YΠOIK 1110326/10834/A0010/ΠOΛ. 1010/10.1.2001

κοινοποίηση της αρ. 644/2000 γνωμοδότησης του N.Σ.K.

Σας κοινοποιούμε την αρ. 644/2000 γνωμοδότηση του Γ Τμήματος του Νομικού Συμβουλίου του κράτους (N.Σ.K.), που έγινε αποδεκτή από τον Υφυπουργό Oικονομικών και παρακαλούμε για την εφαρμογή της.

Με τη γνωμοδότηση αυτή έγινε δεκτό ότι το Δημόσιο υποχρεούται σε υποβολή της από την παρ. 5 του άρθρου 12 του ν. 1337/1983 προβλεπομένης δήλωσης, για την υποβολή δε αυτής αρμοδιότητα έχουν οι αρμόδιες κατά τόπον κτηματικές Υπηρεσίες, χωρίς να αποκλείεται και η από την K.E.Δ. υποβολή αυτής ως διαχειρίστριας του Δημοσίου κατά τον ιδρυτικό της νόμο.

Αριθ. Γνωμοδοτήσεως: 644/2000 -----------------------------

TO NOMIKO ΣYMBOYΛIO TOY KPATOYΣ ------------------------------- Γ` TMHMA --------

Συνεδρίαση της 30ης Νοεμβρίου 2000

Προεδρεύων: Χρήστος Τσεκούρας, (Αντιπρόεδρος N.Σ.K.)

Εισηγήτρια: Ευγενία Βελώνη, (Πάρεδρος N.Σ.K.)

Περίληψη Ερωτήματος: -------------------- α) Yποχρέωση ή μη του Δημοσίου για υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας κατά την σύνταξη του κτηματογραφικού διαγράμματος της Πολεοδομικής Μελέτης κατ` άρθρο 12 παρ. 5 του ν. 1337/83, όπως αυτό ισχύει μετά την τροποποίησή του με το άρθρο 6 παρ. 4 του ν. 2242/1994.

β) Σε καταφατική περίπτωση, ποια είναι η κατά νόμο αρμόδια αρχή για σύνταξη και υποβολή της δήλωσης αυτής ---------------------------------------------------------------------

Επι του ανωτέρω ερωτήματος το Γ Τμήμα του Νομικού Συμβουλίου του κράτους εγνωμοδότησε ομοφώνως ως ακολούθως:

I. Με το υπ` αριθμ. 1039528/3672/A0010/31.5.2000 έγγραφο της ερωτώσας υπηρεσίας, όπως αυτό συμπληρώθηκε με το αριθμ. 1084068/8426 /A0010 /30.10.2000 έγγραφό της, τίθεται το ανωτέρω ερώτημα, με τις επισημάνσεις ότι: α) σοβαρό μέρος της ιδιωτικής ακινήτου περιουσίας του Δημοσίου παραμένει άγνωστος ή καταπατείται από τρίτους, β) ισχύει το απαράγραπτο των δικαιωμάτων αυτού κατ` άρθρ. 4 του α.ν. 1539/1938 και γ) ακόμη και με τους νόμους για το κτηματολόγιο, όπως προβλέπεται από τη ρητή διάταξη του άρθρου 2 του ν. 2308/1995 το Δημόσιο δεν έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης.

Με το δεύτερο των ως άνω εγγράφων τίθενται επιπλέον υπόψη μας:

α) το υπ` αριθμ. 9362/Z.1391/Φ.70.46/25.9.2000 έγγραφο της Νομικής Υπηρεσίας της K.E.Δ. στο οποίο αναφέρεται ότι μέχρι πρόσφατα για την απ` αυτή εκποίηση ακινήτων που εντάχθηκαν στο σχέδιο πόλης με τις διατάξεις του ν. 1337/1983 δεν υποβαλόταν δήλωση ιδιοκτησίας ενόψει του άρθρου 2 του ν. 2308/1995, ο οποίος είναι νεώτερος του ν. 2242/94 και ότι αφορμή για την ζητούμενη γνωμοδότηση από το N.Σ.K. δόθηκε όταν συμβολαιογράφος για την μεταβίβαση του αριθ. BK 1492 δημοσίου ακινήτου στον Αγ. Ιωάννη Ρέντη απαίτησε την υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας, η οποία τελικά και υποβλήθηκε από την KEΔ στον οικείο Δήμο, αφού προηγουμένως αυτή δεν έλαβε σαφή απάντηση για την εφαρμογή ή όχι του άρθρου 6 παρ. 4 του ν. 2242/1994 από τις υπηρεσίες στις οποίες απευθύνθηκε (Δ/νσεις Δημοσίων κτημάτων και κεφαλαίου του Υπουργείου Oικονομικών, Εφορία κεφαλαίου, Συμβολαιογραφικό Σύλλογο και Νομοθετικό Τμήμα του YΠEXΩΔE) και

β) το υπ` αριθμ. 20622/1166/15.9.2000 έγγραφο της Γενικής Δ/νσης Πολ/μίας, Δ/νσης Τοπ. Εφαρμογών του YΠEXΩΔE στο οποίο διατυπούται η άποψη, ότι το Δημόσιο έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας, αφού από τη ρητή διατύπωση της παρ. 4 του άρθρου 6 του N. 2242/94 δεν προκύπτει εξαίρεση ή ειδική ρύθμιση γι` αυτό.

II. ΓENIKA ------ α. Με το N. 1337/1983, όπως αυτός συμπληρώθηκε ιδιαίτερα με τους ν. 15123/1985, 1647/1986, 1772/1988, 1849/1989, 1892/1990, 2052/1992, 2242/1994, 2300/1995 και κυρίως με τον ν. 2508/1997 Βιώσιμη οικιστική ανάπτυξη των πόλεων και οικισμών της χώρας, στα πλαίσια εναρμόνισης της Πολεοδομικής νομοθεσίας στις συνταγματικές επιταγές του άρθρου 24 παρ. 2 επ. του Συντάγματος, η χωροταξική ανάπτυξη, ανάπλαση και πολεοδομική ρύθμιση χωρούν επί τη βάσει ενός μακρόπνοου προγράμματος - κατά χαρακτηρισμό του ΣτE - που εκπονείται ενόψει των κανόνων της πολεοδομικής επιστήμης και της αισθητικής, υπαγορεύεται από τα δεδομένα της δημογραφικής εξέλιξης, προσαρμόζεται στις ανάγκες της εθνικής οικονομίας και σταθμίζεται η ιδιομορφία κάθε περιοχής προκειμένου το βάσει του νόμου αυτού θεσπιθέν σύστημα πολεοδομικού σχεδιασμού να προσαρμοσθεί και στις γενικές κατευθύνσεις της Ευρωπαϊκής λνωσης για τη βιώσιμη χρήση του χώρου ως φυσικού πόρου και ιδιαίτερα προς αποφυγή της εξάπλωσης των πόλεων και οικισμών σε βάρος του φυσικού αλλά και αγροτικού περιβάλλοντος, του οποίου επιδιώκεται αναβάθμιση (ιδ. σχ. Εισηγητικές εκθέσεις ν. 1337/1983 και 2508/1997, Δ. Χριστοφιλόπουλου Πράξη Εφαρμογής Πολεοδομικής Μελέτης N. 1337/1983 και 2508/1997 σελ. 17 επ., ΣτE 2831/1993, M. Βροντάκη. H πράξη Εφαρμογής στη Νομολογία του Συμβουλίου της Επικρατείας Αρμενόπουλος 1995 σελ. 1546 επ., I. Μακρή το Συνταγματικό πλαίσιο των πράξεων Εφαρμογής στην Πολεοδομική Νομοθεσία Αρμενόπουλος 1997 (10) σελ. 1215 επ.).

β. Το νέο αυτό σύστημα που καθιερώνεται από το νόμο χαρακτηρίζεται από τρία στάδια από τα οποία διέρχεται η πολεοδόμηση μιας περιοχής. Το Γενικό Πολεοδομικό Σχέδιο, την Πολεοδομική Μελέτη και την εφαρμογή της. Το Γενικό Πολεοδομικό σχέδιο (Γ.Π.Σ.) αποτελεί τη γενική πρόταση πολεοδομικής οργάνωσης των πολεοδομικών ενοτήτων, που διατυπώνεται μετά από εκτίμηση των οικιστικών αναγκών και των προβλεπομένων επιπτώσεων της πολεοδομικής ρύθμισης στο φυσικό και οικιστικό περιβάλλον (άρθρο 2 ν. 1337/1983). H πολεοδομική μελέτη αποτελεί εξειδίκευση των προτάσεων και προγραμμάτων του Γενικού Πολεοδομικού Σχεδίου, η δε έγκρισή της έχει τις συνέπειες έγκρισης σχεδίου πόλης κατά τις διατάξεις του N.Δ/τος της 17.7.1923.

Τέλος το στάδιο της εφαρμογής περιλαμβάνει όλες τις ενέργειες που απαιτούνται για την πραγμάτωση της πολεοδομικής μελέτης (καθορισμό τμημάτων που αφαιρούνται για εισφορά γης, τμημάτων που ρυμοτομούνται για κοινόχρηστους χώρους κ.λπ.). Από το όλο πνεύμα του N. 1337/1983 συνάγεται ότι σε κάθε προηγούμενο στάδιο πρέπει να γίνεται μία κατά προσέγγιση εκτίμηση των στοιχείων και των δεδομένων που θα αποτελέσουν τη βάση της ρύθμισης του επόμενου σταδίου, έτσι ώστε να διασφαλίζεται η αλληλουχία των σταδίων αυτών καθώς και η συνέπεια και αρμονία στην όλη πολεοδομική ρύθμιση (ΣτE ο.π., Δ. Χριστοφιλόπουλου ο.π., M. Βροντάκη, ο.π.).

γ. Μετά την εκπόνηση και έγκριση της πολεοδομικής μελέτης, ακολουθεί το στάδιο της εφαρμογής της, που πραγματοποιείται, σύμφωνα με το άρθρο 12 παρ. 1 του ως άνω νόμου με τη σύνταξη, κύρωση και μεταγραφή της πράξης εφαρμογής. H πράξη εφαρμογής περιλαμβάνει τη διαχείριση των ιδιοκτησιών της περιοχής του πολεοδομικού σχεδίου με σκοπό να αποδοθούν οι κοινόχρηστοι χώροι στην κοινή χρήση, οι κοινωφελείς χώροι στους φορείς που ανήκουν για την ανέγερση σ` αυτούς των κτιρίων που εξυπηρετούν κοινωφελείς σκοπούς (εξυπηρέτηση δημοσίου συμφέροντος) και, τέλος να διαμορφωθούν οι δομήσιμοι χώροι, έτσι ώστε ν` ανταποκρίνονται στην πληρέστερη οικοδομική εκμετάλλευσή τους (εξυπηρέτηση ιδιωτικού συμφέροντος). H διαχείριση αυτή της πράξης εφαρμογής για την επίτευξη του σκοπού αυτού περιλαμβάνει ένα σύνολο ενεργειών που συνίσταται σε καθορισμό των εδαφικών τμημάτων που αφαιρούνται από κάθε ιδιοκτησία και των τμημάτων που μετατρέπονται σε χρηματική εισφορά, καθώς και σε προσδιορισμό των εδαφικών τμημάτων που ρυμοτομούνται για κοινόχρηστους χώρους ή καταλαμβάνονται από κοινωφελείς χώρους.

Επίσης, περιλαμβάνει ένα σύνολο ενεργειών, που αναλύεται σε πράξεις αρτιοποίησης, τακτοποίησης, προσκύρωσης, συνένωσης, ανταλλαγής και μετακινήσεις των ιδιοκτησιών προκειμένου να επιτευχθούν οι πιο πάνω σκοποί. Δηλαδή με την πράξη εφαρμογής διαμορφώνονται οριστικά στο έδαφος οι κοινόχρηστοι και κοινωφελείς χώροι και αρτιοποιούνται οι δομήσιμοι χώροι, γενικά δε αυτή περιλαμβάνει όλες τις ενέργειες που απαιτούνται για την εφαρμογή της πολεοδομικής μελέτης, ενεργοποιώντας τις διαδικασίες και τους μηχανισμούς της οικιστικής νομοθεσίας στο ουσιωδέστερο μέρος της και πραγματώνοντας το οικιστικό δίκαιο στο σχεδιασμό μέρος (ΣτE 668/1994, 2831/1993, 2469/1992, 2525/1992, 238/1994, 2508/1994, 3932/1995, B. Σκουρή - H έννομη προστασία στο πλαίσιο των πράξεων εφαρμογής Αρμενόπουλος 1995, σελ. 1571 επ., Δ. Χριστοφιλόπουλου ο.π. σελ. 204, I. κωτούλα Μεταβιβάσεις ακινήτων στις περιοχές επεκτάσεως σχεδίου πόλεως κ.λπ. Αρμενόπουλος 1995 (6) σελ. 841 επ., K. Χορομίδη Το Δίκαιο της Pυμοτομίας παρ. 68 Πράξεις Εφαρμογής).

δ. Πριν από τη σύνταξη της πράξης εφαρμογής πραγματοποιείται ο προσδιορισμός των ιδιοκτησιών (ακινήτων) και των κτισμάτων ή άλλων εγκαταστάσεων ή έργων που υπάρχουν σ` αυτές. O προσδιορισμός αυτός γίνεται με τη σύνταξη κτηματογραφικού διαγράμματος και κτηματολογικού πίνακα. H διαδικασία σύνταξης του κτηματογραφικού διαγράμματος και του κτηματολογικού πίνακα και ειδικότερα η ανάρτησή τους, η πρόσκληση των ιδιοκτητών για υποβολή δήλωσης ιδιοκτησίας και η διόρθωση και συμπλήρωση του διαγράμματος και του πίνακα αποτελούν το περιεχόμενο της προκαταρκτικής φάσης της σύνταξης της πράξης εφαρμογής και ρυθμίζονται από την παρ. 5 του άρθρου 12 του ν. 1337/83 και το άρθρο 1 της αριθμ. 79881/3445/1984 απόφασης του Υπουργού ΠEXΩΔE (ΦEK 862 τ.B της 11.12.84), όπως συμπληρώθηκε με την αριθμ. 93027/7188/25.11.1994 απόφαση του ιδίου Υπουργού (ΦEK 877 τ.B της 25.11.1994).

Το κτηματογραφικό διάγραμμα και ο κτηματολογικός πίνακας της πολεοδομικής μελέτης, μετά τη σύνταξή τους, αναρτώνται από την αρμόδια υπηρεσία στο δημοτικό ή κοινοτικό κατάστημα ταυτόχρονα με την ανάρτηση της μελέτης αυτής. H ανάρτηση αυτή γίνεται συγχρόνως με τη δημοσίευση πρόσκλησης στους ιδιοκτήτες ακινήτων της περιοχής της μελέτης να λάβουν γνώση του κτηματογραφικού διαγράμματος και του πίνακα και να υποβάλλουν δήλωση ιδιοκτησίας για την ορθότητα ή μεταβολή των ιδιοκτησιών τους, όπως αυτές αποτυπώνονται στο διάγραμμα αυτό (Δ. Χριστοφιλόπουλου ο.π. σελ. 247 επ., B. Σκουρή ο.π. σελ. 1572).

H υποβολή της δήλωσης αυτής αποτελεί σημαντική προϋπόθεση για την άρτια και έγκαιρη εκπόνηση των μελετών εφαρμογής και ειδικώτερα της πράξης εφαρμογής, που είναι και το βασικό εργαλείο υλοποίησης του σχεδιασμού, αφού μ` αυτή και τα συνοδευτικά αυτής στοιχεία (συμβόλαια, τίτλοι, διαγράμματα κ.λπ.) που προσκομίζουν στους O.T.A. οι ιδιοκτήτες πραγματοποιείται η ενημέρωση, από το μελετητή εφαρμογής, του ιδιοκτησιακού καθεστώτος που έχει αρχικά αποδοθεί με την κτηματογράφηση της περιοχής. (ιδ. σχετ. τις αριθμ. 83933/15583/3.12.86 και 39085/7215/9.6.1987 εγκυκλίους του YΠEXΩΔE).

III. EIΔIKA EΠI TOY ΠPΩTOY EPΩTHMATOΣ --------------------------------------

A. (α) Σύμφωνα με την παρ. 5 της προαναφερθείσας διάταξης του άρθρου 12 του ν. 1337/1983, όπως αυτή ίσχυε πριν από την τροποποίησή της με την παρ. 4 του άρθρου 6 του ν. 2242/1994: H πράξη εφαρμογής συντάσσεται με την ακόλουθη διαδικασία που προωθείται παράλληλα με τη διαδικασία του άρθρου 7 του νόμου αυτού για την έγκριση της πολεοδομικής μελέτης:

α. αμέσως μετά τη σύνταξη του κτηματογραφικού διαγράμματος της πολεοδομικής μελέτης καλούνται οι ενδιαφερόμενοι ιδιοκτήτες να λάβουν γνώση αυτού και να δηλώσουν μέσα σε ορισμένη προθεσμία που αναφέρεται στην πρόσκληση, αν οι ιδιοκτησίες τους, όπως αποτυπώνονται στο διάγραμμα αυτό, είναι ορθές ή έχουν εν τω μεταξύ μεταβληθεί είτε κατά τα όρια είτε κατά τα ονόματα των ιδιοκτητών. Στην περίπτωση αυτή οι ιδιοκτήτες πρέπει να υποβάλλουν συγχρόνως τους τίτλους και τα άλλα απαραίτητα αποδεικτικά στοιχεία.

β. Με βάση τα στοιχεία της προηγούμενης περιπτώσεως α συντάσσεται το κτηματογραφικό διάγραμμα και ο πίνακας εφαρμογής και

γ. μετά τη σύνταξη της πράξεως εφαρμογής καλούνται οι φερόμενοι ιδιοκτήτες μέσα σε προθεσμία που αναφέρεται στην πιο πάνω πρόσκληση, να λάβουν γνώση της πράξεως εφαρμογής και να ασκήσουν τυχόν ενστάσεις.

(β) Με την 79881/3445/1984 απόφαση του YΠEXΩΔE ορίστηκε η διαδικασία, ο τρόπος και η προθεσμία υποβολής των από την προαναφερθείσα διάταξη των παρ. 5 και 6 του άρθρου 12 του N. 1337/1983 προβλεπομένων δηλώσεων. Ειδικώτερα, η δήλωση ιδιοκτησίας πρέπει, σύμφωνα με την απόφαση αυτή, να περιλαμβάνει τα στοιχεία του ιδιοκτήτη και της ιδιοκτησίας, τα επικείμενα στοιχεία του οικοπέδου, τις υπόλοιπες ιδιοκτησίες του ίδιου ιδιοκτήτη, τα στοιχεία του ιδιοκτήτη και της ιδιοκτησίας κατά την ελεγχόμενη ημερομηνία και τα συνυποβαλλόμενα στοιχεία (συμβόλαιο, πιστοποιητικά μεταγραφής, βαρών, διεκδικήσεων, κατασχέσεων και αντίγραφα των μερίδων όλων των ιδιοκτητών). Επίσης στη δήλωση πρέπει να αναφέρεται αν ο ιδιοκτήτης συμφωνεί με τα στοιχεία του κτηματολογίου που αναφέρονται στην ιδιοκτησία του καθώς και τη θέση, το σχήμα, την επιφάνεια και τα λοιπά στοιχεία που αφορούν αυτήν και τέλος, ότι δέχεται αντί ολόκληρης ή μέρους της εισφοράς σε χρήμα να προσφέρει ίσης αξίας τμήμα της ιδιοκτησίας του.

(γ) Δήλωση ιδιοκτησίας υποβάλλουν όλοι οι ιδιοκτήτες ακινήτων της περιοχής της μελέτης για την οποία πρόκειται να συνταχθεί η πράξη εφαρμογής, αποτελεί δε αυτή ουσιαστική προϋπόθεση για την προώθηση της διαδικασίας της πράξης εφαρμογής, την ορθότερη σύνταξή της και γενικά την συντόμευση της όλης διαδικασίας για την κύρωσή της. H μη υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας εκ μέρους ενός ή περισσοτέρων ιδιοκτητών ή η δημιουργία αμφιβολιών ως προς τη θέση ή την ταυτότητα ορισμένων ιδιοκτησιών παρά την υποβολή της δήλωσης δεν εμποδίζει πάντως την εν συνεχεία κατάρτιση της πράξης εφαρμογής. Αναβολή της σύνταξης αυτής δεν προβλέπεται από το ν. 1337/83. (Δ. Χριστοφιλόπουλου ο.π. σελ. 249).

(δ) Με τις πιο πάνω διατάξεις δεν καθίσταται υποχρεωτικός ο χαρακτήρας της υποβολής της δήλωσης ιδιοκτησίας και ο χρόνος της πρόσκλησης για την υποβολή αυτής αφήνεται στην κρίση της πολεοδομικής υπηρεσίας. Αυτό είχε σαν συνέπεια να υποβάλλεται μικρός αριθμός δηλώσεων ιδιοκτησίας και συνήθως με αρκετή καθυστέρηση, πράγμα που οδηγούσε στην σύνταξη πράξεων εφαρμογής με πολλές ελλείψεις ως προς το ιδιοκτησιακό καθεστώς, την καθυστέρηση κύρωσής τους και την ανάγκη σύνταξης, εκ των υστέρων, μεγάλου αριθμού διορθωτικών πράξεων με συνέπεια τη μεγάλη δυσκολία υλοποίησης του πολεοδομικού σχεδιασμού.

Για την αποφυγή των ανωτέρω μειονεκτημάτων προκαταρτικής κυρίως φάσης της σύνταξης της πράξης εφαρμογής, ο ως άνω τρόπος και χρόνος καθώς και το περιεχόμενο της πρόσκλησης για την υποβολή δηλώσεων ιδιοκτησίας ρυθμίζονται ήδη διαφορετικά με την παρ. 4 του άρθρου 6 του ν. 2242/94, που αντικατέστησε την πιο πάνω παρ. 5 του άρθρ. 12 του ν. 1337/83 και την αριθμ. 93027/7188/1994 απόφαση του YΠEXΩΔE.

B. (α) Με την προαναφερθείσα διάταξη της παρ. 4 του άρθρου 6 του ν. 2242/94 ορίζεται σχετικά: 4. Oι παράγραφοι 5 και 6 του άρθρου 12 του ν. 1337/1983 αντικαθίσταται ως εξής:

5. H πράξη εφαρμογής συντάσσεται με την ακόλουθη διαδικασία που προωθείται παράλληλα με τη διαδικασία του άρθρου 7 του νόμου αυτού για την έγκριση της πολεοδομικής μελέτης.

α. κατά τη σύνταξη του κτηματολογικού διαγράμματος της πολεοδομικής μελέτης οι κύριοι ή νομείς ακινήτων υποχρεούνται κατόπιν προσκλήσεως, να υποβάλλουν δήλωση ιδιοκτησίας στον οικείο δήμο ή κοινότητα προσκομίζοντας συγχρόνως τίτλους κτήσεως, πιστοποιητικό μεταγραφής, ιδιοκτησίας, βαρών, διεκδικήσεων, κατασχέσεων και τοπογραφικό διάγραμμα.

H παράλειψη υποβολής της ως άνω δήλωσης συνεπάγεται τα εξής:

α.1. κάθε δικαιοπραξία εν ζωή είναι αυτοδικαίως και απολύτως άκυρη αν δεν επισυνάπτεται σε αυτήν πιστοποιητικό του οικείου δήμου ή κοινότητας με το οποίο θα βεβαιώνεται η υποβολή της δήλωσης ιδιοκτησίας.

β.1. Δεν χορηγείται άδεια οικοδομής στο ακίνητο χωρίς την υποβολή κυρωμένου αντιγράφου της δήλωσης ιδιοκτησίας και πιστοποιητικό του ανωτέρω εδαφίου (α1).

β. Με βάση τα στοιχεία της προηγούμενης περίπτωση α. συντάσσεται το κτηματογραφικό διάγραμμα εφαρμογής.

γ. Μετά τη σύνταξη της πράξης εφαρμογής καλούνται οι φερόμενοι ιδιοκτήτες μέσα σε προθεσμία που αναφέρεται σε σχετική πρόσκληση να λάβουν γνώση της πράξης εφαρμογής και να ασκήσουν τυχόν ενστάσεις.

6. Με απόφαση του Υπουργού Περιβάλλοντος, Χωροταξίας και Δημοσίων λργων, που δημοσιεύεται στην Εφημερίδα της Kυβερνήσεως, καθορίζονται ο χρόνος και ο τρόπος δημοσιότητας της πρόσκλησης για υποβολή δηλώσεων ιδιοκτησίας, το περιεχόμενο αυτών, οι προθεσμίες υποβολής και κάθε άλλη σχετική λεπτομέρεια.

(β.) κατ` εξουσιοδότηση της τελευταίας αυτής διάταξης εκδόθηκε η υπ` αριθμ. 93027/7188/1994 απόφαση του YΠEXΩΔE με την οποία ορίζονται τα υπό της εξουσιοδοτικής αυτής διάταξης προβλεπόμενα. λτσι οι κύριοι ή νομείς ακινήτων υποχρεούνται κατόπιν προσκλήσεως να υποβάλλουν δήλωση ιδιοκτησίας στον οικείο δήμο ή κοινότητα προσκομίζοντας συγχρόνως τίτλους κτήσεως, πιστοποιητικό μεταγραφής, ιδιοκτησίας, βαρών, διεκδικήσεων, κατασχέσεων και τοπογραφικό διάγραμμα. H πρόσκληση τοιχοκολλάται στο δημοτικό ή κοινοτικό κατάστημα, δημοσιεύεται σε δύο τοπικές εφημερίδες και σε δύο ημερήσιες Αθηνών και Θεσσαλονίκης και ανακοινώνεται από τα μέσα μαζικής ενημέρωσης. Οχρόνος υποβολής της δήλωσης ιδιοκτησίας εξαρτάται από τον τρόπο και τον χρόνο ανάθεσης της κτηματογράφησης της πολεοδομικής μελέτης και της πράξης εφαρμογής.

(γ) Με τις διατάξεις αυτές, λόγω της μεγάλης σημασίας της υποβολής δήλωσης ιδιοκτησίας για την ευχερέστερη υλοποίηση του πολεοδομικού σχεδιασμού, σκοπείται η πίεση όλων των ιδιοκτητών των ακινήτων που περιλαμβάνονται στην περιοχή της πράξης εφαρμογής για υποβολή δήλωσης, γι` αυτό και την μεν ακυρότητα (αυτοδίκαια και απόλυτη κατά τη ρητή επιταγή του νομοθέτη) της δικαιοπραξίας που καταρτίσθηκε χωρίς την προηγούμενη επισύναψη του ανωτέρω πιστοποιητικού μπορεί να την επικαλεσθεί κάθε ένας που έχει έννομο συμφέρον, η δε απαγόρευση χορήγησης αδείας οικοδομής αφορά όχι μόνον την άδεια ανέγερσης αλλά κάθε άδειας αναγόμενης στην πολεοδομική κατάσταση του ακινήτου και τη σχέση του με το ανεγερθέν ή ανεγειρόμενο κτίριο ως λ.χ. την άδεια προσθήκης ορόφου, κατεδάφισης κτιρίου, περίφραξης ακινήτου κ.λπ. {(Δ. Χριστοφιλόπουλου ο.π. σελ. 247 επ.) - (Το ως άνω πιστοποιητικό δεν χρειάζεται να επισυνάπτεται κατά τη σύνταξη δικαιοπραξιών εν ζωή ή τη χορήγηση αδειών οικοδομής σε οικόπεδα που βρίσκονται σε περιοχές που έχει κυρωθεί η πράξη εφαρμογής πριν από την 25.11.1994 (βλ. και αριθμ. 8/1995 και 14/1995 εγκυκλίους YΠEXΩΔE)}.

IV. (α) Από τη ρητή και αδιάστικτη διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 12 του ν. 1337/1983 σαφώς προκύπτει, ότι την απ` αυτή προβλεπόμενη δήλωση ιδιοκτησίας πρέπει να υποβάλλουν όλοι οι ιδιοκτήτες φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού ή δημοσίου δικαίου, μη εξαιρουμένου του Δημοσίου. Τούτο προκύπτει όχι μόνο από την γραμματική διατύπωση αυτής αλλά κυρίως από τον σκοπό της, δεδομένου ότι, η δήλωση ιδιοκτησίας εκτός του ότι αποτελεί κατά τον νόμο αναγκαστική προϋπόθεση της διαδικασίας της πράξης εφαρμογής, αποτελεί προφανώς και ουσιαστική προϋπόθεση για την ορθότερη σύνταξη αυτής και τη συντόμευση της όλης διαδικασίας για την κύρωσή της. Παράλληλα επιβάλλεται όχι μόνο προς προστασία του ιδιωτικού συμφέροντος, αλλά και του κοινωνικού συνόλου, δεδομένου ότι σε περίπτωση μη υποβολής δήλωσης καθυστερεί η ολοκλήρωση των μελετών εφαρμογής και κατ` ακολουθία και η απελευθέρωση των κοινοχρήστων χώρων και της κατασκευής των έργων υποδομής, πράγμα που είναι ανεπίτρεπτο (ιδ. σχετικά αριθμ. 39085/7215/87, 83933/15583 /3.12.86, 3065/534/17.1.1986 εγκυκλίους YΠEXΩΔE).

H διαφορά της αρχικής διάταξης της παρ. 5 του άρθρ. 12 του ν. 1337/83 με τη μεταγενέστερη τροποποίησή της με τη παρ. 4 του άρθρ. 6 του ν. 2242/94 έγκειται στο βαθμό της υποχρεωτικότητάς της και στις συνέπειες δεδομένου ότι, από την ισχύ της τελευταίας προβλέπεται ρητά από το νομοθέτη υποχρεωτική υποβολή αυτής και σε περίπτωση παράλειψης βαρύτατες συνέπειες.

Επομένως λόγω της γενικότητας της ρύθμισης αλλά και του σκοπού της θέσπισής της σ` αυτή υπάγεται και το Δημόσιο, το οποίο για την ιδιωτική του περιουσία υποχρεούται στην υποβολή της ως άνω προβλεπομένης δήλωσης, που θα συνοδεύεται από τα στοιχεία τα οποία, κατά περίπτωση, διαθέτει αυτό. Εάν ο νομοθέτης ήθελε εξαίρεση του Δημοσίου από την εν λόγω ρύθμιση, ενόψει μάλιστα και των συνεπειών που αυτή προβλέπει, θα το όριζε ρητά. Τούτο άλλωστε επιβάλλεται και για λόγους προστασίας του συμφέροντός του, όχι μόνο λόγω των συνεπειών που προβλέπει η ως άνω διάταξη, αλλά και προς αποφυγή δισεπίλυτων προβλημάτων σχετικά με την ως άνω περιουσία του μετά την κύρωση και μεταγραφή της πράξης εφαρμογής, ενόψει και της διάταξης του άρθρου 7 του ν. 1337/83 σύμφωνα με την οποία:

Με την μεταγραφή επέρχονται όλες οι αναφερόμενες στην πράξη εφαρμογής μεταβολές στις ιδιοκτησίες, εκτός από αυτές που οφείλεται αποζημίωση και για την συντέλεση των οποίων πρέπει να ολοκληρωθούν οι διαδικασίες του N.Δ/τος από 17.7.1923 και του N.Δ. 797/1971. Πρέπει πάντως να επισημανθεί ότι κατά την κατάρτιση και έγκριση της πράξης εφαρμογής η Διοίκηση δεν είναι υποχρεωμένη να εξετάσει ζητήματα σε σχέση με την κυριότητα των ιδιοκτησιών, γιατί η κρίση για τα ζητήματα αυτά ανήκει πάντα στην αρμοδιότητα των Πολιτικών Δικαστηρίων (Δ. Χριστοφιλόπουλου ο.π. σελ. 258).

Εξάλλου, το Δημόσιο στο ν. 1337/83, όσον αφορά τις ιδιοκτησίες που ανήκουν στην ιδιωτική του περιουσία (ιδιωτικά κρατικά ακίνητα), αντιμετωπίζεται όπως κάθε κύριος ιδιοκτησίας της περιοχής ένταξης ή επέκτασης, αφού και αυτό έχει κατ` αρχήν υποχρέωση, όπως τα φυσικά ή νομικά πρόσωπα ιδιωτικού δικαίου, να εισφέρει σε γη, εφόσον πρόκειται για ιδιοκτησίες της ως άνω κατηγορίας και προορίζονται από την πολεοδομική μελέτη για οικοδομήσιμους ή κοινόχρηστους χώρους, όπως προκύπτει από την γενικότητα της σχετικής ρύθμισης (άρθρο 8 σε συνδ., με άρθρο 43 παρ. 3 του ν. 1337/83 και άρθρο 20 παρ. 1 ν. 2508/1997, ιδ. σχετ. και Δ. Χριστοφιλόπουλου ο.π. σελ. 84 επ.).

Επίσης σύμφωνα με τη γενική διάταξη της παρ. 1 του άρθρου 9 του ν. 1337/83 και 21 του ν. 2508/1997 για την ιδιοκτησία του Δημοσίου, που ανήκει στην ιδιωτική του περιουσία ή διατίθεται για την κατασκευή κτιρίων που εξυπηρετούν κοινωφελείς γενικά σκοπούς εκτός από στεγαστικά προγράμματα, υπάρχει υποχρέωση εισφοράς και σε χρήμα (Δ. Χριστοφιλόπουλου ο.π. σελ. 181 επ.).

Θ` αποτελούσε άλλωστε ανακόλουθο το μεν κράτος διά των αρμοδίων φορέων του να προβαίνει σε εκπόνηση και υλοποίηση πολεοδομικού σχεδιασμού και πολεοδομικής ανάπτυξης και ανάπλασης κατά την συνταγματική επιταγή, το δε νομικό πρόσωπο του Δημοσίου να επιφέρει προσκόμματα σ` αυτό και να συμπεριφέρεται σαν αδιάφορος ή αμελής ιδιοκτήτης σε βάρος τόσο του συμφέροντός του όσο και του συμφέροντος του κοινωνικού συνόλου.

(β) Περαιτέρω, το απαράγραπτο των δικαιωμάτων του Δημοσίου, το οποίο επικαλείται η ερωτώσα Yπηρεσία, σκοπεί στην προστασία της περιουσίας του Δημοσίου από τις παράνομες καταπατήσεις ή διεκδικήσεις (ιδ. σχετικά εισηγητική έκθεση α.ν. 1539/1938) και όχι στην κατά νόμιμο τρόπο προσβολή αυτής, όπως συμβαίνει με την πράξη εφαρμογής, σε περίπτωση που η ιδιοκτησία του προσβάλλεται προκειμένου να ενεργοποιηθεί πολεοδομικά η περιοχή ένταξης, ή επέκτασης του πολεοδομικού σχεδίου, είτε με επεμβάσεις στα εδαφικά τμήματα που αποτελούν εισφορά σε γη με την αφαίρεση και τη διάθεσή τους για τους σκοπούς της παρ. 8 του άρθρου 8 του N. 1337/83 και ιδιαίτερα για την δημιουργία κοινοχρήστων, την παραχώρηση οικοπέδων που προέρχονται από εισφορά σε γη και για την αποκατάσταση άλλων ιδιοκτησιών της πολεοδομικής μελέτης, είτε με μετακινήσεις τμημάτων για την καλύτερη αξιοποίηση της εισφοράς σε γη, είτε τέλος με προσκυρώσεις, τακτοποιήσεις, ή ρυμοτομήσεις. κατά πάσα δε περίπτωση, το απαράγραπτο των δικαιωμάτων του Δημοσίου, δεν δικαιολογεί την μη εκπλήρωση της ανωτέρω υποχρέωσής του, ούτε μπορεί το Δημόσιο να οχυρωθεί πίσω από αυτή ή στις δυσχέρειες που ενδεχομένως αντιμετωπίζει σε βάρος του συμφέροντος του κοινωνικού συνόλου, το οποίο σε κάθε περίπτωση αυτό εξυπηρετεί.

Ούτε άλλωστε τα προβαλλόμενα προβλήματα του αγνώστου της ιδιοκτησίας του Δημοσίου ή η καταπατηθείσα τοιαύτη, την οποία επίσης σκοπεί να προστατέψει η περί του απαραγράπτου ρύθμιση, αποτελούν λόγο εξαίρεσής του. Τα σχετικά με αυτή προβλήματα, θ` αντιμετωπίσει, εάν και εφόσον καταστεί δυνατό, ενώπιον των αρμοδίων Πολιτικών Δικαστηρίων, ενόψει των μεταβολών που έχουν επέλθει με την πράξη εφαρμογής. Τούτο (Δημόσιο) θα πρέπει να προβεί προφανώς σε δήλωση της γνωστής σ` αυτό περιουσία του, ελαχιστοποιώντας μάλιστα, ως εκ τούτου, και τον κίνδυνο της από τους τρίτους καταπάτησής της, δεδομένου ότι ναι μεν, κατά τα προαναφερθέντα, η Διοίκηση δεν είναι υποχρεωμένη να ελέγχει ουσιαστικά και νομικά τους τίτλους ιδιοκτησίας και να προβαίνει σε αναγνώριση των πραγματικών ιδιοκτητών, εφόσον όμως από τα ζητήματα αυτά επηρεάζεται η τεχνική ενέργεια της πράξης εφαρμογής ως λ.χ. ο χαρακτήρας της ιδιοκτησίας ως ανήκουσας στο A ενώ δηλώθηκε ως ανήκουσα στο Δημόσιο, η Διοίκηση οφείλει να εξετάσει παρεπιμπτόντως τα ζητήματα αυτά, αιτιολογώντας την ύπαρξη δικαιωμάτων κυριότητας (Δ. Χριστοφιλόπουλου ο.π. σελ. 258).

(γ) Τέλος, ούτε εξαίρεση του Δημοσίου μπορεί να βρει έρεισμα στην μεταγενέστερη διάταξη του άρθρου 2 του N. 2308/1995 περί Εθνικού κτηματολογίου, με την οποία προβλέπεται ότι το Δημόσιο δεν έχει υποχρέωση υποβολής δήλωσης, την οποία επικαλείται η Νομική Υπηρεσία της KEΔ και εμμέσως και η ερωτώσα Υπηρεσία, διότι αφ` ενός μεν η ερμηνευόμενη διάταξη του νόμου 2308 /1995, αφετέρου δε πρόκειται για διάταξη που έχει ενταχθεί σε διαφορετικό νόμο με διαφορετική φιλοσοφία και σκοπό από το ν. 2308/1995, όπως προκύπτει τόσο από το περιεχόμενο αυτών όσο και από τις οικείες εισηγητικές εκθέσεις.

H πράξη εφαρμογής περιλαμβάνει μεν κτηματογραφικό πίνακα, αυτός όμως δεν αποτελεί κτηματολόγιο κατά την έννοια του ν. 2308/1995, αλλά απλώς προσδιορίζει την ιδιοκτησία.

IV. EΠI TOY ΔEYTEPOY EPΩTHMATOΣ -------------------------------

(α) Στο Π.Δ. 551/1998 Οργανισμός Νομαρχιών (ΦEK 259/1998 τ.A.) στο άρθρο 9 με τίτλο Αρμοδιότητες κτηματικών Υπηρεσιών ορίζεται: 1. Στην καθ` ύλην αρμοδιότητα των κτηματικών Υπηρεσιών υπάγεται: α) β) H επιμέλεια διαχείρισης, προστασίας και εκκαθάρισης της δημόσιας περιουσίας καθώς και άλλη ενέργεια σχετική με τα θέματα αυτά.

(β) Περαιτέρω στο ν. 973/1979 Περί συστάσεως κτηματικής Εταιρείας του Δημοσίου (ΦEK 226 τ. A) ορίζεται στο άρθρο 2 1. Σκοπός της εταιρείας είναι: α)..β) H διοίκησις και αξιοποίησις των εκ των ανωτέρω ακινήτων υπαγομένων εις την αρμοδιότητα του Yπουργείου Oικονομικών ως και εκείνων εκ των υπαγομένων εις την αρμοδιότητα των Υπουργείων Γεωργίας και Εθνικής Αμύνης, τα οποία οι φορείς ούτοι αναθέτουν δι` αποφάσεως του αρμοδίου Υπουργού εις την Εταιρείαν διά διοίκησιν και αξιοποίησιν. 2. Διά κοινής αποφάσεως των Υπουργών Συντονισμού και Oικονομικών δύναται να ανατίθεται εκάστοτε εις την Εταιρείαν και άλλα συναφή έργα,

στο άρθρο 3 ότι: Αμα τη ενάρξει ισχύος του παρόντος Νόμου, όλα τα κατά το άρθρον 2 του Νόμου τούτου ακίνητα του Δημοσίου αρμοδιότητος του Υπουργείου Oικονομικών περιέχονται αυτοδικαίως εις την διοίκησιν της Εταιρείας

και στο άρθρο 4 ότι: Αι Δημόσιαι Υπηρεσίαι, υπό την διοίκησιν και διαχείρισιν των οποίων τελούν κατά την έναρξιν ισχύος του παρόντος Νόμου, τα κατά το άρθρον 2 του Νόμου τούτου ακίνητα του Δημοσίου διατηρούν όλας τα αρμοδιότητας διά την προστασίαν των ακινήτων αυτών, ως και διά την έκδοσιν πρωτοκόλλων αποβολής αποζημιώσεως αυθαιρέτου χρήσεως ή άσκησιν αγωγών ή ενδίκων μέσων και διά την προβολήν δικαιωμάτων του Δημοσίου.

(γ) Από τις προαναφερθείσες διατάξεις προκύπτει, ότι μετά την διά του ν. 973/79 ίδρυση της κτηματικής Εταιρίας του Δημοσίου (KEΔ) προστέθηκε ένα ακόμη όργανο διοίκησης και διαχείρισης των δημοσίων κτημάτων, οι δε δημόσιες υπηρεσίες, υπό τη διοίκηση και διαχείριση των οποίων αυτά τελούσαν, μέχρι τη δημοσίευση του ως άνω νόμου, διατηρούν όλες τις αρμοδιότητες για την προστασία αυτών και για την προβολή των δικαιωμάτων του Δημοσίου. Στην KEΔ αμέσως μετά την δημοσίευση του ως άνω ιδρυτικού της νόμου, περιήλθαν κατά την διοίκηση αυτών, όλα τα ακίνητα του Δημοσίου αρμοδιότητας του Υπουργείου Oικονομικών, η οποία αναλαμβάνει απλώς σαν εντολοδόχος των αρμοδίων φορέων, οι οποίοι διατηρούν την κυριότητα, την καταγραφή σε ενιαίο βιβλίο και την παρακολούθηση της νομικής και πραγματικής κατάστασης των ακινήτων αυτών, καθώς και την διάθεση και αξιοποίησή τους (E. Δωρή Δημόσια κτήματα σελ. 48 επ.).

H από τη διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 12 του ν. 1337/83 δήλωση ιδιοκτησίας, υποβαλλομένη κατά την ρητή διατύπωση αυτής από τον κύριο ή νομέα των ακινήτων, συνυφασμένη ευθέως με την κυριότητα και εντασσόμενη στα πλαίσια προστασίας αυτής, πρέπει να γίνεται διά των αρμοδίων κατά τόπον κτηματικών Υπηρεσιών στις οποίες είναι καταγεγραμμένη η εν λόγω περιουσία και υπάρχουν τα σχετικά με αυτή αποδεικτικά στοιχεία. Δεν αποκλείεται πάντως και η από την KEΔ, ως διαχειρίστριας του Δημοσίου κατά τον ιδρυτικό της νόμο (ν. 797/87), υποβολή της ως άνω δήλωσης, εφόσον πρόκειται περί ακινήτων η διοίκηση των οποίων έχει περιέλθει σ` αυτή. Εαν δε η Διοίκηση επιθυμεί την από την KEΔ αποκλειστικά διεκπεραίωση της υποχρέωσης αυτής, μπορεί να την αναθέσει σ` αυτή με απόφαση που θα εκδοθεί κατά τα από την παρ. 2 του άρθρου 2 του ν. 973/79 προβλεπόμενα.

VII. Από άλλης πλευράς, θα πρέπει να επισημανθούν οι λειτουργικές δυσχέρειες του Δημοσίου για την υποβολή της ως άνω δήλωσης. ξμως οι δυσχέρειες αυτές και το γεγονός ότι τα από τη διάταξη της παρ. 5 του άρθρου 12 του ν. 1337/1983 προβλεπόμενα συνοδευτικά στοιχεία της δήλωσης, καθώς και οι από την ίδια διάταξη προβλεπόμενες ενέργειες δεν προσιδιάζουν άμεσα στο πρόσωπο του Δημοσίου, ενόψει της γενικότητας και χωρίς εξαίρεση της δι` αυτής θεσπισθείσας ρύθμισης, αλλά και του σκοπού και της εν γένει φιλοσοφίας της, δεν αποτελούν πειστικά ερείσματα υπέρ της εξαίρεσης του Δημοσίου. κλλωστε, εάν η Διοίκηση επιθυμεί την εξαίρεση αυτού, σκόπιμη παρίσταται η διά της νομοθετικής οδού επίλυση του θέματος τούτου, ώστε να αποφευχθεί περαιτέρω κάθε ερμηνευτική αμφισβήτηση, αλλά και κάθε πραγματική δυσκολία όπως έγινε με την στην παρ. I της παρούσας αναφερόμενη από την KEΔ περίπτωση.

VIII. κατόπιν των ανωτέρω, στο τεθέν ερώτημα, κατά τη γνώμη του N.Σ.K. αρμόζει καταφατική απάντηση, ότι δηλαδή το Δημόσιο υποχρεούται σε υποβολή της από την παρ. 5 του άρθρου 12 του ν. 1337/1983 προβλεπομένης δήλωσης, για την υποβολή δε αυτής αρμοδιότητα έχουν οι αρμόδιες κατά τόπον κτηματικές Υπηρεσίες, χωρίς να αποκλείεται και η από την KEΔ υποβολή αυτής ως διαχειρίστριας του Δημοσίου κατά τον ιδρυτικό της νόμο.