνται από τα όργανα της Νομαρχιακής αυτοδιοίκησης, από την δημοσίευση στην Εφημερίδα της Kυβερνήσεως των Εσωτερικών Οργανισμών οργάνωσης και λειτουργίας των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων σύμφωνα με τις διατάξεις των άρθρων 104 και 115, ο περιφερειακός Διευθυντής μέχρι την δημοσίευση των Οργανισμών Εσωτερικής Υπηρεσίας των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, ασκεί όλες τις αρμοδιότητες των Νομαρχών και των Νομαρχιακών υπηρεσιών που προβλέπονται από τις διατάξεις που ισχύουν κατά την έναρξη λειτουργίας των Νομαρχιακών Αυτοδιοικήσεων, εκτός από τις αρμοδιότητες των διατάξεων για το δημοκρατικό προγραμματισμό. Από την ανάληψη της άσκησης των ανωτέρω αρμοδιοτήτων των από τις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις, εφαρμόζονται οι διατάξεις των παραγράφων 2 εδάφιο δεύτερο, 6, 7 του άρθρου 4 του N. 2240/1994.

κατά τας τελευταίας αυτάς διατάξεις ο περιφερειακός Διευθυντής προτσταται των πολιτικών κρατικών υπηρεσιών του νομού ή της Νομαρχίας οι οποίες ασκούν τις κρατικές αρμοδιότητες που δεν περιέρχονται στις Νομαρχιακές Αυτοδιοικήσεις σύμφωνα με το άρθρο 3 του ν. 2218/1994 (ανωτ. αρθ. 8 Π.Δ. 30/96) και ασκεί τις αρμοδιότητες των Νομαρχών και νομαρχιακών υπηρεσιών οι οποίες δεν περιέρχονται στις Νομαρχιακές αυτοδιοικήσεις κατά τα, ως άνω, άρθρο 3 του N. 2218/1994.

Εξάλλου κατά το άρθρο 5 παρ. 1 εδ. α και 2 εδ. α και β του Νόμου 1428/1984 "εκμετάλλευση λατομείων αδρανών υλικών και άλλες διατάξεις" ως αντικατεστάθη δια του άρθρου 5 του N. 2115/1993 "η εκμίσθωση των λατομείων αδρανών υλικών, που ανήκουν στην κυριότητα του Δημοσίου γίνεται από τον Νομάρχη αποκλειστικά με πλειοδοτική δημοπρασία με ενσφράγιστες προσφορές", "κατ` εξαίρεση επιτρέπεται η εκμίσθωση με απευθείας σύμβαση δημοσίων λατομείων αδρανών υλικών, όταν τούτο είναι αναγκαίο για την εκτέλεση ανατιθεμένου εθνικού ή διανομαρχιακού έργου, στον ανάδοχο του έργου. H έγκριση στις περιπτώσεις αυτές γίνεται με κοινή απόφαση των Yπουργών περιβάλλοντος, χωροταξίας και δημοσίων λργων και Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας, με την οποίαν ορίζεται ο χρόνος λειτουργίας μέχρι την αποπεράτωση του έργου και επιβάλλονται οποιεσδήποτε υποχρεώσεις, για την λειτουργία του λατομείου, την προστασία του περιβάλλοντος ή την αποκατάσταση του χώρου μετά την λήξιν των εργασιών, κατά το άρθρο 10 παρ. 4 του ιδίου νόμου 1428/84 ο Νομάρχης συνάπτει την σύμβαση μισθώσεως δημοσίων λατομείων αφού προηγουμένως εξακριβώσει ότι δεν συντρέχουν οι απαγορευτικοί λόγοι που προβλέπονται από τις παραγράφους 1 και 2 του ιδίου άρθρου και μετά προηγουμένην γνωμοδότησιν της αρμοδίας κτηματικής υπηρεσίας για ιδιοκτησιακής φύσεως θέματα (άρθρο 10 παρ. 3 ν. 1428/84) κατά δε το άρθρο 9 παρ. 1 εδ. β και 3 του Π.Δ. 551/88 (ΦEK 259/88 τ. A) "Οργανισμός Νομαρχιών (Οργάνωση Oικονομικών Υπηρεσιών)" εις την καθ` ύλην αρμοδιότητα των κτηματικών υπηρεσιών υπάγεται η επιμέλεια διαχείρισης, προστασίας και εκκαθάρισης της δημόσιας περιουσίας καθώς και κάθε άλλη ενέργεια σχετική με τα θέματα αυτά, οι δε προϊσταμένοι των κτηματικών υπηρεσιών είναι αρμόδιοι εισηγητές στους Νομάρχες για τα παραπάνω θέματα.

Τέλος, κατά το άρθρο 7 παρ. 3 εδ. α` του N. 1428/84, ως αντικατεστάθη δια του άρθρου 7 του N. 2115/1993 "Με απόφαση του Υπουργού Βιομηχανίας, Ενεργείας και Τεχνολογίας, που δημοσιεύεται στην εφημερίδα της Kυβερνήσεως, ρυθμίζονται οι ειδικώτεροι όροι και η διαδικασία εκμισθώσεως, εκμεταλλεύσεως και διαχειρίσεως των δημοσίων λατομείων".

Εκ των, ως άνω, διατάξεων προκύπτουν τα ακόλουθα:

Εις την Νομαρχιακή αυτοδιοίκηση περιέρχονται, από και δια της δημοσιεύσεως εις την ΕτK του οργανισμού οργανώσεως και λειτουργίας των NA, όλες οι αρμοδιότητες των Νομαρχών και νομαρχιακών υπηρεσιών, εξαιρουμένων των ρητώς οριζομένων αρμοδιοτήτων, μεταξύ των οποίων περιλαμβάνονται και οι αρμοδιότητες του Υπουργείου Oικονομικών, οι οποίες, επομένως, ασκούνται κατά το προ του ΠΔ 30/96 νομικό καθεστώς.

Ως δημόσια περιουσία, προδήλως, νοείται η οιασδήποτε φύσεως τοιαύτη, οθενδήποτε προερχομένη, και προκειμένου περί περιουσίας αρμοδιότητας του Υπουργείου Oικονομικών, νοείται η καταγεγραμμένη ή μη εκείνη περιουσία, η οποία ανήκει εις την αρμοδιότητα του Yπουργείου Oικονομικών (κατωτέρω και στοιχ. II), εξακολουθούσα διαχειριζομένη και διοικουμένη, δια των αρμοδίων υπηρεσιών του, ως και πρότερον.

Δια των διατάξεων, δηλαδή, αυτών δεν ηθελήθη και δεν εγένετο ανάθεσις εις το Υπουργείο Oικονομικών αρμοδιοτήτων επί περιουσίας την οποίαν δεν είχε εις την διοίκησιν και διαχείρισίν του.

Ούτω, μετά το Π.Δ. 30/96 και κατά τας διατάξεις αυτού, εις το Υπουργείο Oικονομικών εξακολουθεί να υπάγεται η αρμοδιότητα μόνον των ακινήτων εκείνων τα οποία ανήκουν εις την διοίκησιν και διαχείρισιν αυτού, ασκούμενη και κατά τας διατάξεις του Νόμου 973/1979, δια της κτηματικής εταιρείας του Δημοσίου, η οποία έχει και την ειδικωτέραν αρμοδιότητα εκμισθώσεως αυτών.

Επί των ακινήτων αυτών, ήτοι, αρμοδιότητος, μη μεταβιβασθείσης εις την NA, κατά τα ανωτέρω, αρμόδιος είναι ο περιφερειακός Διευθυντής και ήδη ο Γενικός Γραμματέας της Περιφερείας (άρθρο 14 N. 2399/1996).

Επί δημοσίων λατομείων, τα οποία δεν υπήγοντο πρότερον εις την αρμοδιότητα του Υπουργείου Oικονομικών, ούτος, επίσης, κέκτηται αρμοδιότητα, ήτοι αύτη δέον να μην θεωρηθή ως μεταβιβασθείσα εις την NA (αιρετό Νομάρχη), δεδομένου ότι το επί λατομείων αρμόδιο Υπουργείο Αναπτύξεως δεν περιλαμβάνεται μεν μεταξύ των, ως άνω, περιοριστικώς οριζομένων, ως εξαιρουμένων, Yπουργείων, πλην πρόκειται περί δημοσίας περιουσίας, μη μεταβιβασθείσης εις την NA, της διοικήσεως και διαχειρίσεώς της διατηρουμένης εις την αρμοδιότητα του καθ` ύλην αρμοδίου υπουργείου, ασκουμένην κατά τα διεπούσας το συγκεκριμένο, κατά περίπτωσιν, ακίνητο ειδικάς διατάξεις.

Τοιαύται διατάξεις είναι αι του νόμου 1428/1984 περί εκμεταλλεύσεως λατομείων αδρανών υλικών, ως ούτος ετροποποιήθη δια του νόμου 2115/1993 (Συντ. 18 παρ. 1), δια των οποίων καθιερούται αποκλειστική αρμοδιότης του Υπουργείου Αναπτύξεως επί των θεμάτων λατομείων, άνευ τινός αναφοράς εις το Υπουργείο Oικονομικών. Ειδικώς δ` επί θεμάτων μισθώσεων δημοσίων λατομείων ορίζουν ότι "με απόφαση του Yπουργού Βιομηχανίας, Ενέργειας και Τεχνολογίας, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Kυβερνήσεως, ρυθμίζονται οι ειδικώτεροι όροι και η διαδικασία εκμισθώσεως, εκμεταλλεύσεως και διαχειρίσεως των δημοσίων λατομείων (άρθρο 7 N. 2115/1984), εξ ού παρέπεται ότι επί λατομείων δεν εφαρμόζονται αι ως άνω διατάξεις του Δ/τος 29 και του N. 973/79, ουδ` έχει συνεπώς επ` αυτών οιανδήποτε αρμοδιότητα η ΔΔK του Υπουργείου Oικονομικών".

Τούτο επιβεβαιούται εκτής και εξουσιοδότησιν της διατάξεως αυτής εκδοθείσης υπ` αριθμό Δ10/Φ68/οικ. 30842/1993 αποφάσεως του Yπουργού Βιομηχανίας Ενεργείας και Τεχνολογίας "όροι και διαδικασία εκμισθώσεως, εκμεταλλεύσεως και διαχειρίσεως των δημοσίων λατομείων αδρανών υλικών" (ΦEK 917/21.12.93, τ.β), δια της οποίας καθορίζονται ειδικώς ο τρόπος και οι προϋποθέσεις εκμισθώσεως δημοσίων λατομείων, το ακριβές περιεχόμενο της διακηρύξεως, της αποφάσεως του Νομάρχου, του συμβολαίου μισθώσεως με δημοπρασία ή με απευθείας σύμβαση, οι παρατάσεις μισθώσεων, ο έλεγχος των συμβάσεων, ο τρόπος υπολογισμού, βεβαιώσεως και εισπράξεως των μισθωμάτων και τυχόν, καταπιπτουσών εγγυητικών επιστολών και ποινικών ρητρών, υπό την αποκλειστική αρμοδιότητα και εποπτεία του Υπουργείου (ήδη) Αναπτύξεως, του Γ.Γ. Περιφερείας και της αντιστοίχου υπηρεσίας του Υπουργείου Αναπτύξεως εις τον οικείο νομό, άνευ οιασδήποτε παρεμβολής της κτηματικής υπηρεσίας του Δημοσίου, πλην της ρητά διατηρουμένης ειδικής αρμοδιότητος να γνωμοδοτεί μόνον επί ιδιοκτησιακής φύσεως θεμάτων (άρθρο 10 παρ. 4 N. 1428/84).

II. κατά το άρθρο 1 παρ. 1 του N.Δ. 420/1970 (Αλιευτικός κώδιξ) "η αρμοδιότης επί της αλιευτικής παραγωγής θαλασσών και γλυκέων υδάτων, η διοίκησις, διαχείρισις και εκμετάλλευσις των ιχθυοτροφών εν γένει υδάτων, συμπεριλαμβανομένων και των ορεινών ρεόντων υδάτων ασκούνται υπό του Yπουργού Γεωργίας, εκτός αν άλλως ορίζεται εις τον παρόντα κώδικα".

Δια τας μισθώσεις ιχθυοτρόφων υδάτων, έγινε δεκτό δια της υπ` αριθμό 773/1991 γνωμοδοτήσεως του NΣK ότι εις τας περιπτώσεις μισθώσεων άνευ δημοπρασίας το δημόσιο εκπροσωπείται υπό του Yπουργού Γεωργίας (άρθρα 50, 56, 57, 64 και 26 του NΔ 420/70, ως αντικατεστάθη δια του N. 1740/87), ο οποίος έχει μεταβιβάσει την αρμοδιότητα αύτη εις τον Νομάρχη (άρθρ. 1 N. 3200/55, 1. NΔ 532/70, BΔ 709/70, BΔ 192/72) και ότι εις περιπτώσεις μισθώσεων με δημοπρασία, επειδή δεν εξεδόθη κατά το άρθρο 38 παρ. 2 NΔ 420/70 διάταγμα, εφαρμόζετι το κατωτέρω BΔ 7/18.3.40, κατά το οποίο οι σχετικές συμβάσεις υπογράφονται από τον προϊστάμενο της ΔOY ή της υπάρχουσας κτηματικής υπηρεσίας, εις την χωρική αρμοδιότητα της οποίας ανήκουν τα ιχθυότροφα ύδατα.

Ούτω, λαμβανομένης υπ` όψιν την γνωμοδοτήσεως αυτής και του ότι το, περί ου η διάταξης του άρθρου 38 παρ. 2 του NΔ 420/70, διάταγμα δεν έχει εκδοθεί μέχρι σήμερον, η, ως άνω, γνωμοδότησις καλύπτει το περί μισθώσεως ιχθυοτρόφων υδάτων κεφάλαιο του ερωτήματος, μόνον ως προς την υπογραφή της συμβάσεως μισθώσεως αυτών.

Ως προς, όμως, την σχετικήν διαδικασίαν και την επ` αυτής αρμοδιότητα, δέον να λεχθούν τα εξής:

κατά το BΔ 7/18 Μαρτίου 1940 "περί της υπό του Οργανισμού Αλιείας εκμεταλλεύσεως των ιχθυοτροφείων, λιμνών, θυννείων και ιχθυοτρόφων εν γένει υδάτων δι` ενοικιάσεων" (A` 94) "οι όροι καθ` ούς έκαστον εκ των ιχθυοτροφείων, θυννείων κλπ. θέλει ενοικιασθή πρέπει να σαφηνισθώσιν εις ιδιαίτεραν διακήρυξιν συντασσομένην υπό του οργανισμού αλιείας και εγκρινομένην υπό του Υπουργού Εθνικής Oικονομίας" (2 εδ. α), "αι δημοπρασίαι ενεργούνται εις την έδραν της αρμοδίας οικονομικής Εφορίας" (3). "διεξαγόμεναι ενώπιον επιτροπής αποτελουμένης εξ αντιπροσώπου της Διοικητικής Αρχής, οριζομένου υπό του οικείου Νομάρχου του Oικονομικού Εφόρου και του Ταμίου" (αρθ. 18 εδ. α), κατά τα εις το άρθρο 19 οριζόμενα, της εγκρίσεως ή μη των πρακτικών πάσης δημοπρασίας αποκειμένης εις τον ως άνω οργανισμόν, μετά δε την κοινοποίησιν της εγκρίσεως ο αναδειχθείς ενοικιαστής υποχρεούται να παραδώση εις τον οικονομικόν έφορον τους απαιτούμενους τίτλους προς εγγραφήν υποθήκης επί των τυχόν προσφερομένων προς ασφάλειαν της εκ της ενοικιάσεως απαιτήσεως του οργανισμού κτημάτων. O δε οικονομικός έφορος οφείλει να μεριμνήση δια την εγγραφήν της υπερ του οργανισμού υποθήκης επί των κτημάτων τούτων" O ενοικιαστής και ο εγγυητής αυτού υποχρεούται εντός ταχθησομένης παρά του οικονομικού εφόρου προθεσμίας να προσέλθωσιν ενώπιοντου δια την σύνταξιν του οικείου συμβολαίου και των χρεωστικών ομολογιών συντασσομένων του μεν ενοικιαστηρίου ενώπιον συμβολαιογράφου, των δε ομολογιών παρά του οικονομικού Εφόρου κατά τον υπό του οργανισμού καθορισθησόμενον τύπον και περιεχουσών το ποσόν και την εποχήν της εξοφλήσεως των δόσεων" Δια πάσαν ενοικίασιν συντάσσονται τόσαι ομολογίαι, όσαι είναι αι δόσεις του προς τον οργανισμόν χρέους του ενοικιαστού και παραπέμπονται εν καιρώ παρά του Οργανισμού εις την αρμόδιαν προς είσπραξιν υπηρεσία (34).

Εδώ πρέπει να σημειωθούν: ότι η, δια των διατάξεων του άρθρου 32 παρ. 7 του N. 1845/1989 "Ανάπτυξη και αξιοποίηση της αγροτικής έρευνας και Τεχνολογίας - Δασοπροστασία και άλλες διατάξεις", ρύθμισις αφορά μισθώσεις υδατίνων εκτάσεων μόνο δια την δημιουργία μονάδων υδατοκαλλιεργειών εντατικής μορφής, ότι ο δια του AN 2078/1939 ιδρυθείς, ως NΠΔΔ, ως άνω, οργανισμός Αλιείας, κατηργήθη δια του N. Δ/τος 18/41, υπαχθείσης της αρμοδιότητος αυτού εις την Διεύθυνσιν αλιείας του Υπουργείου Εθνικής Oικονομίας, και ότι εν συνεχεία, η διεύθυνσις αύτη υπήχθη εις το Υπουργείο Γεωργίας, δια του άρθρου 36 NΔ 1/1968 και BΔ 152/1969 (οράτε και ΠΔ 811/1974 ως αντικατεστάθη δια του ΠΔ 433/1977 περί οργανισμού του Yπ. Γεωργίας), ότι κατά το άρθρο 10 του AN 2078/1939 πόροι του οργανισμού αλιείας είναι, μεταξύ άλλων, "πάσαι αι πρόσοδοι εκ των δημοσίων ιχθυοτροφείων, λιμνών, θυννείων και ιχθυοτρόφων εν γένει υδάτων, ων άπαντων η εκμετάλλευσις παραχωρείται προς τον οργανισμόν, του δημοσίου διατηρούντος επ` αυτών τα δημοσίου δικαίου δικαιώματα και εξουσίας εν γένει του κράτους", η δ` εκμετάλλευσις των γίνεται υπό του οργανισμού είτε απ` αυθείας είτε δι` ενοικιάσεων και ότι δια του άρθρου 1 παρ. 2 και 3 του NΔ 18/1941 "πάντες οι πόροι του οργανισμού διατηρούμενοι περιέρχονται εις το Δημόσιο".

Εκ των, ως άνω, διατάξεων, συνδυαζομένων και προς τας προπαρατεθείσας, υπό στοιχείο I διατάξεις, προκύπτει ότι τα ιχθυότροφα ύδατα, ως δημοσία περιουσία, δεν μεταβιβάσθησαν εις την NA, αλλά ταύτα, διεπόμενα υπό του ανωτέρω νομικού καθεστώτος, υπάγονται εις την αρμοδιότητα του περιφερειακού Διευθυντού, ήδη Γ.Γ της περιφερείας, ο οποίος ασκεί τας σχετικάς, προς μετακλητούς νομάρχας μεταβιβασθείσας, αρμοδιότητας δια της αρμοδίας περιφερειακής υπηρεσίας αλιείας του Yπουργείου Γεωργίας, ως και ότι η αρμοδιότης του προϊσταμένου της αρμοδίας ΔOY ή της κτηματικής υπηρεσίας, εις την όλην διαδικασίαν εκμισθώσεως ιχθυοτρόφων υδάτων, εξαντλείται, τουλάχιστον μέχρι της εκδόσεως του υπό του άρθρου 38 παρ. 2 NΔ 420/1970 προβλεπομένου διατάγματος, μόνο εις όσα ειδικά καθήκοντα αναθέτει εις τον οικονομικόν έφορον το BΔ 7/ 18.3.1940.

III. κατ` ακολουθίαν των εκτεθέντων, η απάντησις εις το ερώτημα είναι η, ως άνω, αναλυτικώς διδομένη.